4. sınıf Sosyal Bilgiler 1.Ünite Kendimi Tanıyorum Konu Anlatımı
Kendimi Tanıyorum
Bireysel Farklılıklar
Birey, toplumları oluşturan ve kendine özgü ayırıcı özellikleri olan fert, insandır. Toplumdaki bireyler birbirlerine benzeyebilir. Ancak her bireyin farklı özellikleri de vardır. Görünür, somut özellik olarak
tanımlanan fiziksel özelliklerle beceri ve yetenekler insanları birbirinden ayırır. Örneğin, sınıf bir topluluktur. Sınıftaki öğrenciler de o topluluğu oluşturan bireylerdir. Bazı öğrenciler uzun boylu, sarı
saçlı, mavi gözlüdür. Bazı öğrenciler ise kısa boylu, kızıl saçlı, kahverengi gözlüdür. Bunlar fiziksel özelliklerdeki farklılıklardır.
Sınıftaki öğrencilerden bazılarının güzel resim yapması, bazılarının güzel şarkı söylemesi de sahip olduğumuz yetenek ve becerilerin farklı olmasına örnektir.
insanlar, ortak fiziksel özelliklere sahiptir. Gözümüz, kulağımız, ellerimiz, ayaklarımız ortak fiziksel özelliklerimizdendir. Bireysel özelliklerimiz gibi ortak fiziksel özelliklerimiz açısından da bir kısmımız farklı olabilir. Daha az rastlanan bu farklılıkları gösteren insanlara engelli diyoruz. Bu demektir ki engelliler yalnızca ortak fiziksel özelliklerden bir kısmı ile ilgili sınırlılıkları olan insanlardır.
Bireysel farklılıklar bireyleri eşsiz ve özel kılar. Toplumdaki bireyler, bireysel farklılıklara saygı duymalıdırlar.
Bireyler arasında farklılıkların yanında benzerlikler de vardır. Örneğin; beslenme, barınma, sevgi, saygı duyma insanların temel ihtiyaçlarıdır. Temel ihtiyaçlar da tüm bireylerin ortak ihtiyaçlarındandır.
Bütün farklılık ve benzerliklerimizle bir toplumun parçasıyız.
Bunları Biliyor musunuz?
- Birbirleriyle tıpatıp aynı fiziksel özellikleri olan tek yumurta ikizlerinin bile farklılıkları vardır.
- İnsanları birbirinden farklı yapan özelliklerden biri de parmak izidir.
Unutmayalım!
Farklılıklarımız ve benzerliklerimizle hepimiz insanız.
Duygu ve Düşünceler
Duygu, belirli bir nesne, olay veya bireylerin, iç dünyamızda uyandırdığı izlenimdir. Korku, üzüntü, şaşkınlık, mutluluk duygulardan bazılarıdır.
Düşünce ise düşünme sonucunda varılan, düşünme ürünü olan görüştür.
Duygularımız, düşüncelerimizi etkiler. Olumlu düşüncelerimiz olduğunda duygularımız da olumlu olur (Mutluluk, sevinç olumlu duygulardır.)
Gün boyunca farklı durumlar, olaylar ve insanlarla karşılaşırız. Bu yüzden duygu ve düşüncelerimiz de değişir.
Örneğin, arkadaşımız hediye verdiğinde mutlu oluruz. Beklemediğimiz olaylar karşısında şaşırabiliriz.
Örneğin, Elif’in matematik sınavı çok iyi geçmiş. Sınavda başarılı olduğunu düşünerek mutlu olmuş.
Duygular da düşüncelerimizi etkiler. Mutlu olduğumuzda bizi her zaman kızdıran olay ya da davranışlara kızmayız. Örneğin, Damla okul servisi geç kalınca sinirlenir. Fakat bugün o kadar mutludur ki servis geç kaldığında “Trafiğe takılmıştır.” diyerek sakince beklemeye devam eder.
Duygu ve düşünceleri ifade etmek insanların en doğal ihtiyacıdır. Duygu ve düşünceleri ifade etmenin birçok yolu vardır. Sağlıklı iletişim kurmak için duygu ve düşünceleri açıklıkla ve olumlu bir dille ifade etmek gerekir. Örneğin, “Seninle arkadaşlık ettiğim için çok mutluyum.” “Bu davranışından dolayı sana biraz kızgınım.”
Atalarımız Ne Demişler?
Öfke ile kalkan zararla oturur.
insanlar duygu ve düşüncelerini ifade etmek için şiir yazma, resim yapma veya günlük tutma gibi etkinlikler de yaparlar.
Duygu ve Düşüncelere Saygı
Bireyler toplum içinde yaşarlar. Toplum içinde yaşamanın gereklerinden biri de “saygıdır.
insanlar duygu ve düşüncelerini söyleme hakkına sahiptirler. Diğer insanlar da başkalarının duygu ve düşüncelerine saygı göstermelidirler.
Toplumdaki tüm insanlar aynı duyguyu yaşayıp aynı düşüncede olmayabilirler. Duygu ve düşüncelerdeki bu farklılıkları kabullenmek, saygı duymaktır.
Duygu ve düşüncelere saygı için,
. İnsanları duygu ve düşünceleri yüzünden dışlamamalı, alay etmemeli, yargılamamalı,
- Birisi duygu ve düşüncesini ifade ederken sonuna kadar dinlenmeli, insanlar duygularını söylerken kendimizi onların yerine koymalıyız.
Kronoloji
insanlar yaşamlarını etkileyen önemli olayları zaman belirterek sıralamışlardır. Buna kronoloji denir. Kronoloji bir çeşit zaman dizinidir.
Sınıflarımızdaki “tarih şeridi” buna örnektir. Dünyadaki tüm toplumları etkileyen olaylar zaman sırasına göre belirtilmiştir.
Kronoloji bireysel olarak da kullanılır. Örneğin, büyüklerimizin iş başvuruları için hazırladıkları öz geçmiş bu amaca hizmet eder.
Öz geçmişlerde doğum tarihi, kişisel bilgiler ve tarih sırasına göre yapılan işler yer alır.
Atatürk’ün yaşamındaki olayların kronolojik sıralaması da onun hayatını öğrenmekte kolaylık
sağlar.
1881 Selanik’te doğdu.
1893 Askerî Rüştiye’ye başladı.
1899 Harp Okuluna başladı.
1905 Kurmay yüzbaşı olarak Harp Akademisinden mezun oldu.
1911 Trablusgarp Savaşı’na katıldı. Binbaşılığa yükseldi.
1916 Tuğgeneralliğe yükseldi. XVI. Kolordu Komutanlığına atandı.
1917 II. Ordu Komutanlığına atandı.
1918 Yıldırım Orduları Grup Komutanlığına atandı.
1919 Samsun’a ayak bastı.
1920 Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılışı.
1921 Başkomutanlığa getirildi.
1921 “Gazi’lik şanı ve mareşallik rütbesi verildi.
1923 Cumhuriyet ilan edildi ve Mustafa Kemal ilk cumhurbaşkanı
seçildi.
1934 Atatürk soyadının verilmesine ilişkin yasa kabul edildi.
1938 Mustafa Kemal Atatürk Dolmabahçe Sarayı’nda vefat etti.
Kimlik Belgemiz
insanlar toplum içinde yaşarlar. Toplumda yaşamanın gereği olarak çeşitli dernek, vakıf ve kurumlarla iletişim hâlinde olurlar. Bu tür yerlere girişlerde kolaylık sağlanması için üyelere kimlik belgeleri verilir.
Kimlik belgesi, kurumların bir kişi hakkında bilinmesi gereken bilgileri içeren belgedir. Toplumda insanların ayırt edilebilmesi için kendi adlarına düzenlenmiş kimlikleri vardır. Bunlardan bazıları spor kulübü kartı, öğrenci kimlik kartı, kütüphaneye giriş kartıdır. Kimlik belgelerinin en önemlisi nüfus cüzdanıdır.
Nüfus cüzdanı, kişinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olduğunu kanıtlayan resmî belgedir. Nüfus cüzdanının şekli ve içeriği iç işleri Bakanlığı tarafından belirlenmektedir.
Nüfus cüzdanında 15 yaşından büyük insanların fotoğrafı bulunur. Fotoğraf her 10 yılda bir defa değiştirilir.