Opak maddeler ışığı geçirmedikleri için arkalarında karanlık bölge oluşur. Oluşan bu bölgeye
tam gölge denir.
Tam gölge, bir ışık kaynağından gelen ışınların bir nesne tarafından tamamen engellendiği ve bu nedenle ışığın ulaşamadığı bir alanı ifade eder. Bu alanda, ışık kaynağından gelen direkt ışık yoktur ve bu nedenle gölge bölgesi karanlık görünür.
Gölge oluşumu, bir ışık kaynağı ve bu ışık kaynağından gelen ışınları engelleyen bir nesne arasındaki etkileşim sonucu gerçekleşir. Işık doğrusal olarak yayılır ve bir nesneyle karşılaştığında, nesnenin arkasındaki alanda ışığın ulaşamayacağı bir bölge oluşur. Bu bölge,
gölge olarak adlandırılır. Gölgenin boyutu ve şekli, ışık kaynağının boyutu, nesnenin boyutu ve ışık kaynağı ile nesne arasındaki mesafeye bağlı olarak değişir.
Gölge Nasıl Oluşur?
♣ Işık kaynağından ışınlar yayılır.
♣ Bu ışınlar, yollarına çıkan bir nesneyle karşılaşır.
♣ Nesnenin arkasında, ışık kaynağından gelen direkt ışınların ulaşamadığı bir alan oluşur.
♣ Bu alan, gölge olarak adlandırılır ve karanlık görünür.
Gölge Boyutu Nasıl Değişir?
Gölge boyutları, ışık kaynağı, engel ve gölgenin düşeceği yüzey (örneğin, perde) arasındaki ilişkiler ve mesafelere bağlıdır.
→ Engelin konumunu değiştirmeden, ışık kaynağını engelden uzaklaştırırsak tam gölgenin boyu büyür.
→ Engelin konumunu değiştirmeden, ışık kaynağını engele yaklaştırırsak tam gölgenin boyu küçülür.
→ Işık kaynağının konumunu değiştirmeden, engeli ışık kaynağından uzaklaştırırsak tam gölgenin boyu büyür.
→ Işık kaynağının konumunu değiştirmeden, engeli ışık kaynağına yaklaştırırsak tam gölgenin boyu küçülür.
→ Engelin ve ışık kaynağının konumunu değiştirmeden, perdeyi engelden uzaklaştırırsak tam gölgenin boyu küçülür.
→ Engelin ve ışık kaynağının konumunu değiştirmeden, perdeyi engele yaklaştırırsak tam gölgenin boyu büyür.
Bu durumlar, ışık kaynağı, engel ve gölgenin düşeceği yüzey arasındaki mesafelerin nasıl değiştirilirse gölgenin boyutlarının nasıl etkileneceğini gösterir.
Aklınızda Bulunsun!
➥ Tam gölgenin şekli cismin şekline benzer.
➥ Tam gölgenin büyüklüğü cismin ışık kaynağından uzaklığına, cismin perdeye uzaklığına ve cismin kendi büyüklüğüne bağlıdır.
➥ Tam gölgenin oluşabilmesi için ışık kaynağı ve saydam olmayan bir cisim gereklidir.
➥ Gölgenin büyüklüğünü etkileyen ilk faktör, ışık kaynağı ile cisim arasındaki uzaklıktır. Uzaklık azaldıkça gölge büyümektedir.
➥ Tam gölgenin şekli ve büyüklüğü, cismin şekli ve büyüklüğüne bağlıdır.
➥ Tam gölge hiç ışık almayan yerlerde oluşur.
➥ Cisim ile perde arasındaki mesafe azalırsa gölge küçülür
➥ Cisimlerin gölgesinin en küçük olduğu zaman öğlendir.
➥ Işık olmazsa gölge oluşmaz.
➥ Hacivat ve karagöz gölge oyunudur.
