Karışımları Ayırma Yöntemleri

İki yada daha fazla saf maddenin özelliklerini kaybetmeden bir araya gelerek oluşturdukları maddelere karışım denir.

ÖRNEK: şekerli su, tuzlu su, türlü yemeği, salatalar, demir kükürt karışımı, çay, ayran, toprak, hava, süt, kan, kum, limonata, çorba, deniz suyu, ekmek, benzin, sütlü kahve, zeytin yağı birer karışımdır.

Karışımların Özellikleri

• Birden fazla saf maddenin birleşmesiyle oluşur.
• Karışımı oluşturan maddeler özelliklerini kaybetmezler.
• Kendilerini oluşturan maddelerin özelliklerini taşır.
• Basit ayırma teknikleriyle kendini oluşturan maddelere ayrılabilirler.
• Karışımları istediğimiz maddelerle elde edebiliriz.
• Bazıları şekilsel özelliklerini korur, çözünmez.
• Bazıları ise tamamen çözünerek görünmez hale gelir.
• Karışımları oluştururken maddeleri istediğimiz oranlarda kullanabiliriz.

Süzme İle Ayırma

İçerisinde sıvı ve katı madde bulunan karışımları ayırmak için kullanılır. Süzgeç aracılığı ile yapılır. Örneğin;

• Makarna-su
• Çay- çay yaprakları
• Pirinç-su
• Talaş-su
• Süt-kaymak

Eleme İle Ayırma

Farklı büyüklükteki katı maddelerden oluşan karışımları ayırmak için kullanılır. Elek aracılığı ile yapılır. Örneğin;

• Çakıl taşı-kum
• Talaş-kum
• Un-pirinç
• Kepek-un

Mıknatıs İle Ayırma

Mıknatıs tarafından çekilen bir maddenin bulunduğu karışımlarda, mıknatıs tarafından çekilen maddeyi çekilmeyenlerden ayırmak için kullanılır. Örneğin;

• Toplu iğne-düğme
• Demir tozu-kum
• Metal-cam
• Altın tozu-demir tozu

Yüzdürme İle Ayırma

Birbirleriyle karışmış katı tanecikler su içinde yüzdürme yöntemiyle birbirinden ayrılır. Samanla karışmış buğday, sapla karışmış mercimek bu şekilde birbirinden ayrılır.

ÖRNEK: Kum- talaş…

Savurarak Ayırma

Ağırlıkları farklı saman – buğday gibi maddelerin oluşturduğu karışımları rüzgarda savurarak ayırma yöntemidir. Katı-katı karışımlarında yoğunluğu küçük olan maddeler savurma yöntemiyle yoğunluğu büyük olanlardan ayrılırlar. Özellikle rüzgarlı havalarda yapılan bu işlemle çiftçiler tohumlu bitkileri saman ve sapından ayırırlar. Buğday ve samanı, bulgur ve kepeği birbirinden ayırmak için yapılır.

ÖRNEK: buğday – saman, bulgur- kepek

Dinlendirme ile Ayırma

Bir sıvı ve içine dağılmış katı tanecikleri dibe çöktürülerek birbirinden ayrılması, dinlendirme yöntemiyle yapılır. Bir bardağın içine bir miktar su koyup karıştırdığımızda bulanık bir karışım elde ederiz. Karışım bir süre beklettiğimizde toprağın dibe çöktüğünü saydam suyun üstte kaldığını görürüz.

ÖRNEK: Taş ve toprakla karışmış durumdaki sular önce dinlendirme havuzlarına alınarak taş ve toprağın dibe çökmesi sağlanır.

Toprakla karışmış ıspanak bu şekilde birbirinden ayrılır.

Buharlaştırma ile Ayırma

Bir sıvı madde ile karışmış başka bir maddeyi birbirinden ayırmak ya da karışımı koyu bir kıvama getirmek için kullanılan bir yöntemdir. Isı gereklidir. Çözeltilerde uygulanan yöntemdir.

Süt tozu sütteki suyun; deniz tuzu, özel havuzlara alınan deniz suyunun buharlaştırılmasıyla elde edilir. Salça, reçel, pestil, pekmez, marmelat yapılırken de buharlaşma yöntemi kullanılır.

ÖRNEK: tuzlu su, şekerli su…