Adı Soyadı
Sınıf : No : Körfez Oruç Reis Anadolu Lisesi 2014 – 2015 Öğretim Yılı
10. Sınıf Dil ve Anlatım Dersi 2. Dönem 2. Yazılı Sorularıdır
Her sabah, gözlerimi gökyüzünden gelen paslı seslerin gıcırtısıyla açıyorum. Sanki binlerce çelik
makas, gökyüzünün lacivertliğini doğramak için durmadan açılıp kapanarak, havada cehennemi bir
gürültü ile çakıyor. Bulutlarsa bir araya toplanmış, sınırsız bir neşe içinde sokaktan çekilen el
ayağa karşı yengilerini kutluyorlar.”
1 – Yukarıdaki metinden aşağıda istenenlere uygun örnekler bulup karşılarına yazınız. ( 10 puan )
İnsandan doğaya aktarma:
Duyular arası aktarma:
Ad aktarması :
Benzetme:
2 – Metinde altı çizişmiş olan sözcükleri çeşidi ve yapısı bakımından inceleyiniz ? ( 10 puan )
Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol.
Şefkat ve merhamette güneş gibi ol.
Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol.
Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol.
Tevazu ve alçakgönüllülükte toprak gibi ol.
Hoşgörürlükte deniz gibi ol.
Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol.
Hz. Mevlana Türkler, kurultayın bu kararı üzerine, Ergenekon’dan çıkmak için yol aradılar; bulamadılar. O zaman bir demirci dedi ki: “Bu dağda bir demir madeni var. Yalın kat demire benzer. Demirini eritsek, belki dağ bize geçit verir.” Gidip demir madenini gördüler. Dağın geniş yerine bir kat odun, bir kat kömür dizdiler. Dağın altını, üstünü, yanını, yönünü odun-kömürle doldurdular. Yetmiş deriden yetmiş büyük körük yapıp, yetmiş yere koydular. Odun kömürü ateşleyip körüklediler. Tanrı’nın yardımıyla demir dağ kızdı, eridi, akıverdi. Bir yüklü deve çıkacak denli yol oldu.
Ergenekon Destanı’ndan
3 – Yukarıdaki metinlerden de faydalanarak epik(destansı) ve emredici anlatımın üçer tane özelliğini
yazınız(12puan)
4 – kanıtlayıcı anlatımda dilin hangi işlevde kullanıldığını belirterek Bu anlatımın dil ve anlatım
özelliğini üç medde ile açıklayınız ? ( 8 puan )
5 – Aşağıdaki metinde işlenen konuyu ve konunun nasıl sınırlandırıldığını belirterek bu konunun
anlatımında ağırlıklı olarak kullanılan anlatım biçimini açıklayınız ? ( 10 puan )
“Yazar, şair veya romancı gördüklerini ve duyduklarını yaşayabiliyorsa, onları iç deneyimleriyle
besleyerek yaşatabiliyorsa gerçekten şairdir, gerçekten romancı sayılır..Bu yaşatıp yaşatmama işi
isteğe bağlı değil, doğuştan gelen bir yetenekle ilgilidir. Yoksa eline her kalem alan romancı, her
boya çalmasını, fırça sürmesini belen de ressam olurdu.Gerçi böyleleri de var hem de pek çok
ama bunlara sanatçı gözü ile bakmıyoruz. Uzaklara gitmeye ne gerek var bibliyografya kitaplarını,
dergileri karıştırınız. Kendilerini sanatçı sanarak boşuna yaşamış olanların kabarık sayıları
karşısında donakalırsınız.” Suut Kemal YETKİN
6 – Yukarıdaki metinde ek- eylem almış sözcükleri göstererek bu ek–eylemlerin görev ve kipini
belirtiniz ? ( 10 puan )
7 – Aşağıdaki sözün konusunu ve bakış açısını belirleyerek bu konuyu açıklayan kısa bir metin
oluşturunuz ? ( 30 puan )
“ Savaşlar, eğitim ve öğretim yoluyla önlenebilir.”
8 – Aşağıdaki metinde geçen zarfları göstererek çeşitlerini belirtiniz ? ( 10 puan )
“Arkadaşım, telefonda dönem ödevlerinin yarın teslim edileceğini söyledi. Ben bunu tamamen
unutmuştum. Ne yapacağımı düşünürken annem içeri girdi ve “ Böyle ne üzülüyorsun? Biraz geç
yatarsın bitirirsin. ” dedi.
B A Ş A R I L A R Ders öğretmeni
Gönül BATTAL
DİL VE ANLATIM 2. DÖNEM 2. YAZILI CEVAP ANAHTARI
1 – 10 p İnsandan doğaya aktarma: Bulutlar sınırsız bir neşe içinde yenilgilerini kutluyor. 2p
Duyular arası aktarma: Paslı seslerin gıcırtısı görme – işitme 2 p
Ad aktarması : el ayak ( insanlar için )2 p
Benzetme: Şimşekler çelik makasa benzetilmiş.2 p
2 – 10 p bilerce : sıfat 1p türemiş 1 puan durmadan : zarf 1p türemiş 1p
Toplanmış : fiil 1 p türemiş 1p sınırsız . sıfat 1 p türem ş1 p yengilerini . isim -1p türemiş 1p
3 – 12 p EPİK : Olay ve kişiler olağan üstülüklerle ve yiğitçe bir ifadeyle anlatılırlar – Tarihi konular
işlenir. – Coşku ve heyecan vererek etkiler – eylem türünden sözcükler ön plandadır. 3 X 2
EMREDİCİ : : Emir, telkin ve ya önerme amaçlıdır. – Öğretme ve açıklama temeline dayanır. –
Uygulanması istenen anlatım var. – Dil alıcıyı harekete geçirme amaçlı – fiil çok kullanılır. 3×2
4 – 8 p Dil göndersel işlevde kullanılır 2 p Dil sade yalın ( yabancı sözcükler yok süsten uzak ) 2p
akıcı ( Söyleyişi engelleyecek ses ve söz yok cümleler Kolay okunur ) 2 p ve durudur ( gereksiz
söz ve karmaşık cümle yok ) 2 p
5 – 10 p Konu sanatçı 2 p sınırlama : gerçek sanatçı ile gerçek olmayan sanatçı 2p ( gerçek sanatçı da kabul edilecek )
Tartışmacı anlatım kullanılmış 2 p Tartışmacı anlatımda yazar, bir konuyu farlı açılardan ele alarak bunlardan
birini kabul ettirmek amacıyla diğerini çürütmeye çalışır 4 p
6 – 10 P yaşayabiliyorsa Birleşik zamanlı fiil yapmış 1p – şimdiki zamanın şartı 1p
Yaşatabiliyorsa : “ “ “ “ 1p “ “ “ 1p
Şairdir : ismi yüklem yapmış 1 p – ek- eylemin geniş zamanı 1 p
İlgilidir . “ “ 1 p “ “ “ “ 1p
Olurdu . birleşik zamanlı fiil 1p geniş zamanın hikâyesi 1 p ( değil de kabul edilir )
7 – 30 p Konu savaşlar . 2 p Bakış açısı : eğitim ve öğretim yoluyla önlenebilmesi 3 p
Göreceli değerlendirilecek Anlama ve anlatın 7 p
Buluş ve örneklene 8 p
Plan lama 5 p
Yazım noktalama 5 p
8 – 10 p yarın :zaman z. 1p Tamamen : durum z. 1p düşünürken : zaman z 1 p içeri . yer- yön z 1
Böyle : durum z.2 p ne : soru z.2 p biraz: azlık-çokluk z. 1p geç : zaman z. 1p
Gönül Battal
www.sorubak.com
Dokümanın Görselli Tam Halini İndirmek için TIKLAYINIZ