OSMANLI’DA EĞİTİM VE ÖĞRETİM
Osmanlı’da eğitim ve öğretim oldukça gelmiştir. Görev ve sorumluluklarını bilen, insanlara karşı saygılı, hoşgörülü, bilgili insanlar yeşermek amacıyla medreseler kurulmuştur.
Medreselerde dini bilimlerin yanında pozitif bilimler de okutulmaktaydı. Medreselerin yanında cami, saray, okullar ve konaklarda da yapılmaktaydı.
Günümüz orta ve yüksek eğitim kurumları düzeyinde olan medreselerin yakınında kütüphane imaret gibi yapılarda yer almıştır.
İlk medrese Orhan Bey döneminde, İznik’te açılmıştır. Daha sonraki dönemlerde çeşitli bölgelerde de medreseler açılmıştır. Fatih döneminde açılan Sahn-ı Seman medresesi ile Kanuni döneminde açılan Süleymaniye Medreseleri ünlüdür.
Osmanlı’da medreseler, vakıflara bağlanmıştı. Medreselerde eğitim parasız olup, eğitim görenlerin yiyecek ve giyecekleri vakıflar aracılığıyla karşılanmaktaydı.
Osmanlılar döneminde medreselerde yetişmiş birçok bilim adamı vardı. Matematik, fizik, coğrafya, astronomi gibi alanlarda bilimsel çalışmalar yapmaktaydılar.
Medreseler 17.yy’dan itibaren bozulmaya başlamıştır. Rüşvet ve istismarın artması, müderrisliklere hak etmeyen bilgisiz insanların gelmesi eğitim düzeyinin düşmesine neden olmuştur.
ENDERUN
- Devlet memuru yetiştirmek amacıyla sarayda açılan okula “Enderun” denir.
- Enderun Okulu II. Murat zamanında kurulmuştur. İlk olarak Edirne sarayında açılan Enderun, yükselme döneminde Topkapı Sarayında eğitime devam etmiştir.
- Gayrimüslim çocuklar küçük yaşlarda alınarak, Türk gelenek ve göreneklerini, İslam dinini öğrenmek amacıyla Türk ailelerinin yanına verilmiştir. Daha sonra bu çocuklar Acemi Ocağına alınırlardı. Acemi Ocağındaki eğitimden sonra zeki, becerikli olanlar Enderun’a alınırdı.
- Enderun’da iyi bir eğitim alanlar, önce saray hizmetlerinde çalışırdı. Daha sonra önemli devlet adamları olurlardı. Osmanlı’da birçok sadrazam, vezir, komutan Enderun’da yetişmiştir.
- Enderun 1909 yılında kapatılmıştır.