MADDEYİ TANIYALIM
Dünyadaki canlı ve cansız bütün nesneler maddedir. Su, taş, toprak, bitkiler, hayvanlar ve insanlar maddedir. Boşlukta yer kaplayan ve kütlesi olan varlıklara madde denir. Başka bir deyişle çevremizde gördüğümüz kütlesi ve hacmi olan, duyu organlarımızla algılayabildiğimiz her şeye madde denir.
Maddenin işlenmiş, şekil almış katı haline cisim denir. Örneğin altın bir madde, altından yapılmış bilezik ise bir cisimdir. Her cisim aynı zamanda bir maddedir. Ancak her madde bir cisim değildir. Cisim maddenin katı hali için geçerlidir. Sıvı ve gaz halinde cisim olmaz. Çünkü sıvı ve gaz maddelerinin belirli bir şekli yoktur.
Bazı maddeler başka maddelerle bir araya gelerek yeni bir maddeyi oluşturmada kullanılırlar. Bir araya gelerek bir tüketim malzemesine dönüştürdüğümüz maddelere malzeme denir. Kek yapımında kullanılan un, şeker, yağ da aynı zamanda bir malzemedir. İnşaat yapımında kullanılan demir, kum, çimento birer malzemedir.
Aletler, cisimlere şekil vermek ve ya cisimler üzerinde işlem yapmak için kullandığımız nesnelerdir. Demir, bir maddedir. Demirden yapılan makas bir cisimdir. Aynı zamanda makas, başka cisimler üzerinde bir iş yapmak ve ya şekil vermek için alet olarak çantamızda yer alır.
Eşya; evde, okulda, iş yerimizde kullandığımız ve yanımızda bulundurduğumuz, eskiyen ama tükenmeyen nesnelerdir. Cam, bir maddedir. Camdan yapılmış bardak, bir cisimdir. Bardak, günlük hayatımızda kullandığımız için eşya olarak adlandırılır. Elbise, perde, fırın, fincan, ayakkabı vb. eşyalara örnek olarak gösterilebilir.
Bazen maddelerin sınıflandırılmasında belirsizlik olabilir. Ancak maddelerin ortak özelliği kütlesinin olması ve uzayda yer kaplamasıdır. Maddeleri sınıflandırırken karar veremediğimiz zamanlar olabilir. Anlaşmazlık ve kararsızlık durumunda sorunları çözmenin en kolay yolu, akılcılık ve bilimsellik ilkesine uymaktır. Akıl ve bilim ile sorunlara yaklaşmak birçok problemi ortadan kaldıracaktır. Maddelerin; cisim, eşya, malzeme ve alet olarak sınıflandırılmasında karşılaştığımız anlaşmazlıkları akıl ve bilim ile çözebiliriz. Bu kavramların tanımlarından yararlanmak akılcı bir çözüm olabilir.
Araştırma Konusu: Atatürk’ün “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.” Sözü ile ne demek istediğini araştırınız.
Etkinlik: çevrenizden seçtiğiniz 20 maddeyi tablo oluşturarak “madde-cisim-alet-eşya-malzeme” olarak Fen ve teknoloji defterine sınıflandır. Örnekten yararlan