Osmanlı Devletinde Fikir Akımları

Osmanlıcılık

*Fransız İhtilali’nden sonra etkili olan milliyetçilik (ulusçuluk)jdüşüncesine karşı ortaya çıkmıştır.

*“Din, dil, ırk farkı gözetmeksizin Osmanlı sınırları içinde yaşayan herkes Osmanlı vatandaşıdır” fikri esas alınmıştır.

*Azınlıkların devlete bağlılığını artırarak Osmanlı Devleti’nin bütünlüğünün korunması amaçlanmıştır. Bundan dolayı Mebusan Meclisi’nde azınlıklar da yer almıştır.

*Genç Osmanlılar Cemiyeti tarafından savunulmuştur.

*Ulusçuluk hareketlerinin güç kazanmasıyla beraber etkinliğini kaybetmiştir.

*Balkan Savaşları, bu fikir akımının önemini yitirdiğinin en önemli göstergesidir.

İslamcılık (Ümmetçilik – Panislamizm)

*Ülkenin bütünlüğünü korumak amacıyla “Hangi milletten olursa olsun bütün *Müslümanların halifenin etrafında toplanmasının gerekliliği” ilkesi esas alınmıştır.

*II. Abdülhamit devrinde, I. Meşrutiyet’e son verilince uygulanmaya başlanmıştır.

*Osmanlı dışındaki Müslüman toplumların sömürge durumundan kurtarılması amaçlanmıştır.

*I. Dünya Savaşı’nda Arapların ingilizler’le işbirliği yapması, islamcılık düşüncesinin gereken etkiyi gösteremediğinin ve milliyetçiliğin önem kazandığının göstergesidir.

Türkçülük (Pantürkizm – Turancılık)

*“Devlet ancak dili, dini, soyu ve ülküsü bir olan toplumla ayakta durabilir” düşüncesine dayanır.

*Amaç, Türk birliğinin (Turancılık) kurulmasıdır.

*II. Meşrutiyet döneminde İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından iç ve dış politikada uygulanmıştır.

*Türkçülük, Yeni Türk Devleti’nin temel ideolojilerinden biri olmuştur.

Batıcılık

*İlk olarak askeri alanda başlayan Batılılaşma hareketi, II. Meşrutiyet döneminde bir düşünce akımına dönüşmüştür.

*Batıcılar, Osmanlı Devleti’nin ancak Avrupa tarzı kurumlarla yıkılmaktan kurtarılabileceğini savunmuşlardır.

*Batıcılık, Yeni Türk Devleti’nin temel ideolojilerinden biri olmuştur.

Adem-i Merkeziyetçilik

*Merkezi yönetimin bazı yetkilerinin yerel yönetimlere bırakılmasını savunmuştur.

*Federatif bir yönetimin kurulmasını ileri sürmüştür.