10.sınıf türk edebiyatı dersi 1.dönem 2.yazılı soruları ve cevapları 2013-2014

Yazılının Görselli ve Tam Halini İndirmek İçin TIKLAYINIZ

2013-2014 ÖĞRETİM YILI PINARHİSAR ANADOLU LİSESİ   10. SINIF

                                           TÜRK EDEBİYATI  DERSİ  I. DÖNEM II. YAZILI YOKLAMA

www.sorubak.com

                                                                                     SORULAR

1. Tasavvuf düşüncesinde amaç (hedef)  nedir? (5 puan)
2. İslâmî dönem Türk edebiyatının ilk ürünlerini yazılış sırasına göre ve yazarlarını belirterek yazınız. Bu eserler hakkında kısaca bilgi veriniz. (20 puan)
3. İslamiyet öncesi sözlü edebiyat hakkında  bilgi veriniz. (10 puan)
4. Aşağıdaki boşlukları uygun biçimde doldurunuz. (20 puan)

*  Türkçenin bilinen ilk dilbilgisi kitabı …………………………………. olarak kabul edilir.

*  Nefis mertebelerini tamamlayıp kemale ulaşmış kişiye  ……………………………   denir.

*  ………………….   : Allah dışındaki her şey yani kesret (çokluk) alemi.

*  Yunus Emre’nin iki önemli eseri var :  …………………….……  ve  …………………………………..

*  Divan edebiyatının ilk şairi …………………………….

*  İlk mutasavvıf  ……………………………………….

* Türk edebiyatında ilk mesnevi  ………………………………….

*  Edebiyatımızda ilk yazılı ürünler ………………………………….

*  …………….. günümüzde  Ergenekon’dan çıkış günü olarak  kutlanmaktadır.

5. Battalname ve Danişmendname’de hangi konu işlenir? (5 puan)

6. On beşinci meclise başlayalum

Sözü gül budagına aşlayalum

Râvîler  şöyle rivâyet eyledi

Her birisi gördüginden söyledi

Çün Melik Danişmend bu düşi gördi, düşinde varup Seyit Battal elin öpdi.

Yukarıdaki parçalarda geçen altı çizili kelimelerden hareketle metnin dil özellikleri hakkında bilgi veriniz. (5 puan)

7. “Alp” ve “Alperen”  tipi hakkında bilgi veriniz. (5 puan)

8. Vesiletü’n-Necat ;      (10 puan)
   1. Kimin eseridir?
   2. Nazım şekli nedir?
   3. Halk arasında hangi isimle bilinir?
   4. Hangi konu işlenir?

9. Aşağıdaki kavramları tasavvufi düşünceye göre tanımlayınız. (10 puan)

* Meyhâne          :

* Mâşuk                               :

* Saki                    :

* Aşk                     :

* Âşık                   :

10.  Tasavvufta yaratılış nazariyesine göre varlıkların yaratılış sırasını belirtiniz. (10 puan)

Not :  Soruların puan değeri üzerinde gösterilmiştir. Süre bir ders saatidir. Başarılar  dilerim.

Turgut TÜRKMEN

   Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni

www.sorubak.com

CEVAPLAR

1. Tasavvuf düşüncesinde amaç; Fenafillah’a, akabinde Bekabillah’a ulaşmak, Allah’ta yok olmak, onunla olmaktır.
2.  KUTADGU BİLİG

Eserin adı “mutluluk veren bilgi” anlamına gelir. Yazarı, Yusuf Has Hacip’tir. Karahanlılar zamanında (XI. yüzyıl-1070) yazılmış, ideal bir devlet yönetiminin nasıl olması gerektiği üzerinde durulmuştur. Esrin dilinde henüz  Arapça ve Farsça etkisi yoktur. Birimi beyit, ölçüsü aruzdur. İlk mesnevi ve ilk siyasetname olarak kabul edilir. .6645 beyitten oluşur

DİVAN Ü  LUGAT-İT TÜRK

Eserin adı, “Türk Dili’nin toplu(genel) Sözlüğü” anlamına gelir. Adından da anlaşılacağı gibi, eser bir sözlüktür; Araplara  Türkçe’yi öğretmek amacıyla yazılmıştır. Bundan dolayı, Türkçe’nin Arapça karşısında savunulduğu bir eser olarak değerlendirilir. Eserde Türkçe sözcüklerin anlamları Arapça’yla açıklanmakta ve her maddeden sonra birtakım Türkçe metinler örnek olarak verilmektedir. Kaşgarlı Mahmut tarafından XI. yüzyılda yazılan eserin asıl önemi de, işte bu derleme Türkçe metinlerden ileri gelmektedir; yani eser, zengin bir folklor kaynağı durumundadır. İlk sözlük ve ilk dilbilgisi kitabı olarak kabul edilir.

ATABETÜ’L-HAKAYIK

Eserin  adı “hakikatlerin eşiği” anlamına gelmektedir. Yazarı Edip Ahmet’tir. Eserde hem dörtlük, hem de beyit nazım birimleri kullanılmıştır. Ölçü aruzdur. Okuyucuya dini öğütler veren eser, anlatım yönünden kurudur; didaktik  özelliklere sahiptir; XII. yüzyılda yazılmıştır.

DİVAN-I HİKMET

Ahmet Yesevi tarafından XII. yüzyılda  yazılan eser, tasavvuf felsefesinin yayılmasını amaçlar. Didaktik nitelikli olduğundan, oldukça kuru bir anlatıma sahiptir. Türk tasavvuf edebiyatının ilk örneği sayılır. Hikmet denilen dörtlüklerden oluşmuş, hece vezni kullanılmıştır.

3. 1. Manzumdurlar
   2. Hece ölçüsü kullanılır
   3. Genellikle yarım kafiye kullanılır
   4. Deyimlere ve atasözlerine yer verilmiştir
   5. Ağırlıklı olarak aşk, ölüm, doğa konuları işlenmiştir
   6. Anonimdirler
   7. Ozan, kam,  baskı, şaman denilen kişiler tarafından oluşturulmuşlardır
4. Sorunun üzerinde cevaplandırıldı.
5. Anadolu’da  Bizanslılarla (kafirlerle) yapılan mücadeleler işlenir.
6. Küçük ünlü uyumu kuralının olmadığı, sertleşme ve yumuşama olaylarının gerçekleşmediği, uzun seslerden de dilimize Arapça ve Farsça kelimelerin girdiği anlaşılıyor.
7. Alp, savaşçı kimliği olan kahramandır. İslamiyet’ten önceki Türklerde cihan hakimiyeti  fikrini savunan ve bu amaçla düşmanlarla savaşan kişilerdi. İslamiyet’ten sonra ise bu fikre “ilay-ı Kelimetullah” ülküsü eklenince Alpler ‘eren’lik  sıfatını üstlendiler. Hem alp hem erendiler. Edebi eserlerdeki bu tipler insan-ı kamil mertebesine ermiş savaşçı kahramanlardı. Seyit Battal, Melik Gazi vb.
8. Vesiletü’n-Necat, Süleyman Çelebi’nin yazdığı bir mesnevidir. Peygamber Efendimiz (sav)’in doğumunu anlatır. Halk arasında mevlit olarak bilinir. Bu konuları işleyen şiirlere mevlüt  denir.

* Meyhâne          : Tekke , dergah

* Mâşuk                               : Aşık olunan (Allah)

* Saki                    : Mürşid, şeyh , pîr.

* Aşk                     : Allah aşkı

* Âşık                   : Derviş, mürid

10. Nur-u Muhammedi , anasır-ı erbaa, mevalid-i selase, insan.

www.sorubak.com

Dokümanın Tam Halini İndirmek İçin TIKLAYINIZ