Haricilik: Hz. Ali döneminde meydana gelen Sıffin savaşından sonra ortaya çıkarlar. Hz. Ali ve Hz. Muaviye taraftarları arasında meydana gelen bu savaşta, Hz. Muaviye taraftarları yenileceklerini anlayınca mızraklarının ucuna Kuran sayfaları takarlar, “aramızda Kuran hakem olsun” derler. Bunun üzerine çatışmalar durur, görüşmeler başlar. “hakem olayından” sonra bir kısım insanlar “sen insanları hakem olarak kabul ettin. Halbuki hüküm ancak Allah’ındır” diyerek Hz. Alinin saflarından ayrılırlar. Bunlara “hariciler” denir.
Şiilik: Peygamberimizin vefatından sonra Hz. Ali’yi ve onun soyundan gelenleri halifelik için en layık kişiler olarak gören ve Hz. Ali’yi, Allah’ın emri ile tayin edilmiş halife kabul eden toplulukların ortak adıdır.
Maturidilik : Matüridîlik, ünlü Türk bilgini Matüridî’nin, Hanefî Mezhebi nin kurucusu İmam-ı A’zam ‘ın açtığı yoldan yürüyüp, aklı ön plâna alarak geliştirdiği inanç sistemidir
Eş’arilik: İnanç esaslarıyla ilgili konularda Ebu Hasan Eş’arî’ nin görüşlerini temel alan mezheptir. Eş’ariler, Yüce Allah’ın evrende olacak her şeyi önceden bilip takdir etmesine kaza, Allah’ın takdir ettiği her olayın gerçekleşmesine de kader derler.