Yönler, herhangi bir yerin, bilinen başka yere göre nerede olduğunu belirtir. Yönlerin belirlenmesinde Güneş’in doğuşu ve batışı dikkate alınmaktadır.
Güneş’in doğduğu taraf doğu, battığı taraf ise batı yönünü gösterir. Bunları dik kesen yönler, kuzey ve güneydir. Doğu, batı, kuzey ve güney ana yönler olarak adlandırılır. Ana yönlerin arasındaki açının tam ortadan bölünmesi ile oluşan yönlere ise ara yönler denilir. Bunların adları, aralarında kaldığı iki ana yönün birleştirilmesiyle ifade edilir. Kuzeydoğu, kuzeybatı, güneydoğu, güneybatı olmak üzere dört ara yön vardır.
Yönlerimizi bulmada aşağıdaki yöntem ve araçlardan yararlanırız. Bunlar;
- Güneşten yararlanma,
- Kutup Yıldızı’ndan yararlanma,
- Ağaç yosunlarından yararlanma,
- Gölgeden yararlanma,
- Karınca yuvalarından yararlanma,
- Minarelerin şerefelerindeki kapılardan yararlanma,
- Pusuladan yararlanma,
- GPS teknolojisinden yararlanmadır.
Güneşten Yararlanma: Sabah erken saatte, sağ kolumuzu güneşin doğduğu yöne uzattığımızda;
- Sağ kolumuz doğu,
- Sol kolumuz batı,
- Önümüz kuzey,
- Arkamız güney yönlerini gösterir. Bu yöntem en doğru sonucu, gece ve gündüz sürelerinin eşit olduğu 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde verir. Bu günlerde güneş tam doğudan doğup tam batıdan batar.
Kutup Yıldızı’ndan Yararlanma: Bulutsuz gecelerde, cezveye benzeyen Büyük Ayı ve Küçük Ayı takım yıldızları görülür. Küçük Ayı takım yıldızı- nın en sonuncusu ve en parlak olanı Kutup Yıldızı’dır. Daima kuzey yönünü gösterir. Yüzümüzü Kutup Yıldızı’na döndüğümüzde diğer yönlerimizi de bulabiliriz.
Ağaç Yosunlarından Yararlanma: Ülkemiz kuzey yarım kürede bulunur. Bu yarım kürede ağaçların ve taşların yosunlu tarafları kuzeyi gösterir. Çünkü kuzey yönü daha serin ve nemlidir.
Gölgeden Yararlanma: Bu yöntemde, yere 1 metre uzunluğunda bir çubuk diker, sonra gölgesini izleriz. Belirli aralıklarla çubuğun gölgesini ölçeriz. Güneşin tepede olduğu öğle vaktinde gölge boyu en kısadır. Bulduğumuz en kısa gölge uzunluğu kuzeyi gösterir. Yüzümüzü kuzeye dönerek diğer yönlerimizi buluruz.
Karınca Yuvalarından Yararlanma: Karıncalar, yuvalarından çıkardıkları toprağı, yuvanın kuzey kısmına doğru yığarlar. Yuvanın ağzı yani girişi ise güneyi gösterir. Karınca yuvalarına bakarak da yönümüzü belirleye- biliriz
Cami Minarelerinden Yararlanma: Cami minarelerinin şerefelerindeki kapı daima güney yönünü gösterir. Güneye göre diğer yönlerimizi de bulabiliriz.
Yön Bulmada Kullanılan Araçlar
Pusula: MS 1000 yıllarında Çinliler tarafından bulunmuş olan pusula, en kolay şekilde ve her hava koşulunda yönümüzü bulmamızı sağlayan bir araçtır. Pusulanın ortasında hareketli bir ibre vardır. Bu ibrenin renkli ucu daima kuzey yönünü gösterir. Pusuladan doğru sonuç alabilmek için onu düz bir zemine koymalı ve başka metallere yaklaştırmamalıyız. Pusula üzerindeki;
- N: Kuzeyi,
- S: Güneyi,
- W: Batıyı,
- E: Doğuyu ifade eder. Pusula en sık denizciler, dağcılar, kampçılar ve doğa sporu yapanlar tarafından kullanılır.
GPS (Küresel Konumlandırma Sistemi): Teknolojinin ilerlemesi ile birlik- te yön bulmak da kolaylaşmıştır. Bugün cep telefonlarındaki program -larla ya da taşıtlardaki navigasyon cihazları ile gideceğimiz yeri kolayca bulabilmekteyiz. Küresel yön bulma sistemi olan GPS alıcıları da cep telefonları gibi radyo dalgalarına dayalı olarak çalışır. Yeryüzündeki antenler yerine, dünya yörüngesinde bulunan uydularla iletişim kurarlar. Dünya yörüngesinde 27 adet GPS uydusu bulunmaktadır. Bu uydular, konumumuzu ve gideceğimiz noktayı sinyaller aracılığıyla belirler.