Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasından sonra kurulan düzenli orduya verilen ad (1826). Önce bir serasker komutasında “tertip” adı verilen sekiz alay kuruldu. Her tertibe kumandan olarak bir binbaşı atandı. 1.256 kişiden meydana gelen her tertip, “saf” denilen on beş bölüğe ayrıldı. 1828 yılında tertip deyimi alaya, saf deyimi de bölüğe çevrildi. Alayların başına “miralay” (albay) rütbesinde birer … Devamını oku…
Bölünmeyen çarpan ya da 1 ve kendinden başka tam böleni olmayan çarpan. Asal bölen de denir. Asal çarpan, sayılarda asal sayı, matematiksel ifadelerdeyse, tam böleni olmayan ifadedir. Örneğin, asal olmayan 12 sayısının bölenleri 1, 2, 3, 4, 6 ve 12’dir. Bunlardan 1 ve kendisi dışındaki 2, 3, 4, 6 içinde asal olanlar 2 ve 3’tür; … Devamını oku…
Elips ve hiperbolde, 2a ile gösterilen büyük (asal) eksen uzunluğunu çap kabul eden çember. Elips, asal çemberinin içinde kalırken hiperbol dışında kalır. İki konik de asal çemberlerine ikişer noktada teğettirler.
Başka doğal sayıların çarpımı biçiminde gösterilemeyen doğal sayıdır. Asal sayıları çarpanlara ayırmak mümkün değildir. Örnek olarak; 1, 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19 verilebilir.
Bir canlının içinde ya da üzerinde, sürekli ya da geçici olarak, onun zararına yaşayan başka canlı, parazit. Bu canlılar kendilerine gerekli olan besin maddelerini (kan ya da besisuyu) kendileri yapamaz, üzerinde yaşadıkları canlıdan alırlar. Hem bitki, hem de hayvanlar arasında asalak türler vardır. Bitkisel asalaklar arasında en önemlileri, hastalık yapan bakteriler ve mantarlardır. Yüksek yapılı … Devamını oku…
Binalara, insan ve yükleri çeşitli yükseklikteki düzeyler arasında diklemesine taşımak amacıyla konan veya yerleştirilen araçtır. Günümüzde asansörler elektrik gücüyle çalışır ve elektronik olarak kontrol edilir. Motor asansör boşluğunun tepesine yerleştirilir, asansör kabini bunun altında inip çıkar. Modern asansörlerde otomatik kapı kilitleri, tehlikeli ve ivedi durum frenleri ve asansör boşluğunun dibinde hız kesiciler gibi birçok güvenlik … Devamını oku…
Kökenleri farklı, lifli yapılarıyla benzer görünümlü bir grup minerale verilen ad. Amyant da denir. Asbest adı, eskiden, amfibol grubundan bir kalsiyum, magnezyum, demir silikatı olan lifli aktinolite verilirdi. En çok bilinen asbest, yine amfibollerden krokidolit ya da mavi asbesttir. En değerlisiyse, bir magnezyum silikatı olan serpantinin, krizotil adıyla anılan uzun lifli türüdür. En çok Kanada ve SSCB’de … Devamını oku…
Dönme hızı, kendisini besleyen akımın frekansına bağlı olmayıp yükle birlikte değişen döner manyetik alanlı alternatif akım motoru. En çok kullanılan çeşidi indüksiyon motorudur. Stator sarımlarından geçen alternatif akımın yol açtığı manyetik alanla bunun rotorda yol açtığı indüksiyon akımı arasındaki etkileşimden doğan moment, rotorun dönmesini sağlar. Rotor genellikle iletkenleri iki ucuna kısa devreyle bağlanmış sincap kafesi … Devamını oku…
Renksiz, yanıcı bir aldehit (CH3 CHO). Etanol da denir. Etil alkolün katalitik yükseltgenmesiyle elde edilir. Keskin kokulu, 21°C’ta kaynayan bir sıvıdır. Su, alkol ve eterde çözünür. Boya, plastik sanayiinde ve sayısız organik bileşiğin yapımında kullanılır. Asitlerle paraldehit (CH3 CHO)3 ve metaldehit (CH3 CHO)4 denen siklik polimerler oluşturur. Paraldehit uyutucu olarak, metaldehitse, salyangoz ve sümüklüböceklere karşı … Devamını oku…
Asetik asidin tuzu ya da esterleri. Asetik asidin asit hidrojeni yerine bir metal ya da organik kökün geçmesiyle oluşurlar. Plastik ve elyaf üretiminde çözücü olarak kullanılan asetat esterler büyük ticarî öneme sahiptir. Çeşitli selüloz asetatlar da tabaka hâlinde fotoğraf filmi tabanı ve elyaf olarak kullanılırlar.
Asetilenlerin en basiti olan renksiz, yanıcı bir gazdır. Kalsiyum karbüre (karpit) su etki ettirilerek hazırlanır. Zayıf bir asittir. Asetilen gazı basınç altındayken patlayabilir. Bu yüzden aseton içerisinde çözülmüş olarak depolanır. Metallerin kesilmesi ve kaynak işlerinde, lambalarda, vinil bileşikleri, neopren kauçuğu, çeşitli böcek öldürücü madde ve çözücü madde yapımında kullanılır.
En basit ketondur. Sanayide çözücü olarak ve organik tezlerde kullanılan renksiz, hoş kokulu olan bu sıvı, nişastanın mayalandırılması yada propanolun dehidrogenasyonu yoluyla elde edilir. Şeker hastalarında bol miktarda aseton oluşur.
Asitler sanayide önemli uygulama alanına sahip maddelerdir. Bunun sebebi de birçok kimyasal reaksiyonun asit çözeltisinde hız kazanmasıdır. Sülfirik asit, nitrik asit, hidroklorik asit inorganik asitlerdir. Sanayide geniş ölçüde kullanılmaktadır. Doğada bol miktarda bulunan organik asitler oldukça zayıftır. Hidroksil gurubu taşıyan aromatik sistemler de çoğu zaman asit karakterdedir. Proteinlerin yapı taşları olan amino asitler, tüm canlı … Devamını oku…
Termik elektrik santrallerinde, sanayinin çeşitli kollarında, taşıtlarda ve ısınma amacıyla evlerde petrol ürünleri ve kömür gibi fosil yakıtlar kullanılır. Bunlar yandığı zaman ortaya kükürtlü ve azotlu gazlar çıkar. Bu gazlar havadaki su buharıyla tepkimeye girerek, asitli bileşikler oluşturur. Bu bileşikler de yeryüzüne asit yağmurları olarak iner. Asit yağmurları hayvanlara ve bitkilere zarar verir. Bitkileri ve … Devamını oku…