Zamirlere örnek cümleler ve sorular

Zamir nedir? Zamirlere örnek cümleler

Zamir veya adıl, cümlede varlıkların adları yerine kullanılabilen ve adların yerine getirdiği tüm işlevleri yerine getirebilen isim soylu kelime. Ben, sen, o, biz, siz, onlar; kendim, kendin, kendi, kendimiz, kendiniz, kendileri; bu, şu, o; kim, ne ve biri gibi sözcükler, sıklıkla zamir olarak kullanılır. Türkçede herhangi bir sözcüğü zamir olarak adlandırmak hatalı olur zira pek çok isim soylu sözcük gibi zamirler de cümlede farklı görevlerde kullanılabilir:

• Şunu da satın alayım. (zamir)
• Şu ceket de hoşuma gitti. (sıfat)
• Bu evi ben aldım.
• Bu benim arkadaşım
• Bu resmi kendin mi çizdin?
• Kim geldi?
• Herkes okulda toplandı.
• Şu annemin öteki babamın arabası.
• Evdekilere haber göndereyim
• O senden daha düzenliydi.
• Ötekini taşıyacaktın.
• Kendine biraz çekidüzen ver.
• Zamirler tamlama kurmak için-kullanılabilir:
• Sizin kapı kilitliydi.
• Gelenlerin birçoğu askerdi.
• Bunun şurası pek hoşuma gitmedi

1. Kişi Zamirlerine Örnek Cümleler

• Bunu sen istedin, biliyorsun.

• Bu maçı biz kazanırız.

• Bu işin sorumlusu onlardır.

• Kendi düşen ağlamaz

2. İşaret Zamirlerine Örnek Cümleler

• Bunu cebine koyar mısın?

• Şunu çekmeceme kim koydu?

• Onları temizleyip yiyebilirsin.

3.  Belgisiz Zamirlerine Örnek Cümleler

• Bazıları derslerne çalışmıyor.

• Söylediklerinin çoğu anlamsız.

• Hepinizi inanın çok özledim.

4. Soru Zamirlerine Örnek Cümleler

• Bunu sana kim söyledi?

• O adam sana ne söyledi?

• Bu kalemlerden hangisi daha güzel?

• Öğrencilerden kaçı derse gelmedi?

ÖRNEK – 1: (ÖSS – 1998)

Bu küçük kasaba geniş ve derin bir vadinin içinde kurulmuştu. Dik, kayalık tepenin üstündeki çokeskilerden

I                                                                                                              II

kalma kalesi, görkemiyle etkiliyordu insanı. Alçacık damlı dükkânların bulunduğu tarihi çarşısı da birçok

III                                              IV                                        V

yönden görülmeye değerdi.

Bu parçada numaralanmış sözcüklerin hangisi, bir varlığın neye ait olduğunu belirten ek almıştır?

1. A) I. B) II.   C) III.   D) IV. E) V.

ÇÖZÜM:

“Bir varlığın neye ait olduğunu belirten ek” iyelik eki, yani belirtili ya da belirtisiz ad tamlamalarında tamlananın al­dığı ektir, iyelik eki de iyelik zamiridir. “Kalesi” sözcüğü, iyelik eki almış tamlanandır. Doğru cevap (C) seçeneğidir.

ÖRNEK-2: (ÖSS-1995) 

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru zamiri vardır?

1. A) Arkadaşın Ankara’ya ne zaman gelmiş?
2. B) Bu tabağı buraya kim koymuş olabilir?
3. C) Ben de onunla gidebilir miyim?
4. D) Kaçıncı katta oturuyorsunuz?
5. E) İstanbul’a ilk kez mi gidiyorsun?

ÇÖZÜM:

Bir soru cümlesinde soru anlamının zamirle sağlanıp sağ­lanmadığını anlamak için sorunun cevabına bakmak ge­rekir, eğer verilen cevap bir ad veya bir zamir ise demek ki soru anlamı zamirle sağlanmıştır:

Bu tabağı buraya kim koymuş olabilir?

– Ayşe koymuş olabilir.

Ad

– O koymuş olabilir. Zamir

Görüldüğü gibi verilen cevap ad da zamir de olabiliyor. O halde B seçeneğinde soru anlamı bir zamirle sağlanmış­tır. Soru anlamı A’da “ne zaman” zarfıyla; C ve E’de “mi” soru edatıyla; D’de “kaçıncı” sıfatıyla sağlanmıştır. Doğ­ru cevap (B) seçeneğidir.

ÖRNEK – 3: (ÖSS-1997) 

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bir belgisiz zamir nesne görevindedir?

1. A) Bazen günlerimi resim yaparak geçiriyorum.
2. B) Çoğu zaman onu otobüs durağında görüyorum.
3. C) Kimi arkadaşlar çayı sever ama ben kahveyi yeğle­rim.
4. D) Bana, bir gün uğrasın, diye haber bırakmış.
5. E) Bunların hepsini geçen gün ben aldım.

ÇÖZÜM:

A, B, C, D seçeneklerinde belgisiz zamir kullanılmamış. E seçeneğinde “bunların hepsini” belirtili ad tamlamasında “hepsi” belgisiz zamiri, tamlanan olarak kullanılmıştır. “Neyi aldım?” sorusuna cevap verdiği için de belirtili nes­ne görevini üstlenmiştir.

Doğru cevap (E) seçeneğidir.

ÖRNEK – 4:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, anlam belirsizliğini gidermek için cümlenin başına bir şahıs zamiri getir­mek gerekir?

1. A) Adana’ya yerleştiklerini duydum.
2. B) Yeni aldığın elbiseyi çok beğendim.
3. C) Önerdiğin romanı henüz okuyamadım.
4. D) Yarışmada birinci olduğuna sevindim.
5. E) Sınava İstanbul’da girmek istiyorum.

ÇÖZÜM:

Kişi zamirinin kullanılmayışından doğan anlam belirsizliği ikinci ve üçüncü tekil kişilerin tamlayan oldukları cümle­lerde bu tamlayanların düşmesiyle görülebilir. Buna göre A’da “onların”, B’de “senin” C’de “senin” anlamı vardır; dolayısıyla bu sözcükleri kullanmak gerekmemektedir. E’de ise tamlayanın düşmesi söz konusu değildir, tamla­ma da yoktur. D seçeneğinde hem “senin” hem de “onun” anlamı vardır. Bu da belirsizliğe yol açtığından bu sözcüklerden (zamir) birinin cümlenin başına getirilmesi gerekir.

Doğru cevap (D) seçeneğidir.

ÖRNEK – 5:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde İşaret sözcüğü bir adın yerini tutmaktadır?

1. A) Diğer kitaplarımı okulda unutmuştum.
2. B) Bu dağlarda ceylan gezer.
3. C) Şu yalan dünyanın nesine güveneyim?
4. D) Yıllar sonra buralara ya geliriz ya da gelemeyiz.
5. E) Son yıllarda şöyle bir ev istemiştim hep.

ÇÖZÜM:

Seçeneklerde kullanılan İşaret sözcükleri, sırasıyla “diğer bu, şu, buralara, şöyle” sözcükleridir. Bunlardan “diğer’ “kitap” adını, “bu”, “dağ” adını, “şu” “yalan dünya”, tar-lamasını, “şöyle” “bir ev” tamlamasını belirtmekte oldğundan sıfat görevlidirler. D seçeneğinde “bura” sözcüğü bir yer adının yerine kullanılmıştır. Yer anlamlı işara zamiridir.

Doğru cevap (D) seçeneğidir.