KURTULUŞ SAVAŞININ ASKERİ STRATEJİSİ
* Önce Erzurum’da bulunan XV. kolordu komutanı Kâzım Karabekir Paşa aracılığıyla doğudaki Ermeni işgalini sona erdirmek
* Güney cephesinde Fransızlara karşı düzenli birliklerle savaşma imkanı olmadığından milis kuvvetleriyle bölgenin kurtuluşunu sağlamak
* Kurtuluş savaşının kaderini belirleyecek olan Batı cephesinde Yunanlılara karşı önce savunma savaşı yaparak oyalamak, gerekli hazırlıklar yapıldıktan sonra taarruz ederek düşmanı yurttan atmak
* Doğu Trakya’ya boğazlar işgal altında olduğundan yardım göndermek mümkün olmadığı için kendi imkanlarıyla kurtulmasını sağlamak
A- DOĞU CEPHESİ
Ermeni Meselesi
- Ermeniler XIX. yy ortalarına kadar Osmanlı hakimiyetinde barış içinde yaşamışlar, devlete olan bağlılıklarından dolayı kendilerine “millet—i sadıka” denilmiştir.
- Fransız ihtilalinin etkisi ve Avrupalı devletlerin kışkırtmaları sonucu XIX. yy’ın sonlarına doğru Ermeniler bağımsız olma fikrine sahip olmuşlardır.
- Ermeni meselesi ilk kez Berlin Antlaşması’nda (1878) gündeme gelmiştir. Bu antlaşmada Osmanlı Devleti’nden Doğu Anadolu’da Ermeniler lehine ıslahatlar yapması istenmiştir.
- Sultan II. Abdülhamit Ermenilerin bağımsız olmalarını sağlayacak olan bu ıslahatları uygulamamıştır.
I. Dünya Savaşı‘nda Ermeni Sorunu ve Tehcir Kanunu
- Ruslar I. Dünya Savaşı’nda Kafkas cephesinde Ermenileri kendi çıkarları doğrultusunda kullanarak bölgedeki Türkleri katlettirdiler.
- Ermenilerin doğuda sivil halka ve Türk ordusuna yönelik saldırıları üzerine İttihat—Terakki Hükümeti “Tehcir Kanunu”nu (1915) çıkararak katliamlara karışan Ermenileri Suriye ve Lübnan’a gönderdi.
- Rusya, 3 Mart 1918’de imzaladığı Brest Litovvsk antlaşması ile Kars, Ardahan ve Batum’u Osmanlı Devleti’ne bırakmıştı.
- Fakat daha sonra Kars ve çevresini Ermeniler, Ardahan ve Batum’u Gürcüler işgal etti.
- TBMM, Osmanlı Devleti’nden kalan ve başında Kazım Karabekir Paşa’nın bulunduğu orduya hareket emri verdi.
Ermenistan Savaşı
- TBMM, Ermeni meselesini çözmek için Kâzım Karabekir Paşa’yı Doğu cephesi komutanlığına tayin etti.
- 24 Eylül 1920’de taarruza geçen Türk ordusu Ermenileri yenilgiye uğrattı.
- 30 Ekim 1920’de Kars zaferi kazanıldı.
GÜMRÜ ANTLAŞMASI 3 ARALIK 1920
+TBMM ile Ermenistan arasında yapıldı.
1. Aras Nehri—Çıldır Gölü hattı sınır olacak
2. Kars, Sarıkamış ve Iğdır TBMM’ye verilecek
3. Ermenistan Sevr’i tanımayacak, Misak-ı Milli’yi tanıyacak
Önemi:
- TBMM’ye bağlı düzenli ordunun ilk başarısıdır.
- TBMM’yi ve Misak-ı Milli’yi ilk tanıyan devlet Ermenistan’dır.
- Ermeni meselesi sona erdi.
Batum Antlaşması 23 Şubat 1921
- TBMM ile Gürcistan arasında yapıldı.
- Artvin ve Batum çevresi TBMM’ye bırakıldı.
- Bu antlaşmalardan kısa bir süre sonra Ermenistan ve Gürcistan Sovyet Rusya’nın egemenliğine girdi.
- Bu antlaşmaların yerine daha sonra Moskova ve Kars antlaşmaları imzalandı.
ahaahahahaha