Eğimli arazide belirli bir kütledeki toprak tabakasının, aşırı yağışlar nedeniyle zemininin kayması ile birlikte yer değiştirmesine heyelan (toprak kayması) denir.
Heyelanın Nedenleri Nelerdir?
✦ Yüksek eğimli araziler heyelana neden olur: Heyelanlar, eğimi yüksek arazilerde daha yaygındır. Yüksek eğim, yerçekimi etkisinin toprak ve kaya parçalarını aşağı doğru hareket ettirmesini kolaylaştırır.
✦ Yer altı su seviyesinin yükselmesi heyelana neden olur: Yer altı su seviyesinin yükselmesi, toprak ve kaya parçalarının gevşemesine ve heyelanlara neden olabilir.
✦ Aşırı yağışlar heyelana neden olur: Aşırı yağışlar, toprak ve kaya parçalarını suyla doyurarak heyelan riskini artırır. Ayrıca, sel suları heyelanları tetikleyebilir.
✦ Depremler heyelana neden olur: Depremler, toprak ve kaya parçalarının hareketini hızlandırarak heyelanlara neden olabilir.
✦ İnsan etkinlikleri heyelana neden olur: Madencilik, aşırı orman kesimi, yamaçlara yapılan yapılar gibi insan etkinlikleri, heyelanların meydana gelmesini kolaylaştırabilir.
Heyelandan Korunmak İçin Neler Yapmalıyız?
✱ Heyelan riski olan bölgelerin belirlenmesi gerekir: Heyelan riski olan bölgelerin haritalandırılması ve bu bölgelerde yapılaşmaya izin verilmemesi önemlidir.
✱ Eğimli arazilerin stabilize edilmesi gerekir: Eğimli arazilerin stabilize edilmesi, heyelan riskini azaltır. Bu amaçla, teraslar oluşturulabilir veya yamaçlara bitki örtüsü ekilerek toprak tutulabilir.
✱ Su yönetimi önemlidir: Yer altı su seviyesini kontrol etmek ve yağmur sularının doğru bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak, heyelan riskini azaltır.
✱ Yamaçlara yapılan yapıların denetlenmesi gerekir: Yamaçlara yapılan yapıların mühendislik standartlarına uygun olması ve düzenli olarak denetlenmesi önemlidir.
✱ Ormanlık alanların korunması önemlidir: Ormanlık alanların korunması ve ormansızlaşmanın önlenmesi, heyelan riskini azaltır. Ağaçlar ve bitki örtüsü, toprak parçalarını tutarak yerçekimi etkisine karşı direnç sağlar.
✱ Eğitim ve bilinçlendirme yapılmalıdır: Halkın heyelan riski, zararları ve alınabilecek önlemler konusunda bilinçlendirilmesi önemlidir. Bu, insanların heyelanlara karşı daha hazırlıklı olmalarını ve doğru önlemleri almalarını sağlar.
✱ Uyarı ve alarm sistemleri kurulmalıdır: Heyelan riski olan bölgelerde erken uyarı ve alarm sistemleri kurulmalıdır. Bu sistemler sayesinde, halk zamanında tahliye edilebilir ve can kaybı önlenebilir.
✱ Acil durum planları yapılmalıdır: Heyelanlar için acil durum planları oluşturulmalı ve bu planlar düzenli olarak güncellenmelidir. Acil durum planları, tahliye, kurtarma ve yardım operasyonlarında önemli bir rehberlik görevi üstlenir.
✱ İnşaat standartlarının gözden geçirilmesi gereklidir: Heyelan riski olan bölgelerde, inşaat standartlarının gözden geçirilmesi ve uygun yapı malzemeleri kullanılması önemlidir.
✱ Araştırma ve teknoloji geliştirilmelidir: Heyelanlar ve onların zararlarını azaltmak için sürekli araştırma ve teknoloji geliştirme çalışmaları yapılmalıdır. Bu çalışmalar, heyelanların nedenlerinin ve dinamiklerinin daha iyi anlaşılmasına ve etkili önlemlerin alınmasına yardımcı olur.
Sonuç olarak, heyelanlar doğal ve insan kaynaklı nedenlerle meydana gelir ve ciddi zararlara yol açabilir. Heyelanlara karşı alınabilecek önlemler arasında, heyelan riski olan bölgelerin belirlenmesi, eğimli arazilerin stabilize edilmesi, su yönetimi, yapıların denetlenmesi ve ormanlık alanların korunması bulunmaktadır.
Ayrıca, halkın bilinçlendirilmesi, erken uyarı sistemleri, acil durum planları ve sürekli araştırma ve teknoloji geliştirme çalışmaları da heyelanların zararlarını azaltmaya yönelik önemli adımlardır.
1
Su kirliğini ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
- A ) Su kirliliği yalnızca suda yaşayan canlıları etkiler.
- B ) Okyanuslarda su kirliliği oluşmaz.
- C ) Su kirliliğinin en büyük sebebi doğal afetlerdir.
- D ) Petrol kuyularından sızan ham petrol su kirliliğine neden olur.
2
Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
- A ) Tarım ilaçlarının toprak kirliliğine etkisi yoktur
- B ) Kullanılan deodorantlar hava kirliliğine sebep olur.
- C ) Deniz ve okyanuslara karışan petrol atıkları su kirliliğine sebep olur
- D ) Atık pillerin rasgele toprağa atılması toprak kirliliğine sebep olur
3
Çevre kirliliği hava, su ve toprakta meydana gelebilmektedir.
Aşağıda verilen olayların hangisinde farklı bir çevre kirliliği meydana gelir?
- A ) Atık yağların lavaboya dökülmesi
- B ) Kömürün yanması sonucu havaya zehirli gazların salınması
- C ) Petrol tankerinden kaza sonucu petrolün denize yayılması
- D ) Çamaşırların yıkanması sonucu oluşan suların kanalizasyona karışması
4
Biyolojik çeşitlilik ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
- A ) Ülkemizde nesli tükenen canlılara kelaynak örnek verilebilir.
- B ) Bilinçsiz avlanma biyoçeşitliliği olumsuz etkiler
- C ) Nesli tükenme tehlikesi altında olan canlıları korumak için hayvanat bahçeleri kurulmalıdır
- D ) Bir canlı çeşidinin neslinin tükenmesi sadece bulunduğu bölgeyi etkiler.
5
Ülkemizde sanayileşmenin fazla olduğu yerlerde çevre kirliliği artmıştır.
Sanayileşmeden kaynaklanan çevre kirliliği en çok hangi bölgemizde görülmektedir?
- A ) Marmara bölgesi
- B ) Ege Bölgesi
- C ) İç Anadolu Bölgesi
- D ) Güneydoğu Anadolu Bölgesi
6
Aşağıdakilerden hangisi toprak kirliliğine neden olmaz?
- A ) Pil
- B ) Ağaç yaprakları
- C ) Plastik ürünler
- D ) Suni gübreler
7
Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde nesli tükenmiş canlılardan biridir?
- A ) Kunduz
- B ) Kelaynak
- C ) Alageyik
- D ) Bataklık baykuşu
8
Canlıların içerisinde yaşadıkları ortama ................. denir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?
- A ) Çevre
- B ) Biyoçeşitlilik
- C ) Doğa
- D ) Ev
