5. Sınıf Fen Bilimleri Isı ve Sıcaklık Konu Anlatımı

Isı ve sıcaklık, enerji iletimi ve enerji durumu ile ilgili iki farklı kavramdır. İkisi sıklıkla birbirine karıştırılabilir, ancak önemli farklar vardır:
✔ Isı bir enerji türüdür.
✔ Sıcaklık enerji türü değildir sadece bir göstergedir.
✔ Isı kalorimetre kabı ile ölçülürken sıcaklık termometre ile ölçülür.
✔ Calori (kalori) "cal" ve joule (jul) "j" ısı birimidir.
✔ Derece selsiyus "0 C" sıcaklık birimidir.
✔ Isı alışverişi maddelerin sıcaklıkları eşitlenene kadar devam eder.
✔ Isının akış yönü daima sıcaklığı fazla olan maddeden sıcaklığı az olan maddeye doğrudur.

Isı İle Sıcaklık Arasındaki Farklar

Isı
Sıcaklığı yüksek bir maddeden, sıcaklığı daha düşük bir maddeye doğru enerji transferi gerçekleştiğinde, bu enerjinin adı ısıdır. Bu enerji transferi, moleküllerin birbirine çarpması veya ışınım yoluyla gerçekleşebilir.
➥ Isı, bir enerjidir.
➥ Bir madde, etrafına ısı verebilir ya da etrafından ısı alabilir.
➥ Birimi, Joule veya kalori'dir.
➥ Isı, kalorimetre kabı ile ölçülür.
➥ Isı maddenin miktarına bağlıdır.
➥ Maddeler ısıtıldıkları zaman sahip oldukları enerji miktarı artar.
➥ Isıyı, ısı kaynaklarından elde ederiz.

Sıcaklık:
Sıcaklık, maddenin moleküler düzeydeki hareketinin bir ölçüsüdür. Maddenin ısısı arttıkça, moleküller daha hızlı hareket eder ve bu da sıcaklığın yükselmesine neden olur.
➥ Sıcaklık, bir enerji değildir.
➥ Bir maddenin etrafına sıcaklık vermesi ya da etrafından sıcaklık alması ifadesi yanlıştır.
➥ Birimi, °C'tur (derece Celsius).
➥ Sıcaklık, termometre ile ölçülür.
➥ Sıcaklık madde miktarına bağlı değildir.
➥ Isı alan maddenin sıcaklığı artar, ısı veren maddenin sıcaklığı azalır.

Isı ve sıcaklık farklılığına günlük hayattan örnekler

Sıcaklık örnekleri:
♣ Sıcak bir yaz gününde, termometre 35°C gösterir. Bu, havanın sıcaklığını ifade eder.
♣ Buzdolabında, yiyecek ve içeceklerin sıcaklığı yaklaşık 4°C'dir.
♣ Bir fincan çayın sıcaklığı yaklaşık 80°C'dir.

Isı örnekleri:
♣ Bir demir radyatör, odayı ısıtmak için enerji (ısı) yaymaktadır.
♣ Bir ocakta kaynayan su, suyun içindeki enerji miktarını (ısı) artırır ve suyun sıcaklığını yükseltir.
♣ Ellerimizi ovuşturarak, sürtünmeden dolayı meydana gelen enerji (ısı) üretiriz ve ellerimizi ısıtırız.

Sıcaklık, bir nesnenin ne kadar sıcak veya soğuk olduğunu ölçen bir değerdir ve genellikle derece Celsius (°C) veya derece Fahrenheit (°F) cinsinden ifade edilir.

Isı ise, bir nesnenin enerji miktarını, yani termal enerjisini ifade eder ve genellikle Joule (J) cinsinden ölçülür. Sıcaklık, bir nesnenin termal enerji seviyesinin bir göstergesi olarak düşünülebilirken, ısı enerji aktarımını temsil eder.