Ziya Osman Saba’nın Fikri ve Edebi Kişiliği
Şiirlerinde çocukluk özlemi, anılara düşkünlük, ev ve aile sevgisi, yoksul yaşamlara karşı utanç ve acıma, Allah’a kulluk, kadere boyun eğme, küçük mutluluklara yetinme ve ölüm gibi konuları işlemiştir.
Hece ölçüsünü kullanmakla birlikte 1940’tan sonra serbest şiir yazmaya başladı
Şiir kitapları: Sebil ve Güvercinler, Geçen Zaman, Nefes Almak;
Mesut İnsan Fotoğrafhanesi ise öyküsüdür.
,
İlk şiiri 1927’de, lise öğrencisi iken Servet-i Fünun’da Ziya imzasıyla yayımlandı. Lisede bir yıl sınıfta kalınca bir alt sınıftaki Cahit Sıtkı ile tanışma fırsatı bulması, edebiyat dünyasında ender görülen bir dostluğun oluşmasını sağladı. Dostu Cahit Sıtkı’nın öğrencilik yıllarından itibaren kendisine yazdığı mektupları biraraya getirmesi ile ilk basımı 1957’de yapılan Ziya’ya Mektuplar adlı ünlü kitap oluşmuştur.
Ziya Osman Saba, bankası tarafından Ankara’ya tayin edilmesi üzerine bir süre bu kentte yaşadıysa da İstanbul özlemi nedeniyle 1945 yılında bankadaki görevinden ayrıldı. İstanbul’da Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi’nde tashih şefi (düzeltmen) olarak çalıştı. 1947’de ikinci kitabı Geçen Zaman yayımlandı. Varlık Yayınları tarafından basılan bu kitap, şairin “Sebil ve Güvercinler” kitabındaki şiirlerle 1943-1946 arasında yazdığı şiirlerin biraraya getirilmesinden oluşuyordu. 1950’de geçirdiği bir kalp krizi nedeniyle bu işi de bırakmak zorunda kalan Saba, yaşamının geri kalanında arkadaşı Yaşar Nabi’nin sahibi olduğu Varlık Yayınları’nın kitaplarını evinde basıma hazırlayarak geçimini sağladı.
İlk hikâye kitabı Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi 1952’de yayımlandı. 29 Ocak 1957 günü İstanbul’da bir kalp krizi sonucu Kadıköy’deki evinde hayatını kaybeden şairin Nefes Almak adlı şiir kitabı ile Değişen İstanbul adlı hikâye kitabı ölümünden sonra basıldı.
Eyüp Sultan’daki aile mezarına defnedilmiştir; ancak mezar bugün kayıptır.
Şiirleri
Yedi Meşale (ortak kitap, 1928)
Sebil ve Güvercinler (1943)
Geçen Zaman (1947)
Nefes Almak (1957)
Bir Yer Düşünüyorum
Çocukluğum
İstanbul
Deniz Kıyısındaki Kulübe
Öyküleri
Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi (1952)
Değişen İstanbul (1957)