Totemizm
- Türklerin en eski inanışlarının başında Totemizm gelir. Bu dinde bir hayvan totem olarak kabul edilir, buna ongun denirdi. Her boyun bir ongunu vardı. Bu inanış zamanla etkisini yitirdi.
- Ayrıca, dağ, kaya, güneş, orman, su ve ay da kutsal kabul edilmiştir.
Şamanizm
- Şaman (kam) denilen rahipler, iyi ve kötü ruhlarla temasa geçerek ayinler yaparlardı.
- Kurban keserek kötü ruhlardan kurtulmayı düşünürlerdi.
- Türkler, atalarının ruhlarını da kutsal kabul etmişlerdir. Bu nedenle ataların mezarlarına dokunma savaş sebebi sayılmıştır.
Göktanrı Dini
- Türklerin İslamiyet’ten önceki dini Göktanrı diniydi. Bu dine göre Türkler;
- Tek bir Tanrının evreni yarattığına ve gökte oturduğuna inanıyorlardı.
- Öldükten sonra dirileceklerine inandıklarından, ölülerini atı, eşyaları ve silahıyla birlikte gömüyorlardı. Bu mezarlara kurgan denirdi.
- Cennet’e uçmağ, cehenneme ise tamu diyorlardı.
- Mezarlara ölünün, sağlığında öldürdüğü düşman sayısı kadar balbal adı verilen küçük heykeller dikerlerdi. İnanışa göre, yeniden dirilecek kişi atıyla cennete gidecek ve öldürdüğü düşmanlar sonraki yaşamında ona hizmet edeceklerdir.
- Ölüleri için yuğ adı verilen cenaze törenleri yapar ve ardından yas tutarlardı.
Göktürklerde Din
- Evrenin üst üste gelen katlardan oluştuğuna inanılmıştır.
- Gök’ün onyedi, yerin altının ise yedi kattan oluştuğuna inanırlardı. Bu ikisinin arasında insanların yaşadığı yeryüzü bulunurdu.
- Tek tanrı inancına bu dönemde ulaşılmıştır. Bütün evren göğün en üst katında oturan Tanrı’ya itaat ederdi.
- Göktürkler Tanrı’ya “Türk Tanrısı” adını vererek onu millileştirmişlerdir.
- Tanrı’ya; Ugan, Bayat, Ulu Yaratgan da demişlerdir.
- Bazı kutsal saydıkları yerlerde Tanrı’ya dua edip, kurban kesmişlerdir.
Uygurlarda Din
- Önceleri Şamanizm’ e inanmışlardır.
- Bögü Kağan döneminde Mani dinini daha sonraları da Budizm’i kabul ettiler.
Hazarlarda Din
- Önceleri Şamanizm’e inanıyorlardı. Daha sonra devlet yöneticileri ve halkın bir bölümü “Museviliğe” inanmıştır. Derin bir hoşgörüleri vardır. Müslüman, Hıristiyan ve Museviler birlikte yaşamışlardır.