Haritayı Tanıyorum
Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün, kuşbakışı görünüşünün, belli bir ölçeğe göre küçültülerek kağıt üzerine aktarılmasına
harita denir.
Bir çizimin harita olabilmesi için;
» Kuşbakışı çizilmiş olması
» Ölçek kullanılması
» Düzlem üzerine aktarılması gereklidir.
Örneğin: Fiziki Harita, Nüfus Haritası, Siyasi Harita vb.
❖ Ölçek kullanılmayan kabataslak çizimlere
kroki denir.
❖ Haritalarda kullanılan küçültme oranına
ölçek denir.
❖ Yer şekillerinin gösterildiği haritalara
fiziki haritalar denir.
❖ İl ya da ülke sınırlarının gösterildiği haritalara
siyasi haritalar denir.
❖ Ekonomik etkinliklerin gösterildiği haritalara da genel olarak
beşeri ve ekonomik haritalar denir.
Lejant, haritalarda, planlarda, çizimlerde veya grafiklerde kullanılan bir terimdir. Bir lejant, belirli sembollerin veya renklerin ne anlama geldiğini açıklayan bir anahtar veya açıklama bölümüdür. Lejant, okuyucuların harita veya çizimdeki sembolleri anlamalarına yardımcı olur ve bilgiyi daha anlaşılır hale getirir.
❖ Sınırları belirli bir alanda dağ, ova, plato, akarsu gibi yeryüzü şekillerini gösteren haritalara "
fiziki harita" adı verilir.
Dünyanın her yerinde deniz aynı seviyededir. Sıfır (0) metredir. Fiziki haritalarda
deniz, göl, akarsu gibi su kütleleri mavi renkle gösterilir.
Denizlerdeki derinlik arttıkça mavinin tonu koyulaşır. Deniz seviyesine yakın,
yükseltinin az olduğu yerler yeşil ve yeşilin tonları ile gösterilir. Yükselti artmaya başladıkça
yeşilin yerini sarı renk alır. Yükseltinin çok fazla olduğu yerler (1.000 metre ve üstü) kahverengi ile gösterilir. Yükselti arttıkça
kahverenginin tonu koyulaşır.
Fiziki Haritadaki Renk
|
Gösterdiği Yükselti
|
Mavi
|
Deniz, göl, akarsu gibi su kütleleri
|
Yeşil
|
0-500 Metre
|
Sarı
|
500-1000 Metre
|
Kahverengi
|
1000 Metre yukarısı.
|
❖ Karalar içindeki çukurlarda birikmiş durgun su kütlelerine "
göl" adı verilir.
❖ Akarsular tarafından derin bir biçimde yarılmış, çevrelerine göre yüksekte kalan düzlüklere "
plato" adı verilir. Fiziki haritalarda platolar sarı renkle gösterilir
❖ Akarsuların yataklarını aşındırarak oluşturduğu yeryüzü şekillerine "
vadi" adı verilir.
❖ Çevrelerine göre alçakta kalan, akarsular tarafından yarılmamış geniş düzlüklere "
ova" adı verilir. Kıyı ovalar alçak olduğu için
yeşil renkle, iç kesimlerdeki ovalar biraz da yüksek olduğu için
sarı renkle gösterilirler.
❖ Çevresine göre daha yüksek ve tabandan zirveye kadar eğimli yamaçları olan yeryüzü şekillerine "
dağ" adı verilir. Fiziki haritalarda dağlar kahverengi renk ile gösterilir.
❖ Yeryüzünde, belirli bir yatak içinde, eğim boyunca sürekli veya zaman zaman akan sulara "
akarsu" adı verilir.
❖ Etrafı sularla çevrili kara parçasına "
ada" adı verilir.
❖ Denizin karanın içine doğru sokulduğu büyük su girintilerine "
körfez" adı verilir.
❖ İki denizi birbirine bağlayan su geçitlerine ise "
boğaz" adı verilir.
❖ Yüksekliği 500 metreyi geçmeyen yükseltilere "
tepe" denir.
❖ Denizin karaya doğru giren küçük ve dar girintilerine "
koy" denir
❖ Üç tarafı surlarla çevrili olan kara parçasına
yarımada denir.
Fiziki haritalarda renkler yükseltileri ifade eder. Fiziki bir haritada kullanılan her rengin bir anlamı vardır.
Haritada denizler, göller ve akarsular mavi ve tonlarıyla gösterilir
