Wilson İlkeleri (8 Ocak 1918)
ABD Başkanı Woodrow Wilson I.Dünya Savaşı sonrasında yapılacak barışın esaslarını yayınladığı on dört ilke ile açıkladı.
İtilaf devletleri de ABD’yi yanlarında tutmak istediklerinden dolayı bu ilkeleri kabul ettiklerini bildirmişlerdir.
ABD başkanı Wilson, savaştan sonra barışın devam etmesini bir daha böyle büyük savaşların çıkmamasını istiyordu.
Wilson Prensiplerinin Önemi: 8 Ocak 1918
1-İttifak grubu mütareke imzalama konusunda cesaretlendi(Savaşın bitişi hızlandı)
2-Çok uluslu imparatorlukların parçalanması ön görüldü.
3-Wilson ilkeleri itilaf devletlerinin çıkarlarına ters düşmüştür. Bu nedenle kabullenmiş gibi göründükleri bu ilkeleri kendi çıkarları doğrultusunda yorumlamışlardır. İttifak devletleri ise bu ilkeleri barışın anahtarı olarak görüp benimsemişlerdir.
4-Savaştan sonra prensiplerine uyulmadığını gören ABD belli bir dönem Avrupa siyasetinden çekildi.
5-İmzalanan antlaşmalarda prensiplere uyulmadı.
6-Kurtuluş Savaşı ve II. Dünya Savaşının çıkması Wilson Prensiplerinin amacına ulaşmadığını gösterir.
7-Dünyada ilk silahsızlanma önerisidir.
8-Sömürgecilik yerine manda (Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra bazı az gelişmiş ülkeleri, kendi kendilerini yönetecek düzeye eriştirip bağımsızlığa kavuşturuncaya kadar Birleşmiş Milletler Cemiyeti adına yönetmek için bazı büyük devletlere verilen vekillik) ve himaye fikri gelişti.
Türkleri ilgilendiren kısmı:
Türklerin çoğunlukta olduğu alanlarda kesin egemenlik hakkı tanınmalıdır.
Türklerin egemenliğinde yaşayan diğer uluslara kendi kendine yönetim hakkı tanınacak ( olumsuz)
Boğazlar bütün devletlere açılacak(olumsuz)
Not: Wilson ilkeleri genel olarak yenilen devletleri koruyucu niteliktedir, bunun nedeni diğer devletlerin güçlenmesini istememesidir.