Maddelerle Kongreler ve Görüşmeler

Maddelerle Kongreler ve Görüşmeler

Amasya Görüşmeleri  (20-22 EKİM 1919)

Ali Rıza Paşa Bahriye Nazırı Salih Paşa’yı Amasya’ya göndermiş, Temsil heyeti ile 3 gün süren görüşmeler sonunda Salih Paşa, ileri sürülen konuları şahsen kabul etmiş, İstanbul Hükümeti’ne de kabul ettirmeye çalışacağını belirtmiştir.

Görüşülen konular :

• Vatanın bütünlüğü, işgallere izin verilmemesi gerektiği
• Mebusan Meclisi’nin İstanbul dışında, güvenli bir bölgede toplanması
• Temsil heyetinin haberi olmadan düşmanla barış görüşmelerine gidilmemesi
• Azınlıklara dengeyi bozucu imtiyazlar verilmemesi

Önemi: İstanbul Hükümeti, Amasya görüşmesine temsilci göndermekle, Temsil Heyetinin hu­kukî varlığını resmen kabul etmiş oluyordu

NOT: İstanbul Hükümeti yukarıda alınan karar­lardan sadece Mebuslar Meclisi’nin toplanmasını kabul etti. İstanbul Hükümeti meclisin toplanması dışındaki konulara sıcak bakmamıştır.

Amasya Genelgesi

Amacı: Kurtuluş mücadelesini kişisellikten çıkararak ulusal bir temele oturtmak ve halka, içinde bulunduğu durum ile ne yapılması gerektiğini aktarmak. Yani kurtuluş savaşının gerekçe ve yöntemini belirtmek 

Amasya Genelgesi Maddeleri: 

• Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir. (Gerekçe) (Amaç)
• İstanbul Hükümeti üzerine düşen görevi yerine getirmemektedir. Bu durum Milletimizi yok olmuş göstermektedir.( Gerekçe) 
• Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararlılığı kurtaracaktır. (Yöntem)          
• Anadolu’nun en güvenli yeri olan Sivas’ta milli bir kongre toplanacak, her ilden Müdafa-i Hukuk Cemiyeti’nin seçeceği 3 delege katılacaktır. (Yöntem)
• Milletin haklı sesini duyuracak bir kurula (Temsil Heyeti) ihtiyaç vardır (Yöntem)

Özellikleri 

• Milli Mücadele hareketinin amacı, gerekçesi ve yöntemi ilk defa belirtilmiştir.
• Hukuki ve siyasi yönden yeni Türk devletinin temel dayanaklarından biridir.
• Milli egemenlik ve milli bağımsızlık kavramlarından ilk defa söz edilmiştir.
• Ulusal bağımsızlık ön plana çıktığı için genelge
• İstanbul hükümetini yok saydığı ve karşısına aldığı için ihtilal niteliği taşır.
• Seçimden bahsedildiği için demokratikleşme sürecini başlatmıştır.

Genelge Sonrası Tepkiler 

• Mustafa Kemal İstanbul Hükümeti tarafından derhal geri çağrıldı
• İtilaf Devletleri Mustafa Kemal’in ve Milli mücadele hareketinin bertaraf edilmesi konusunda İstanbul ‘hükümetine baskı yaptı
• Mustafa Kemal resmi askerlik görevinden istifa etti.
• Amasya Genelgesi Anadolu da heyecan ve inanç yarattı.

Erzurum Kongresi 

Kongrenin Toplanış Amacı: 

• Doğu Anadolu Bölgesinde bir Ermeni ya da Rum devletinin kurulmasını önlemek Erzurum Kongresinin temel toplanış amacıdır.
• Göçü önleyerek Türklerin bölgede azınlıkta kalmasını engellemek 

Erzurum Kongresi Kararları 

• Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür bölünemez
• Kuva-i Milliye’yi etkin milli iradeyi etkin kılmak esastır.
• Azınlıklara siyasal ve sosyal dengemizi bozucu ayrıcalıklar verilemez.
• Manda ve himaye kabul edilemez.( Manda ve himaye ilk kez red edilmiştir.)
• Vatanın kurtarılmasında İstanbul Hükümeti yetersiz kalırsa geçici hükümet kurulacaktır
• Toplanacak olan ulusal güçler Padişah ve Hilafet Makamlarını da koruyacaktır.
• Sömürgecilik amacı taşımayan ulusal bağımsızlığımıza saygılı olan devletlerden yardım alınabilir.

Erzurum Kongresinin Önemi 

• Erzurum Kongresi toplanışı bakımından, yerel aldığı kararlar bakımından ulusal nitelik taşır
• Doğu Anadolu cemiyetleri birleştirilerek ulusal örgütlenmenin ilk fiili adımı atılmıştır
• Türk tarihinde ilk kez vatanın milli sınırları tanımlanmıştır.
• Manda ve himaye ilk kez reddedilmiştir.
• Geçici hükümet ifadesi ile Heyet-i Temsiliye resmiyet kazanmıştır.
• Azınlık haklarına ilk kez tepki gösterilmiştir.

Erzurum Kongresi Sonrası Tepkiler

• Doğu Anadolu’daki bu faaliyet Batı Anadolu’nun mücadele azmini arttırdı.
• Damat Ferit hükümeti Mustafa Kemali tutuklama emri çıkardı

Sivas Kongresi

Kongrenin Toplanış Amacı: 

• Milli mücadele hareketini yerellikten çıkararak ulusal nitelik kazanmasını sağlamak
• Milli mücadele hareketini birleştirerek tek bir merkezden birlik içinde yönetilmesini sağlamaktır. 

Sivas Kongresi Kararları: 

• Erzurum Kongresinde alınan kararlar aynen kabul edilmiştir
• Manda ve himaye son kez kesin olarak reddedilmiştir.
• Milli cemiyetler Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmiştir. 

Çok Önemli Not: Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin kuruluş amacı milli mücadele hareketinin yerellikten çıkarılarak tüm ulusa yayılması ve milli mücadelenin idaresini kolaylaştırmaktır.

• Misak-ı Milli’nin temel esasları belirlendi.
• İrade-i Milliye adıyla milli mücadele hareketinin anlatılmasını sağlayacak bir yayın organı çıkarılması kararlaştırıldı.
• 9 Kişiden oluşan temsil heyeti 16 kişiye yükseltildi
• Meclis-i Mebus an’ın acilen toplanması istendi
• Ulusal bağımsızlığımızı zedelemeyen dış yardımlar kabul edilir ( Sovyet Rusya kasıt edilmiştir.)

Sivas Kongresinin Önemi 

• Milli birlik ve beraberlik yolunda atılmış en önemli adımdır.
• Ülkenin her tarafından delegelerin katılması kongreye ulusal bir nitelik kazandırmıştır.
• İstanbul Hükümetine karşı olduğundan bu kongrede ihtilal özelliği taşır.
• Mustafa Kemal resmen milli mücadelenin lideri oldu