Bir bölgede toprağı ya da yaşam alanlarını belirli bir süre için tamamen veya kısmen su altında bırakan; ani, büyük ve düzensiz su akıntılarına sel denir.
Aşırı şehirleşme ve betonlaşma, özellikle şehirlerde yaşanan sel felaketlerinin zararlarını artırmakta ve doğal afetlerle mücadele etmeyi zorlaştırmaktadır. İşte sel zararları ve sellere karşı alınabilecek önlemler:
Sel Felaketinin Zararları
✦ Altyapı ve yapıların tahribine neden olur: Sel suları, binaların temellerine, köprü ve yol gibi altyapılara zarar verebilir. Bu durum, maddi kayıpların yanı sıra yaşam alanlarının güvenliğini de tehdit eder.
✦ Tarım alanlarının zarar görmesi neden olur: Aşırı yağış ve sel suları, tarım arazilerini su altında bırakarak ürün kaybına ve ekonomik zararlara neden olabilir.
✦ Su kaynaklarının kirlenmesine neden olur: Sel suları, kanalizasyon sistemlerinin taşmasına ve su kaynaklarının kirlenmesine yol açabilir. Bu durum, halk sağlığı açısından risk oluşturur ve su kıtlığına neden olabilir.
✦ Can kayıpları ve yaralanmalar yaşanır: Şiddetli sel olaylarında, insanlar ve hayvanlar boğulabilir veya yaralanabilir. Bu durum, acil yardım ve kurtarma hizmetlerinin önemini ortaya koyar.
Sel Zararlarından Korunmak İçin Yapılması Gerekenler
✱ Şehir planlaması yapmak önemlidir: Şehirlerin planlanması sırasında, yeşil alanların korunması ve betonlaşmanın önlenmesi önemlidir. Bu sayede, yağış sularının doğal olarak emilimi ve tahliyesi sağlanabilir.
✱ Dere yataklarının korunması çok önemlidir: Dere yataklarının yönünün değiştirilmemesi ve doğal hallerinin korunması, sel sularının tahliyesi için önemlidir. Bu sayede, sular daha kolay ve güvenli bir şekilde akabilir.
Altyapı yatırımları yapmak gerek: Şehirlerde su tahliye sistemlerinin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi gereklidir. Bu sistemler, yağış sularının hızlı ve etkili bir şekilde tahliyesini sağlayarak sel zararlarını azaltır.
✱ Eğitim ve bilinçlendirme şarttır: Halkın, sel zararları ve alınabilecek önlemler konusunda eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi, bu tür doğal afetlere karşı önemli bir koruyucu faktördür.
✱ Erken uyarı sistemleri hayat kurtarır: Meteorolojik hizmetler ve erken uyarı sistemleri, şiddetli yağış ve sel tehlikesi konusunda halkı önceden bilgilendirmelidir. Bu sayede, insanlar ve yetkililer, gerekli önlemleri alarak can ve mal kaybını en aza indirebilir.
✱ Acil durum planları yapmak önemlidir: Şehirler ve yerel yönetimler, sel felaketlerine karşı acil durum planları oluşturmalı ve bu planları düzenli olarak güncellemelidir. Bu planlar, tahliye ve kurtarma operasyonlarına rehberlik eder ve hızlı bir müdahale sağlar.
✱ Ormanlık alanların koruyun: Ormanların ve yeşil alanların korunması, toprak erozyonunu önlemeye ve yağmur sularının doğal olarak emilimini sağlamaya yardımcı olur. Bu sayede, sel riski azaltılabilir.
✱ Bina standartları korunmalıdır: Yapılar, sel tehlikesine karşı dayanıklı hale getirilmelidir. Yapıların temelleri, su baskınlarına ve erozyona karşı korunmalıdır.
✱ Sigorta zararı karşılar: Bireyler ve işletmeler, sel riskine karşı sigorta yaptırmalıdır. Bu sayede, sel felaketleri sonrasında maddi kayıpların telafisi daha kolay hale gelir.
✱ Halkın katılımı: Sellere karşı alınabilecek önlemlerin başarısı, halkın bu sürece aktif olarak katılımına bağlıdır. İnsanlar, kendi yaşam alanlarında ve mahallelerinde sel riskini azaltacak önlemler almalı ve yerel yönetimlerle iş birliği içinde hareket etmelidir.
Sonuç olarak, sel zararlarını en aza indirmek ve doğal afetlere karşı dayanıklı olmak için alınabilecek önlemler mevcuttur. Bu önlemler, halkın ve çevrenin güvenliği için büyük önem taşır ve sel felaketlerinin etkileriyle başa çıkma konusunda önemli bir rol oynar.
Halkın, yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının birlikte hareket etmesi ve bu önlemleri uygulamaları, sel felaketlerinin zararlarının azaltılması yolunda önemli bir adım olacaktır.
1
Aşağıdaki yapılan uygulamalardan hangisi çevre kirliliğini azaltmaz?
- A ) Pet şişelerin geri dönüşüm kutularına atılması
- B ) Meyve kabuklarının toprağa gömülmesi
- C ) Sanayileşmenin artması
- D ) Fabrika bacalarına filtre takılması
2
Aşağıdaki olaylardan hangisi hava kirliliği oluşturmaz?
- A ) Yanardağ patlaması
- B ) Orman yangınları
- C ) Fosil yakıtlar yanması
- D ) Tabiat parklarının yapılması
3
Su kirliğini ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
- A ) Su kirliliği yalnızca suda yaşayan canlıları etkiler.
- B ) Okyanuslarda su kirliliği oluşmaz.
- C ) Su kirliliğinin en büyük sebebi doğal afetlerdir.
- D ) Petrol kuyularından sızan ham petrol su kirliliğine neden olur.
4
Aşağıdakilerden hangisi kirliliğe neden olmaz?
- A ) Tarımda bitkisel ve hayvansal gübre kullanılması.
- B ) Tarımsal alanlarda zirai ilaç kullanılması.
- C ) Ulaşım ve enerji üretimi için doğanın tahrip edilmesi.
- D ) Sanayinin gelişmesi ve birçok fabrika kurulması.
5
Aşağıdakilerden hangisi deprem öncesi alınacak tedbirlerden biri değildir?
- A ) Gaz vanası ve elektrik sigortaları kapatılmalıdır
- B ) Deprem çantası hazırlanmalıdır.
- C ) Dolap, kitaplık gibi ağır eşyalar sabitlenmelidir
- D ) Yapılacak binaların depreme dayanıklı olması sağlanmalıdır.
6
Aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğrudur?
- A ) Bir ülkedeki biyoçeşitlilik hem o ülkenin hem de Dünya'nın zenginliğidir.
- B ) Biyoçeşitlilik, ekosistemlerin dengesini bozar.
- C ) Biyoçeşitliliğin korunması, sağlığımıza, çevremize ve ekonomimize zarar verir
- D ) Biyoçeşitliliğin azalması, iklim değişikliklerine neden olabilir
7
İnsanların yaşamsal faaliyetleri sonucu çevre kirliliği meydana gelebilmektedir. Aşağıda verilenlerden hangisi bu tür bir çevre kirliliği değildir?
- A ) Sanayi atıklarının suları kirletmesi
- B ) Evlerde kullanılan kalitesiz yakıtların havayı kirletmesi
- C ) Yanardağ patlaması sonucu zehirli gaz ve küllerin havaya yayılması
- D ) Fabrikalardan salınan gazların havayı kirletmesi
8
Aşağıdakilerden hangisi toprak kirliliğine neden olur?
- A ) Plastik ürünler
- B ) Hayvansal atıklar
- C ) Doğal gübreler
- D ) Bitkisel atıklar