Atatürk’ün ögrenim gördüğü askeri liseler ve şehirler

Öğrenim çağına gelen Mustafa’nın hangi okula gideceği konusunda annesi ile babası arasında anlaşmazlık çıkmıştı. Annesi Mustafa’nın Hafız Mehmet Efendi’nin mahalle mektebine gitmesini istiyor, babası ise o dönemki yeni yöntemlerle eğitim yapan seküler Mektebi Şemsi İbtidai’nde (Şemsi Efendi Mektebi) okumasını istiyordu.

En sonunda önce mahalle mektebine başlayan Mustafa, birkaç gün sonra Şemsi Efendi Mektebi’ne geçti  Atatürk, okul seçimindeki bu kararı için hayatı boyunca babasına minnettarlık duymuştur.^[14] 1888 yılında babasını kaybetti   Bir süre Rapla Çiftliği’nde annesinin üvey kardeşi

Hüseyin’in yanında kalıp hafif çiftlik işleriyle uğraştıktan sonra -eğitimsiz kalacağından endişe eden annesinin isteğiyle-Selanik’e dönüp okulunu bitirdi. Bu arada Zübeyde Hanım, Selanik’te gümrük memuru olan Ragıp Bey ile evlendi.

Şimdi müze olan Koca Kasım Paşa Mahallesi Islahhane Caddesi’ndeki ev 1870’te Rodoslu müderris Hacı Mehmed Vakfı tarafından yaptırılmış ve 1878’de yeni evlenen Ali Rıza Bey tarafından kiralanmıştır. Ancak o öldükten sonra Mustafa ve ailesi bu evden yanındaki 2 katlı, 3 odalı ve mutfaklı daha küçük eve taşınmışlardır.^[24]

Mustafa, seküler bir okul olan ve bürokrat yetiştiren^[14] Selânik Mülkiye Rüştiyesi’ne kaydoldu. Ancak muhitindeki askerî öğrencilerin üniformalarından da etkilenerek^[14] -annesinin karşı çıkmasına rağmen-^[14] 1893 yılında Selânik Askerî Rüştiyesi’ne girdi. Bu okulda Matematik Öğretmeni Yüzbaşı Üsküplü Mustafa Sabri Bey ona anlamı mükemmellik, olgunluk olan “Kemal” adını verdi.^[25] Fransızca öğretmeni Yüzbaşı Nakiyüddin Bey (Yücekök), özgürlük düşüncesiyle genç Mustafa Kemal’in düşünce yapısını etkiledi. Mustafa Kemal Kuleli Askerî İdadisi’ne girmeyi düşündüyse de ona ağabeylik yapan Selânikli subay Hasan Bey’in tavsiyesine uyarak Manastır Askerî İdadisi’ne kaydoldu. 1896-1899 yıllarında okuduğu Manastır Askerî İdadisi’nde tarih öğretmeni Kolağası Mehmet Tevfik Bey (Bilge), Mustafa Kemal’in tarihe olan merakını güçlendirdi.^[26] Bu tarihte başlayan 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’na gönüllü olarak katılmak istediyse de hem İdadi öğrencisi olduğu için, hem de 16 yaşında olduğundan dolayı cepheye gidememiştir. Bu okulu ikincilikle bitirdi.^[27] 13 Mart 1899’da^{[28] [29]} İstanbul’da Mekteb-i Harbiye-i Şahane’ye girdi. Birinci sınıfı 27., ikinci sınıfı 11., üçüncü sınıfı 1902’de Mülazım bugünkü ismiyle Teğmen rütbesiyle 549 kişi arasından piyade sınıf sekizincisi (1317 – P.8) olarak bitirdi.^[27] Akabinde Erkan-ı Harbiye Mektebi’ne (Harp Akademisi) devam ederek 11 Ocak 1905’te Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu.^[30]

Özetlersek;

Mahalle Mektebi
Şemsi Efendi Okulu
Selanik Mülkiye Rüştiyesi
Selanik Askeri Rüştiyesi
Manastır Askeri İdadisi
Harp Okulu
Harp Akademisi
Şemsi Efendi Mektebi
Manastır’da bulunan ve Sabetayist olarak bilinen Şemsi Efendi’nin (ö 1917) kurucusu olduğu şimdiki Feyziye Mektepleri’nin öncüsü okuldur Mustafa Kemal Atatürk Mahalle Mektebi’nden sonra burada okuduAyrıca bu okul Mustafa Kemalin Atatürkçü kişiliğinin oluşmasında etkili olmuştur
Okul modern ve laik bir okuldu ve bu özellikleri nedeniyle defalarca muhafazakar kesimlerin saldırısına uğramış ve zarar görmüştü
Şemsi Efendi Mektebi’nin devamı olan Şişli Terakki Lisesi halen Teşvikiye’de bulunmaktadır

Kuleli Askeri İdadisi – Kuleli Askeri Lisesi

İstanbul Boğazı kıyısında yer alan ve genelde yüksek gelirli insanların oturduğu boğazda çok güzel bir semt ve kuleli askeri lisesinin bulunduğu yerdir

Manastır Askeri İdadisi

Mustafa Kemal Atatürk’ün 1896-1898 yılları arasında okuduğu okulun adıdır Manastır Askeri İdadisi Makedonya’nın Manastır şehrinde bulunmaktadır ve günümüzde müze olarak kullanılmaktadır Binanin ikinci katında Mustafa Kemal için ayrılmış bir bölüm vardır

Mekteb-i Harbiye-i Şahane – Kara Harp Okulu

Kara Harp Okulu (KHO) ya da geleneksel adıyla Harbiye Ankara’da konuşlanmış Türk Kara Kuvvetleri’nin muvazzaf subay kaynağı lisans seviyesinde eğitim veren askeri okul

Erkan-ı Harbiye Mektebi (Harp Akademisi) – Harp Akademileri Komutanlığı

Harp Akademileri Komutanlığı Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) düzeyde eğitim ve öğretim veren Türk Silahlı Kuvvetleri’ne kurmay subay yetiştiren bir askeri akademidir