Canlıların yaşamak için besinlere ihtiyacı vardır. Besinlerle birlikte vücudumuza gerekli olan yapıcı, onarıcı, düzenleyici ve enerji verici maddeleri alırız. Sağlıklı olabilmek için tüm besin çeşitleri gereklidir.
Besin içeriklerini gruplara ayıralım:
1-Karbonhidratlar 2- Proteinler 3- Vitaminler 4- Yağlar 5- Mineraller ve su
PROTEİNLER:
Vücudumuzda yapıcı ve onarıcı görev yapar.
Vücudun büyüyüp gelişmesini ve dokuların yenilenmesini sağlar.
Hastalıklara karşı vücudumuzu savunur.
Saçlarımız ve tırnaklarımız proteinler sayesinde uzar.
Proteinlerin aşırı alınması zararlıdır.
Proteinler, hem hayvansal hem de bitkisel besinlerde bulunur.
Et, balık, tavuk, süt, peynir gibi hayvansal gıdalarda; fasulye, nohut, mercimek, bezelye gibi baklagillerde; buğday, yulaf, çavdar, arpa gibi tahıllarda, fındık, fıstık, badem, ceviz gibi kuru yemişlerde bol protein vardır.
KARBONHİDRATLAR:
Hareket edebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarız.
Karbonhidratlar, vücudumuzun ihtiyacı olan enerjiyi sağlar.
Beynimiz için de enerji kaynağıdır.
Fazla tüketilince vücutta yağ olarak depolanır, şişmanlığa sebep olur.
Buğday, pirinç, patates, ekmek, mercimek, makarna, yulaf karbonhidrat yönünden zengin besinlerdir. Şeker pancarı, bal, süt, üzüm, şeftali, karpuz, muz gibi besinlerde şeker bulunur. Şekerli gıdalar da karbonhidrat içerir.
YAĞLAR:
Karbonhidratlar gibi yağlar da enerji verir.
Yağlar; karbonhidrat ve proteinlerin iki katı enerji sağlar.
Vücudumuz karbonhidrat azalınca depolanmış olan yağı kullanır.
Yağlar organlara destek olur ve dış etkilerden korur.
Soğuk bölgelerde yaşayan canlıların vücutlarını sıcak tutar, hayatta kalmalarını sağlar.
Hem bitkisel, hem de hayvansal besinlerden elde edilir.
Zeytin, ayçiçeği, susam, ceviz, fındık, soya fasulyesi gibi besinlerde bitkisel yağlar vardır. Süt, peynir, tereyağı, kaymak, gibi besinlerde hayvansal yağlar vardır.
Yağlar iki çeşittir. Hayvansal besinlerde bulunan katı yağlara doymuş yağ denir. Bitkisel besinlerde bulunan sıvı yağlara doymamış yağ denir.
VİTAMİNLER:
Vitaminler vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar. Organlarımızın düzenli çalışmasını sağlar. Vücudumuzun direncini artırarak bizi hastalıklara karşı korur. Neredeyse bütün besinlerde bulunur. Meyve ve sebzelerde bol miktarda vitamin vardır. Yeteri kadar vitamin almayınca hastalanırız.
SU VE MİNERALLER:
Su vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar. Vücudumuzun dörtte üçü sudur. Canlılar susuz yaşayamaz. Su ihtiyacımızı yiyecek ve içeceklerden karşılarız.
Mineraller de vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar ve su gibi bütün besinlerde bulunur. Kayaçlardaki mineraller ufalanarak toprağa karışır. Topraktaki bu mineraller bitkilere geçer. Bitkilerle beslenen insan ve hayvanlar bu mineralleri vücutlarına almış olurlar. Vücudumuzun düzenli çalışması için minerallere ihtiyacımız vardır.