Sor

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Haritalar Konu Anlatımı

Konu Özetleri İle Öğrendiklerini Şimdi Pekiştirme Vakti.

Haritayı Tanıyorum
Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün, kuşbakışı görünüşünün, belli bir ölçeğe göre küçültülerek kağıt üzerine aktarılmasına harita denir.
Bir çizimin harita olabilmesi için;
» Kuşbakışı çizilmiş olması
» Ölçek kullanılması
» Düzlem üzerine aktarılması gereklidir.
Örneğin: Fiziki Harita, Nüfus Haritası, Siyasi Harita vb.

❖ Ölçek kullanılmayan kabataslak çizimlere kroki denir.
❖ Haritalarda kullanılan küçültme oranına ölçek denir.
❖ Yer şekillerinin gösterildiği haritalara fiziki haritalar denir.
❖ İl ya da ülke sınırlarının gösterildiği haritalara siyasi haritalar denir.
❖ Ekonomik etkinliklerin gösterildiği haritalara da genel olarak beşeri ve ekonomik haritalar denir.
Lejant, haritalarda, planlarda, çizimlerde veya grafiklerde kullanılan bir terimdir. Bir lejant, belirli sembollerin veya renklerin ne anlama geldiğini açıklayan bir anahtar veya açıklama bölümüdür. Lejant, okuyucuların harita veya çizimdeki sembolleri anlamalarına yardımcı olur ve bilgiyi daha anlaşılır hale getirir.
❖ Sınırları belirli bir alanda dağ, ova, plato, akarsu gibi yeryüzü şekillerini gösteren haritalara "fiziki harita" adı verilir.
Dünyanın her yerinde deniz aynı seviyededir. Sıfır (0) metredir. Fiziki haritalarda deniz, göl, akarsu gibi su kütleleri mavi renkle gösterilir.
Denizlerdeki derinlik arttıkça mavinin tonu koyulaşır. Deniz seviyesine yakın, yükseltinin az olduğu yerler yeşil ve yeşilin tonları ile gösterilir. Yükselti artmaya başladıkça yeşilin yerini sarı renk alır. Yükseltinin çok fazla olduğu yerler (1.000 metre ve üstü) kahverengi ile gösterilir. Yükselti arttıkça kahverenginin tonu koyulaşır.

























Fiziki Haritadaki Renk

Gösterdiği Yükselti

Mavi

Deniz, göl, akarsu gibi su kütleleri

Yeşil

0-500 Metre

Sarı

500-1000 Metre

Kahverengi

1000 Metre yukarısı.

❖ Karalar içindeki çukurlarda birikmiş durgun su kütlelerine "göl" adı verilir.
❖ Akarsular tarafından derin bir biçimde yarılmış, çevrelerine göre yüksekte kalan düzlüklere "plato" adı verilir. Fiziki haritalarda platolar sarı renkle gösterilir
❖ Akarsuların yataklarını aşındırarak oluşturduğu yeryüzü şekillerine "vadi" adı verilir.
❖ Çevrelerine göre alçakta kalan, akarsular tarafından yarılmamış geniş düzlüklere "ova" adı verilir. Kıyı ovalar alçak olduğu için yeşil renkle, iç kesimlerdeki ovalar biraz da yüksek olduğu için sarı renkle gösterilirler.
❖ Çevresine göre daha yüksek ve tabandan zirveye kadar eğimli yamaçları olan yeryüzü şekillerine "dağ" adı verilir. Fiziki haritalarda dağlar kahverengi renk ile gösterilir.
❖ Yeryüzünde, belirli bir yatak içinde, eğim boyunca sürekli veya zaman zaman akan sulara "akarsu" adı verilir.
❖ Etrafı sularla çevrili kara parçasına "ada" adı verilir.
❖ Denizin karanın içine doğru sokulduğu büyük su girintilerine "körfez" adı verilir.
❖ İki denizi birbirine bağlayan su geçitlerine ise "boğaz" adı verilir.
❖ Yüksekliği 500 metreyi geçmeyen yükseltilere "tepe" denir.
❖ Denizin karaya doğru giren küçük ve dar girintilerine "koy" denir
❖ Üç tarafı surlarla çevrili olan kara parçasına yarımada denir.

Fiziki haritalarda renkler yükseltileri ifade eder. Fiziki bir haritada kullanılan her rengin bir anlamı vardır.

Haritada denizler, göller ve akarsular mavi ve tonlarıyla gösterilir
1

Yıllık yağış miktarının en çok olduğu bölgemiz aşağıdakilerden hangisidir?

  • A ) Karadeniz Bölgesi
  • B ) Ege Bölgesi
  • C ) Doğu Anadolu Bölgesi
  • D ) Güney Doğu Anadolu Bölgesi

2

Aşağıdakilerden hangisi nüfusun dağılışını etkileyen beşeri faktörlerden biri değildir?

  • A ) Tarım
  • B ) Ulaşım
  • C ) Su kaynaklar
  • D ) Hizmet Sektörü

3

Aşağıdakilerden hangisi insanların doğal çevreyi değiştirmelerine örnek olarak gösterilemez?

  • A ) ova
  • B ) baraj
  • C ) tünel
  • D ) köprü

4

İç Anadolu Bölgesinin ekonomisi, hangi faaliyete dayanmaktadır?

  • A ) Turizm
  • B ) Tarım
  • C ) Madencilik
  • D ) Ormancılık

5

YazlarI sıcak ve kurak, kışlar ise ılık ve yağışlı olan iklim tipi aşağıdakilerden hangisidir?

  • A ) Karasal İklimi
  • B ) Akdeniz İklimi
  • C ) Karadeniz İklimi
  • D ) Çöl İklimi

6

Aşağıdaki cümlelerin başına doğruysa D, yanlışsa Y yazınız.
(....) Maki, karasal iklimin bitki örtüsüdür.
(....) Ülkemizde çayın yetişmesi için uygun iklim koşulları sadece Doğu Karadeniz kıyılarında vardır.
(....) Fiziki haritada akarsu ve göller yeşil renkle gösterilir.
(....) Doğal afetlerin oluşumunda o yerin coğrafi özelliklerinin etkisi yoktur.
(....) Karadeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde her mevsim yağış görülür.

  • A ) YDYYY
  • B ) DDYYD
  • C ) YYYYD
  • D ) YDYYD

7

Aşağıdakilerden yön bulma yollarından biri değildir?

  • A ) Pusula
  • B ) Kutup yıldızı
  • C ) Güneş
  • D ) Ay

8

Doğal, beşeri ve ekonomik yönleri ile diğer alanlardan ayrılan, kendi sınırları içinde benzerlik gösteren alanlara aşağıdakilerden hangisi denir?

  • A ) coğrafi bölge
  • B ) şehir
  • C ) kıta
  • D ) ülke

"5. Sınıf Sosyal Bilgiler Haritalar Konu Anlatımı" konusunda bilgiler vermeye çalıştık. Bu dersle ilgili hazırladığımız "5. Sınıf Sosyal Bilgiler Çevre Sorunları Konu Anlatımı" içeriğini de okuyarak öğrendiklerinizi pekiştirebilirsiniz.