Aşıkpaşazade ( 15. Yüzyıl )
- Şair Ahmed Paşa’nın torunudur.
- Tarih türünde eser vermiştir. Sade bir dili var-dır.
- Tevârih-i Âl-i Osmânî ( Osmanlı Tarihi ): Sade nesrin bir örneğidir. Âşıkpaşazade Tarihi adıyla da bilinir.
Sehi Bey (16. Yüzyıl)
- Heşt Behişt adlı şuara tezkiresi ile tanınmıştır. Bu eserinde 200 kadar şair hakkında, sade bir dille, bilgi verir.
Seydi Ali Reis (16. Yüzyıl)
- Şair ve yazardır; ama asıl ününü denizcilikte yapmıştır. Osmanlı donanma komutanlarındandır. Çıktığı Hindistan seferinde donanmasını Hint Okyanusu’ndaki fırtınada kaybedip karadan ülkeye dönmüştür.
- Sade bir dili vardır. Hatta halk ozanları tarzında şiirler yazmış, bazı eserlerinde
- Nevai Türkçesini (Çağatay Türkçesi) kullanmıştır.
- En önemli eseri Mir’atü’l-Memalik adını taşır. Hint seferi sırasında yaşadıklarını anlatır.
- Bir diğer eseri, o zamana göre önemli denizcilik bilgilerini içeren Kitabü’l-Muhit’tir.
Piri Reis (16. Yüzyıl)
- Ünlü Türk denizcisidir.
- Kitab-ı Bahriye adlı denizcilik kitabı ve buna eklediği haritalarla tanınır.
Feridun Bey (16.Yüzyıl)
- Feridun Bey Münşeatı adıyla tanınan bir eserin sahibidir. Eser Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan III. Murat zamanına kadar bazı önemli olaylarla, padişahlarla ilgili bilgi ve belgeleri içeren bir derlemedir.
- Şiirler de yazan Feridun Bey’in bir Divan’ı ile birkaç düzyazı eseri vardır.
Evliya Çelebi (1611 -1682)
- “Seyahatname“ nin yazarı olan Çelebi’nin gezi türündeki bu eserinden onun tarih toplum bilim ve güzel sanatlar konusunda bilgi sahibi olduğunu anlıyoruz.
Kâtip Çelebi (17. Yüzyıl)
- Asıl adı Mustafa’dır. Hacı Halife diye de anılır.
- Çeşitli devlet görevlerinde bulunmuş, seferlere katıl-mıştır.
- Tarih, coğrafya, biyografi, bibliyografi, otobiyografi; ahlak, tasavvuf, eğitim, düşünce, toplum yapısı, tıp, etnoloji gibi, tür ve konularla ilgili geniş bilgisi olan bir kişidir.
- Süslü nesir akımına kapılmamış, topluma yararlı olmak için sade dili tercih etmiştir.
Önemli eserleri şunlardır:
Keşfü’z-Zunun: 15.000 eser ve 10.000 yazarın tanıtıldığı bir bibliyografidir. Arapçadır.
Cihannüma: Batılı anlayışla hazırlanmış bir coğrafya eseridir. Dünyanın yuvarlak olduğunu da anlatır.
Fezleke: 16. ve 17. yüzyıl olaylarını işleyen bir tarih kitabıdır.
Tufetü’l-Kibar-i Esfarü’l-Bihar: (Büyüklerin deniz seferlerinden yadigâr) Deniz seferlerinden ve büyük Türk denizcilerinden söz eder.
Mizanü’l-Hakk: Dini, ahlaki, toplumsal konuları işleyen didaktik bir eserdir. Pozitif bilimlerin gerekliliği batıl inançların açtığı yaralar, inanç özgürlüğü, hoşgörü gibi konuları işler.
Düsturü’l-Amel: Devlet işlerinde gördüğü aksaklıkları ve çarelerini anlatan bir kitaptır.
Nâimâ (17. Yüzyıl)
- İlk resmi vakanüvis (tarihçi) ve Osmanlı tarihçilerinin en üstünüdür.
- Tarihçi Nâimâ’nın “Nâimâ Tarihi” olarak bilinen altı ciltlik eseri, hem tarih, hem de edebiyat açısından önemli bir kaynaktır.
- Yazar, 1591–1636 yılları arasındaki olayları tarafsız bir biçimde anlatır.
- Devletin aksayan yönlerini eleştirir, oldukça başarılı tasvirleri vardır.
Peçevî İbrahim (17. Yüzyıl)
- İbrahim Peçevî’nin “Peçevi Tarihi”adlı eserinde Kanuni ve IV. Murat devrinin olayları sade bir dille anlatır.
- Yazar canlı ve doğal bir üslupla olayları objektif biçimde anlatır.
Nergisî (17. Yüzyıl)
- Süslü nesrin örneklerini vermiştir.
Veysî (17. Yüzyıl)
- Süslü nesrin örneklerini vermiştir.
Sinan Paşa
- Divan edebiyatında süslü nesrin en iyi örneklerini vermiştir.
- Tazarruname adlı eseri vardır.
- Diğer eserleri; Maarifname, Tezkiretü’l Evliya
Mercimek Ahmet
- Kabusnâme eseriyle ün yapmış tarih ve Osmanlı Tarihi ile ilgilenmiştir.
Yirmisekiz Çelebi Mehmet (18. Yüzyıl)
- Osmanlı Devleti’nin Avrupa’ya gönderdiği sürekli elçilerden ikincisidir.
- Padişah III. Ahmet’e sunduğu Sefaretname’si ile tanınır. Fransa’da gördüğü yenilikleri anlatmışt