Merkez Teşkilâtı
Osmanlı Devleti, merkeziyetçi bir yapıya sahiptir. Devlet yönetiminin merkezinde padişah ve saray teşkilatı bulunurdu.
Başkent
Devletin merkezi İstanbul’du.
İstanbul, Dersaâdet, Âsitâne, Bâb-ı Âliyye, Belde-i Tayyibe isimleriyle anılırdı.
Saray
Padişahlar sarayda hem hayatını devam ettirmiş hem de devleti yönetmiştir.
İlk saray Bursa’nın fethi ile Bursa’da yapılmıştır.
Edirne’nin alınması ile Edirne’de saray inşa edilmiştir.
Fatih döneminde İstanbul’un fethi ile Topkapı Sarayı yapılmıştır.
19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren padişahlar, Dolmabahçe ve Yıldız saraylarında oturmuşlardır.
Saray, sadece yönetim ve askerlik açısından değil, Osmanlı edebiyatı, sanayi, ekonomik ve sosyal hayatı bakımından da geniş teşkilatlı bir merkez olmuştur.
Osmanlı Saray Teşkilâtı
Osmanlı sarayı, genel olarak üç bölümden oluşurdu.
Enderun ve Bîrun…
Bâbüssaade ise bir ara bölümdür ve genelde törenlerin yapıldığı bir alandır.
Kapıkulu Sistemi
Osmanlılarda yönetim ve askerlik görevlerinin yerine getirilmesinde gerekli olan insanları yetiştirmek için kurulan sistemin adı Kapıkulu Sistemi’dir.
Devşirme Sistemi
Osmanlılarda, genelde Balkanlarda bulunan Hıristiyan ailelerin küçük yaştaki çocuklarının Müslüman-Türk ailelere verilerek eğitildiği ve zamanla devlet hizmetine alındığı bir uygulamadır.
Devşirme sistemiyle alınan oğlanlar, Acemi Ocağı’na seçilirdi.
Edirne Sarayı, Galata Sarayı ve İbrahim Paşa Sarayı’nda eğitimlerine devam ederlerdi. Bunlara İç oğlan denirdi.
Seçilen çocuklar, Topkapı Sarayı’na alınır, Enderun’da eğitimlerine ve hizmetlerine devam ederlerdi.
Enderun Odaları
Has Oda
Kırk kişilik padişahın günlük hizmetinde bulunan bir odadır.
Görevliler
Has Odabaşı: Bu görevlilerin başıdır.
Silahdâr: Padişahın silahlarıyla ilgilenirdi.
Çuhadâr: Padişahın dış giyimiyle ilgilenirdi.
Dülbentçi: Padişahın iç giyimiyle ilgilenirdi.
Rikabdâr: Padişahın ayakkabılarıyla ilgilenirdi.
Hazine Odası
Padişahın özel eşyalarıyla ve hazinesiyle ilgilenirlerdi
Kiler Odası
Sofra hizmetiyle görevli olanların kaldığı odalardır.
Seferli Odası
Müzisyen, berber gibi görevlilerin bulunduğu odadır.
Harem
Padişahın özel hayatının geçtiği, eş ve çocuklarının yaşadığı bölümdür.
Birun
Sarayın dış bölümüdür, devlet işlerinin yürütüldüğü kısımdır.
Görevliler
Yeniçeriler
Kapıkulu Ocağı’nın yaya askerleridir.
Altı bölük Halkı
Kapıkulu Ocağı’nın atlı askerleridir. Altı kısımdır.
Topçular
Cebeciler
Mehterler
Müteferrikalar