Atasözü nedir?
Uzun deneyimler ve gözlemler sonucu oluşmuş, yol gösterici, genel kural biçiminde kalıplaşan, toplumca benimsenen ve anonim bir nitelik taşıyan özlü sözlerdir.
Atasözlerinin Biçim Özellikleri
Deyimler gibi atasözleri de kalıplaşmıştır. Sözcüklerin yerleri değiştirilmez ve bir sözcüğün yerine eş anlamlısı getirilemez.
Örnek :
Ak akçe kara gün içindir.
Kız beşikte, çeyiz sandıkta.
Atasözleri kısa ve özlüdür, az sözle geniş bir düşünce ifade edilir.
Örnek :
Aç ayı oynamaz.
Su yatağını bulur.
Baş kes, yaş kesme.
Boğaz kırk boğumdur.
Çivi çiviyi söker.
Atasözleri genel olarak bir yargı (cümle) biçiminde kurulmuştur.
Örnek :
İt ürür kervan yürür.
İyilik eden, iyilik bulur.
Ölmüş eşek kurttan korkmaz.
Kardeş kardeşi bıçaklamış, dönmüş yine kucaklamış.
Kavgada yumruk sayılmaz.
Atasözleri genel olarak geniş zaman kipinin üçüncü tekil kişisiyle ya da emir kipinin ikinci tekil kişisiyle çekimlenmiştir.
Örnek :
Önce düşün, sonra söyle. (II. tekil kişi emir kipi)
Pilav yiyen kaşığını yanında taşır. (Geniş zaman kipi, III. tekil kişi)
Atasözlerinde genel olarak uyaklı ve uyumlu sesler ve sözcükler vardır.
Örnek :
Pekmezi küpten, kadını kökten al.
Sabreden derviş, muradına ermiş.
Sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede?
NELER ÖĞRENDİK?