Güneş, Dünya ve Ay kendi eksenleri etrafında dönme hareketi yapmaktadır. Dünya, Güneş etrafında dolanma hareketi yaparken, Ay da Dünya etrafında dolanma hareketi yapar. Bu nedenle Ay, Güneş etrafında da dolanır. Bu hareketlerin birleşimi, Ay'ın farklı evrelerle gözlemlenmesine, gelgit olaylarının oluşmasına ve diğer astronomik olayların gerçekleşmesine sebep olur.
Güneş, batıdaki ile göre daha önce doğar çünkü Dünya kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru döner. Ayrıca Dünya, Güneş etrafında dönerken elips şeklinde bir yörünge çizer. Güneş de kendi ekseni etrafında aynı yönde döner ve Dünya'nın dönüş yönüyle aynı yönde dolanır. Bu nedenle Güneş, Dünya ve Ay'ın yaptığı dönme ve dolanma hareketleri, aynı yönde gerçekleşir.
✔ Ay, Dünya ve Güneş saat yönünün tersine döner.
✔ Ay'ın 3 hareketi vardır:
→ Kendi etrafında dönme
→ Dünya etrafında dolanma
→ Dünya ile beraber Güneş etrafında dolanma
✔ Dünyanın 2 hareketi vardır:
→ Kendi etrafında dönme
→ Güneş etrafında dolanma
Güneş’in Hareketleri
♣Güneş, kendi ekseni etrafında dönme hareketi yapar. Bu hareket sayesinde Güneş'in yüzeyindeki gazlar ve plazma maddeleri de hareket eder.
♣ Güneş'in dönme hareketinin yönü saat yönünün tersinedir. Yani Güneş, kutuplarından birine yakın bir eksen etrafında batıdan doğuya doğru döner.
♣ Güneş, kendi ekseni etrafında bir tam dönüşünü yaklaşık 27 günde tamamlar. Güneş'in dönme süresi, ekvator bölgesinde daha hızlı olduğu için kutuplardan geçen bir çizgi etrafında tam bir dönüş, ekvator bölgesinde geçen bir çizgi etrafında tam bir dönüşten birkaç gün daha fazla sürer. Güneş'in dönme süresi, yüzeyindeki manyetik alanın oluşumu ve güneş lekelerinin oluşumu gibi birçok olayın anlaşılmasına yardımcı olmuştur.
Dünya'nın Hareketleri
Dünya kendi ekseni etrafında dönme hareketi, Güneş'in etrafında dolanma hareketi yapar.
● Kendi ekseni etrafında saat yönünün tersinde dönmektedir.
● Kendi ekseni etrafında bir dönüşünü 24 saatte tamamlar.
● Dünya, Güneş etrafında saat yönünün tersinde dolanmaktadır.
● Dünya, Güneş etrafında bir turunu 365 gün 6 saatte tamamlar.
Güneş’in, Dünya’nın ve Ay’ın yaptığı dönme ve dolanma hareketlerinin hepsi, aynı yönde meydana gelmektedir. Güneş, Dünya ve Ay’ın dönme ve dolanma yönleri saat yönünün tersidir.
Ay'ın Hareketleri
Ay'ın Dünya etrafındaki dönüş yönü, Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüş yönü ile aynıdır.
Ay, ters yönde dönseydi ilk dördün bize göre sol taraftan oluşmaya başlardı.
Ay'ın Dünya etrafındaki dolanma süresi ile kendi ekseni etrafındaki dönme süresinin eşittir. Bu süre 27 gündür. Ay'ın Dünya etrafındaki dolanma süresinin, kendi ekseni etrafındaki dönme süresine eşit olmasından dolayı Dünya'dan Ay'ın hep aynı yüzü görülmektedir
✔ Ay'ın 3 hareketi vardır.
→ Kendi etrafında dönme hareketi yapar.
→ Dünya etrafında dolanma hareketi yapar.
→ Dünya ile beraber Güneş etrafında dolanma hareketi yapar.
1
Aşağıda verilen özelliklerden hangisi Güneş ve Dünya için ortak değildir?
- A ) Çevresini aydınlatır.
- B ) Küreye benzer.
- C ) Kendi etrafında döner.
- D ) Katmanlardan oluşur.
2
Güneş ve Ay'ın Dünya'dan hemen hemen aynı büyüklükte görünmesinin sebebi nedir?
- A ) Ay'ın Dünya etrafında dolanması
- B ) Güneş'in ışık kaynağı olması
- C ) Ay'ın Dünya'ya daha yakın olması
- D ) Gerçekte de aynı büyüklükte olmaları
3
Ay'ın hiç görünmediği evre ile tam olarak parlak göründüğü evre sırasıyla hangisi seçenekte doğru verilmiştir?
- A ) Dolunay - Yeni ay
- B ) Yeni ay - Son dördün
- C ) Dolunay - İlk dördün
- D ) Yeni ay - Dolunay
4
Aşağıdaki cümlelerden doğru olanına (D), yanlış olanına (Y) yazalım.
( . ) Güneş'e çıplak gözle bakmak, göz sağlımız için çok zararlıdır.
( . ) Dünya, Ay'a göre daha küçüktür.
( . ) Güneş, Dünya'dan daha küçüktür.
( . ) Güneş, Dünya'nın yaklaşık bir milyon katı büyüklüğündedir.
( . ) Cisimler uzaklaştıkça büyür, yakınlaştıkça küçülür.
- A ) DYYYD
- B ) DYDDY
- C ) YYYDY
- D ) DYYDY
5
Güneş, Dünya ve Ay'ın birbirlerine göre hareketleri ile ilgili;
I. Güneş de kendi ekseni etrafında döner mi?
II. Ay, Dünya'nın etrafında dolanır mı?
III. Dünya, Güneş etrafında saat yönünde döner mi? sorularından hangilerine ‘'evet'' cevabı veririz?
- A ) II ve III.
- B ) Yalnız II
- C ) I ve II
- D ) Yalnız I.
6
Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
- A ) Ay Dünya'nın ekseni etrafında döner
- B ) Ay kendi etrafında dönme hareketi yapar
- C ) Ay'ın dört ana, dört ara evresi vardır
- D ) Ay'dan Dünya'ya bakan bir astronot Dünya'nın sürekli farklı yüzünü görür
7
Ay'ın kaç çeşit hareketi vardır?
8
Sırasıyla Dünya, Ay ve Güneş aynı doğrultu üzerinde sıralandığında Ay, Dünya'dan
.............................. evresinde görülür.
Yukarıda verilen cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
- A ) ilk dördün
- B ) yeni ay
- C ) son dördün
- D ) dolunay
