Fiillere getirilen “-ıp, -ip, -up, -üp, -arak, -erek, -ınca, -ince, -unca, -ünce, -dıkça, -dikçe, -dukça, -dükçe, (-tıkça…), -madan -meden, -a, -e, -alı, -eli, -ken…’ ekleriyle oluşturulan sözcüklerdir. Birleşik bir cümlede iki cümleyi bağladıkları için bağlaç; özne, nesne, tümleç aldıkları için fiil sayılan kelimelerdir. Bağ fiillere “ulaç” da denir. Çekim ekleri almazlar. Cümlede zarf olarak kullanılırlar. … Devamını oku…
Fiillere getirilen “-an, -en, -ası, -esi, -maz, -mez, -ar, -er, -dık, -dik, -duk, -dük, -acak, -ecek, -mış, -miş, -muş, -müş” ekleriyle yapılır. Bu ekleri, aklımızda daha kolay kalması için “-an,-ası,-mez,-ar,-dik,-ecek,-miş“ şeklinde kodlayabiliriz. Çoğu zaman sıfat görevinde kullanılırlar. Varlıkları niteledikleri için sıfat, yan cümlecik kurdukları için de fiil sayılan kelimelerdir. Örnek » Çalışan öğrenci derslerinde başarılı … Devamını oku…
Fiillere getirilen “-ma, -me, -mak, -mek, -ış, -iş, -uş, -üş” ekleriyle yapılır. Bu ekleri, aklımızda daha kolay kalması için “-iş,-me,-mek” veya “-ma,-ış,-mak” şeklinde kodlayabiliriz. Bu ekler fillere gelerek onları cümle içinde “isim” yaparlar. İsim-fiiller, fiillerin isim gibi kullanılabilen şekilleridir. Örnek » Onunla tanışmayı ben de istiyorum. » Şiir okuyuşuna herkes hayran kaldı. » Balık tutmak … Devamını oku…
Deneme Bir yazarın herhangi bir konu üzerinde, özel görüş ve düşüncelerini iddiasız, kesin kurallara varmaksızın anlattığı yazılara deneme denir. » Denemede konu sınırlaması yoktur. Yazar, istediği konuyu ele alıp işleyebilir. » Yazarın anlattıklarını kanıtlama kaygısı yoktur. » Yazar kendisiyle konuşuyor gibi bir anlatım kullanır. Daha doğrusu kendi içiyle yaptığı konuşmaları yazıya geçirir. » Anlatılanlar kesin … Devamını oku…
Otobiyografi (Öz Yaşam Öyküsü) Bir insanın, kendi hayatını kendisinin yazdığı eserlere otobiyografi denir. Biyografilerde kişinin hayatı, çalışmaları başkası tarafından yazılırken otobiyografilerde kişi kendisini anlatır, yazar. » Kaynak olarak kişi kendisini ve aile büyüklerinden aldığı bilgiyi kullanır. » Birinci kişinin ağzıyla anlatılır. Örnek KENDİMİN POPÜLER TARİHİ 1960’larda 6’ncı ayın 16’sında saat 6’yı 56 geçe, 06 trafik … Devamını oku…
Biyografi (Yaşam Öyküsü) Tanınmış, eserler yazmış, ün bırakmış kişileri tanıtmak amacıyla yazılan yazılara biyografi denir. » Önemli şahısların hayatı başkası tarafından anlatılır. » Anlatılan kişinin hayatı tarih sırasına göre ele alınır. » Kurgusal değildir, gerçekçidir. » Üçüncü kişinin ağzıyla anlatılır. Örnek » Faruk Nafiz ÇAMLIBEL, 18 Mayıs 1898 tarihinde İstanbul’da doğdu. Kayseri, İstanbul ve Ankara’da … Devamını oku…
Anı (Hatıra) Yaşanmış olayların, üzerinden zaman geçtikten sonra yazıldığı yazı türüne anı (hatıra) denir. » Bir kişinin yaşadığı veya tanık olduğu olaylar anlatılır. » Yazar, olayları kendi bakış açısından anlatır » Geçmişe ışık tutar. » Tarihsel olayların öğrenilmesine katkıda bulunur.
Gezi Yazısı (Seyahatname) Gezilip görülen yerlerin ve o yerlerle ilgili izlenimlerin anlatıldığı yazılara gezi yazısı denir. » Gezilip görülen yerler edebî bir üslupla anlatılır. » Yazarın duygu ve düşüncelerini içerebilir. » Gözlem gücüne dayanır. » Anlatılanlar gerçektir, hayal ürünü değildir. Örnek Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde anlattığı Amasya’yı gezmeye gidiyorduk. Yolculuğumuz on-on iki saat sürdü. Otobüs şoförü … Devamını oku…
Günlük (Günce) Düzenli bir biçimde yazılan, tarih atılan günlük notlara, bir yazarın yaşamı boyunca günü gününe yazdığı yazılara günlük denir. » Olaylar günü gününe, tarih belirtilerek yazılır. » Kısa yazılardır. » Kaleme alan kişinin yaşamından izler taşır. » İçten ve sevecendir. Anlatımda “iç konuşma” yöntemi kullanılır. Günlük ile Anı Arasındaki Farklar: » Günlükte olaylar … Devamını oku…
Tiyatro Dram, komedi, trajedi gibi sahnede oynanmak üzere yazılan edebiyat türlerinin ortak adına tiyatro denir. Ayrıca yazılan eserlerin sahnede oynanmasına ya da bu tür eserlerin oynandığı binaya da tiyatro denir. » Genellikle oynanmak için yazılır. Okunmak için yazılan tiyatro türleri de vardır. » Olayları oluş hâlinde gösterir. » Konuşma ve eyleme dayanan bir türdür. » … Devamını oku…
Efsane (Söylence) Halkın duygu, düşünce ve hayal dünyasında doğarak ağızdan ağıza dolaşan, gelenek ve göreneklerin oluşumunu etkileyen hikayelere efsane denir. » Hayal gücünün ürünü ve bilinen en eski türdür. » Eski dönemlerde tabiat olaylarının nedenlerini bilmeyen insanlar, bu olayları açıklama gereği hissetmişlerdir. Yağmurun yağması, gök gürültüsü, şimşek çakması gibi birçok olayı kendilerine göre yorumlamışlar, efsaneler … Devamını oku…
Destan Bir ulusun kahramanlıklarını, savaşlarını, büyük toplumsal olaylarını anlatan ve genellikle şiir (nazım) biçiminde oluşturulan eserlere destan denir. » Yazı türleri içinde en uzun olanıdır. » Efsaneden sonra bilinen en eski türdür. » Sözlü edebiyat ürünüdür; ancak sonradan yazıya geçirilen destanlar da vardır. » Olağanüstü olaylar ve kahramanlar vardır. » Destan kahramanları yarı tanrısal nitelikler … Devamını oku…
Roman Toplumların ve fertlerin başından geçmiş veya geçmesi mümkün olayları geniş olarak, ayrıntılarıyla anlatan yazı türüne roman denir. » Yaşanmış ya da yaşanabilir olaylar anlatılır. » Geniş bir zaman dilimini kapsar. » Olayla ilgili yer ve zaman bellidir. » Hikâyeye göre uzun eserlerdir. » Karakter sayısı fazladır.
Hikâye (Öykü) Olmuş veya olabilecek olayları belli bir plan çerçevesi içinde yer ve zamana bağlı olarak anlatan yazı türüne hikâye (öykü) denir. » Yaşanmış ya da yaşanabilir olaylar anlatılır. » Dar bir zaman dilimini kapsar. » Olayla ilgili yer ve zaman bellidir. » Romana göre kısa eserlerdir. » Karakter sayısı azdır. » Serim, düğüm ve … Devamını oku…