2014– 2015 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
BAŞÖĞRETMEN ANADOLU LİSESİ
10. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI DERSİ 2. DÖNEM TELAFİ SINAV SORULARI
ADI: SOYADI: NO: SINIFI: 10 …..
NOT :Süre bir ders saatidir.Soruların puan dağılımları üzerinde belirtilmiştir.Sınav kağıdının değerlendirmesinde kağıt düzeni ,yazım kurallarına – noktalama işaretlerine uygunluk % 10 etkili olacaktır.Yazınız elçinizdir,lütfen onu dikkatli kullanınız
1. Manilerin genel özelliklerinden dördünü yazınız (6 p.) Verilen örneklerin hangi mani türüne girdiğini boşluklara yazınız. (+ 9 p : 15 puan)
Ayağı
Ağlarım çağlar gibi Koyunum var karaman
Kuşlardan bir kuş gördüm Derdim var dağlar gibi Gaybolursa araman
Var başında ayağı Ciğerden yaralıyım Ben bir reçber kızıyım
Üstad manici isen Gülerim çağlar gibi Şehirliye yaraman
Aç maniden ayağı
……………………. Her gelen bir gül ister …………………..
Sahipsiz bağlar gibi
…………………….
2. Aşağıda verilen şiirlerin nazım şekillerini yanlarına belirtiniz. (3+2+3+2+3+2: 15p )
Behey ala gözlü dilber
Vaktin geçer demedim mi
Gözlerin olmus harami
Beller keser demedim mi Bu alemi goren sensin Ademi sürdün bakmadın
Yok gozunde perde senin Cennette de bırakmadın
Haksiza yol veren sensin Şeytanı niçin yakmadın
Yok mu sucun burda senin Cehennemin var da senin
Suya virsun bağban gülzarı zahmet çekmesün
Bir gül açılmaz yüzün tek virse min gülzara su
Bağdat ‘a girilmez tozdan dumandan.
Her ana doğurmaz böyle bir aslan
Kelle koltuğunda geliyor aslan
Allah Allah deyip geçti Genç Osman
Aşkın aldı benden beni
Bana seni gerek seni
Ben yanarım dün ü günü
Bana seni gerek seni
Ten bozuldu eşk-i çeşm-i hûn-feşânumdan menüm
Köydi can gönlümdeki sûz-ı nihânumdan menüm
Tâ eser var cism ü cân-ı nâtüvânumdan menüm
Gâm kem etmez göz ü gönlüm cism ü canumdan menüm
Bu başumdan savulup ol gitse yanumdan menüm.
3. Bir safa bahşedelim gel şu dil-i na-şada Verilen şiir 18. yy. şairi Nedim’e aittir. Şiirden hareketle Nedim’in
Gidelim serv-i revanım yürü sa’d-abada edebi kişiliği hakkında bilgi veriniz. (3+2+2+3 : 10p.)
İşte üç çifte kayık iskelede amade
Gidelim serv-i revanım yürü sa’d-abada
a)
b)
c)
d)
4. Aşağıdaki şiirden hareketle şairin edebi kişiliği hakkında açıklama yapınız.(5*2 : 10p.)
Değirmenden gelirim beygirim yüklü
Şu kızı görenin del olur aklı
On beş yaşında kırk beş belikli
Bir kız bana emmi dedi neyleyim Karacaoğlan
a)
b)
c)
d)
e)
5. Aşağıdaki iki şiirden hareketle Divan şiiri ve Halk şiirini belirtilen özelliklere göre karşılaştırınız.(5*2:10p)
Ger derse Fuzuli ki “güzellerde vefâ var”
Aldanma ki şâir sözü elbette yalandır Benim yârim gelişinden bellidir
Ak elleri deste deste güllüdür
İbrişim kuşaklı ince bellidir
İnce bellerimi sar dedi bana
Nazım şekli:
Ses ve söyleyiş:
Dil ve Anlatım:
Tema:
Yapı:
6.Aşağıdaki eserlerin karşısına yazarlarını yazınız. (5*2: 10p)
Siham–ı Kaza :
Mevlid:Fihi Ma Fih :
Cemşid ü Hurşid :
Beng ü Bade :
Risaletün Nushiyye :
7.Şiirde kullanılan söz sanatlarını gösteriniz. (3+2+2+3: 10p.)
Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su ( eşk :göz yaşı , od :ateş , )
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su
Mecaz:
Tezat:
Açık istiare:
Hüsn-i talil:
8. Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.(5*2 : 10p)
-Divan şiirinde kullanılan kalıplaşmış ,sanatlı ,güzel sözlere ……………………………denir.
-Terkibibentte bentleri birbirine bağlayan beyitlere ………………………….. denir
-Aşık tarzı halk şiirinin son büyük temsilcisi …………………………………………
-Kaynağını Türk sözcüğünden alan ve “Türklere mahsus şarkı” anlamındaki halk edebiyatı ürününe……………….denir.
-Türk düşünce tarihinin büyük dehası, gerçek bir halk filozofu, yalnız yasadığı 13. yüzyılın değil bütün zamanların en büyük nüktecisi, Türk zekasını, mizah dehasının en önemli temsilcisi …………………………………. …
9.Aşağıdaki cümlelerin karşısına doğru – yanlış ifadelerini belirtiniz.(10p)
-Köroğlu ve Dadaloğlu koçaklamalarıyla tanınır ( )
-Semailer koşmaya göre daha hafif ,daha kıvrak bir ezgiyle söylenir. ( )
-Aşık Ömer,Erzurumlu Emrah,Seyrani, Divan edebiyatından etkilenmiştir ( )
-Kayıkçı Kul Mustafa gezgin asker şairdir ( )
-Şarkının söylenişte ve bestelenişte en güzel mısrasına berceste denir. ( )
Başarılar Dileriz.
B. CAMBAZ R. SEZGİN Kadir Engin
T.Ed./Dil ve An. Öğ. T.Ed./Dil ve An. Öğ. T.Ed./Dil ve An. Öğ.
2013– 2014 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
BAŞÖĞRETMEN ANADOLU LİSESİ
10. SINIFLAR TÜRK EDEBİYATI DERSİ 2. DÖNEM ORTAK SINAV SORULARI
ADI: SOYADI: NO: SINIFI: 10 …..
NOT :Süre bir ders saatidir.Soruların puan dağılımları üzerinde belirtilmiştir.Sınav kağıdının değerlendirmesinde kağıt düzeni ,yazım kurallarına – noktalama işaretlerine uygunluk % 10 etkili olacaktır.Yazınız elçinizdir,lütfen onu dikkatli kullanınız.
1. Manilerin genel özelliklerinden dördünü yazınız (6 p.) Verilen örneklerin hangi mani türüne girdiğini boşluklara yazınız. (+ 9 p : 15 puan)
Ayağı Ağlarım çağlar gibi Koyunum var karaman
Kuşlardan bir kuş gördüm Derdim var dağlar gibi Gaybolursa araman
Var başında ayağı Ciğerden yaralıyım Ben bir reçber kızıyım
Üstad manici isen Gülerim çağlar gibi Şehirliye yaraman
Aç maniden ayağı
CİNASLI (KESİK) MANİ DÜZ (TAM) MANİ
……………………. Her gelen bir gül ister …………………..
Sahipsiz bağlar gibi
ARTIK(YEDEKLİ) MANİ
…………………….
2. Aşağıda verilen şiirlerin nazım şekillerini yanlarına belirtiniz. (3+2+3+2+3+2: 15p )
Behey ala gözlü dilber
Vaktin geçer demedim mi VARSAĞI
Gözlerin olmus harami
Beller keser demedim mi Bu alemi goren sensin Ademi sürdün bakmadın
Yok gozunde perde senin ŞATHİYE Cennette de bırakmadın
Haksiza yol veren sensin Şeytanı niçin yakmadın
Yok mu sucun burda senin Cehennemin var da senin
Suya virsun bağban gülzarı zahmet çekmesün
Bir gül açılmaz yüzün tek virse min gülzara su
KASİDE
Bağdat ‘a girilmez tozdan dumandan.
Her ana doğurmaz böyle bir aslan
Kelle koltuğunda geliyor aslan DESTAN
Allah Allah deyip geçti Genç Osman
Aşkın aldı benden beni
Bana seni gerek seni
Ben yanarım dün ü günü
Bana seni gerek seni İLAHİ
Ten bozuldu eşk-i çeşm-i hûn-feşânumdan menüm
Köydi can gönlümdeki sûz-ı nihânumdan menüm
Tâ eser var cism ü cân-ı nâtüvânumdan menüm
Gâm kem etmez göz ü gönlüm cism ü canumdan menüm
Bu başumdan savulup ol gitse yanumdan menüm. MUHAMMES
3. Bir safa bahşedelim gel şu dil-i na-şada Verilen şiir 18. yy. şairi Nedim’e aittir. Şiirden hareketle Nedim’in
Gidelim serv-i revanım yürü sa’d-abada edebi kişiliği hakkında bilgi veriniz. (3+2+2+3 : 10p.)
İşte üç çifte kayık iskelede amade
Gidelim serv-i revanım yürü sa’d-abada
e) Nedim Istanbulludur. Istanbul kültürü ile bezenmiş ,ayrıca iyi bir medrese eğitimi almıştır.
f) Lale Devri coşkusunu gazel ve şarkılarında yansıtmış ,din dışı konuları işlemiştir..
c) Şarkı türünün en güzel örneklerini vermiş yazdığı 28 şarkı da bestelenmiştir.
d) Soyut olan divan şiirini somutlaştırmış,mahallileşme akımının etkisiyle sade dil kullanmıştır.
4. Aşağıdaki şiirden hareketle şairin edebi kişiliği hakkında açıklama yapınız.(5*2 : 10p.)
Değirmenden gelirim beygirim yüklü
Şu kızı görenin del olur aklı
On beş yaşında kırk beş belikli
Bir kız bana emmi dedi neyleyim Karacaoğlan
17’nci yüzyılda yaşadığı sanılıyor. Göçebe Türkmen obalarında yetişti. Türk saz şiirinin en büyük ustasıdır. Kendisinden sonraki tüm aşıkları etkilemiştir. Karacaoğlan’ın şiiri aşk ve doğa üzerinde kuruludur. Ayrılık, gurbet, sıla özlemi ve ölüm en çok değindiği konulardır. Şiirlerinde sıkça adları geçen Elif, Zeynep ve İsmikan adlı kadınların sevgilileri olduğu sanılıyor. Duygularını, yaşadıklarını, düşüncelerini içten, gerçekçi ve özgün bir şiir yapısı içinde anlatır. Karacaoğlan, Türk aşık edebiyatına yepyeni bir söyleyiş biçimi getirdi. Doğa benzetmelerini sık sık kullanır. Çok yalın ve temiz bir Türkçe kullanır.Varsağı türünün en çok örneğini veren şairdir. Birçok şiiri bestelendi.
5.Aşağıdaki iki şiirden hareketle Divan şiiri ve Halk şiirini belirtilen özelliklere göre karşılaştırınız.(5*2:10p)
Ger derse Fuzuli ki “güzellerde vefâ var”
Aldanma ki şâir sözü elbette yalandır Benim yârim gelişinden bellidir
Ak elleri deste deste güllüdür
İbrişim kuşaklı ince bellidir
İnce bellerimi sar dedi bana
Nazım şekli: GAZEL KOŞMA
Ses ve söyleyiş: Arapça sözcüklerde kullanılan uzun ünlüler söyleyişi ve kullanılan Aruz veznini etkiler Sözcükler yazıldıkları gibi söylenir
Dil ve Anlatım: Arapça ve Farsça etkisinde,ağır,sanatlı dil Sade dil,halkın kullandığı deyimler,yerel söyleyişler
Tema: Aşk ,tabiat,övgü,hiciv gibi soyut temalar , soyut-kusursuz- sevgili Somut sevgili,tabiat,ayrılık ,kahramanlık gibi temalar
Yapı : Beyit Dörtlük
6.Aşağıdaki eserlerin karşısına yazarlarını yazınız. (5*2: 10p)
Siham–ı Kaza : Nef’i
Fihi Ma Fih : Mevlana
Cemşid ü Hurşid : Ahmedi
Beng ü Bade : Fuzuli
Risaletün Nushiyye : Yunus Emre
7.Şiirde kullanılan söz sanatlarını gösteriniz. (3+2+2+3: 10p.)
Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlara su ( eşk :göz yaşı , od :ateş , )
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çâre su
Mecaz: od (ateş) kelimesinde
Tezat: su ve ateş kelimeleriyle
Açık istiare: Yüreğindeki acılar ateşe benzetilmiştir.
Hüsn-i talil: Gözyaşlarının gönüldeki ateşi söndürmek için akıtıldığını söyler.
8. Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.(5*2 : 10p)
-Divan şiirinde kullanılan kalıplaşmış ,sanatlı ,güzel sözlere …MAZMUN…denir.
-Terkibibentte bentleri birbirine bağlayan beyitlere …VASITA BEYİTİ denir
-Aşık tarzı halk şiirinin son büyük temsilcisi …AŞIK VEYSEL…………
-Kaynağını Türk sözcüğünden alan ve “Türklere mahsus şarkı” anlamındaki halk edebiyatı ürününe TÜRKÜ.denir.
-Türk düşünce tarihinin büyük dehası, gerçek bir halk filozofu, yalnız yasadığı 13. yüzyılın değil bütün zamanların en büyük nüktecisi, Türk zekasını, mizah dehasının en önemli temsilcisi NASRETTİN HOCA …
9.Aşağıdaki cümlelerin karşısına doğru – yanlış ifadelerini belirtiniz.(10p)3
-Köroğlu ve Dadaloğlu koçaklamalarıyla tanınır ( D
-Semailer koşmaya göre daha hafif ,daha kıvrak bir ezgiyle söylenir. ( D )
-Aşık Ömer,Erzurumlu Emrah,Seyrani, Divan edebiyatından etkilenmiştir ( D )
-Kayıkçı Kul Mustafa gezgin asker şairdir (D )
-Şarkının söylenişte ve bestelenişte en güzel mısrasına berceste denir. ( Y)
Başarılar Dileriz.
B. CAMBAZ
www.sorubak.com T.Ed./Dil ve An. Öğ.
Dokümanın Görselli Tam Halini İndirmek için TIKLAYINIZ