Sürtünme kuvveti, iki yüzeyin birbirine temas ettiği durumlarda meydana gelen bir kuvvettir. Sürtünme kuvveti, hareket eden cisimlerin enerji tüketimini ve performansını etkiler ve hem olumlu hem de olumsuz yönleri bulunmaktadır.
Sürtünme Kuvvetinin Olumlu Etkileri
→ Sürtünme kuvveti sayesinde ayakkabılarımız zeminle temas eder ve kaymadan yürüyebiliriz.
→ Sürtünme kuvveti, fren yaparak araçların hızlarını azaltır ve durmalarını sağlar.
→ Nesneleri ellerimizle tutabilmemiz ve kavramamız sürtünme kuvvetinin etkisiyle gerçekleşir.
→ Çivi, sürtünme kuvveti sayesinde ahşap veya duvara sabitlenir ve yerinde durur.
→ Sürtünme kuvvetinin etkisiyle kibrit kutusundaki zımpara yüzeye sürtülerek alev alır.
→ Sürtünme kuvveti sayesinde cımbız ile istenilen nesneyi kavrayarak hareket ettirebiliriz.
→ Sürtünme kuvveti sayesinde kalemin kağıda temasıyla yazı yazabiliriz.
→ Sürtünme kuvveti sayesinde süpürge ve mop gibi temizlik araçları zemindeki kiri ve tozu alır.
→ Sürtünme kuvveti, sporcuların zeminde kaymadan koşmalarını, dengede durmalarını ve güçlü hareketler yapmalarını sağlar.
→ Sürtünme kuvveti sayesinde rende ile sebze ve meyveleri rendeleyebiliriz.
Sürtünme Kuvvetinin Olumsuz Etkileri
→ Sürtünme kuvveti nedeniyle araç tekerlekleri, ayakkabılar ve diğer sürtünen yüzeyler zamanla aşınır.
→ Sürtünme, hareket halindeki nesnelerde enerji kaybına yol açarak, daha fazla enerji harcamamıza neden olur.
→ Sürtünme, hareket eden parçaların ısınmasına neden olarak enerji kaybına ve bazen zarar görmesine yol açar.
→ Sürtünen metal yüzeylerde, sürtünme kuvveti nedeniyle korozyon oluşabilir.
→ Sürtünen parçaların birbirine sürtünmesi nedeniyle gürültü ve titreşim meydana gelir.
→ Sürtünme kuvveti, fren balatalarının zamanla aşınmasına ve fren performansının azalmasına neden olur.
→ Sürtünme kuvveti nedeniyle yüzeyler arasında hareket ettirilen yüklerin taşınması zorlaşır ve daha fazla enerji gerektirir.
→ Sürtünme kuvveti, ani hareketler veya dikkatsizlik sonucu kaygan yüzeylerde düşmelere yol açabilir.
→ Sürtünen nesneler, hassas yüzeylere zarar verebilir ve çizikler oluşturabilir.
→ Sürtünme kuvveti nedeniyle elektrikli süpürgelerin filtreleri zamanla tıkanır ve temizlik verimliliği düşer.
1
Aşağıda verilenlerden hangisi sürtünme kuvvetini artırır?
- A ) Haltercilerin ellerine toz sürmesi
- B ) Valizlerin altına teker takılması
- C ) Göçmen kuşların ‘V' şeklinde uçması
- D ) Makine parçalarının yağlanması
2
Aşağıdaki cisimlerden hangisi esnek değildir?
- A ) Lastik
- B ) Yay
- C ) Sünger
- D ) Pamuk
3
Aşağıdaki bilgiler doğru ise ‘'D'' yanlış ise ‘'Y'' yazınız.
(...) Kuvvetin birimini dinamometre ile ifade ederiz.
(...) Sürtünme kuvveti cismin hareketine zıt yöndedir.
(...) Pürüzsüz yüzeylerde sürtünme kuvveti daha fazladır.
(...) Dinamometrenin yapımında yay ya da lastik gibi esnek cisimler kullanılır.
(...) Araba lastiklerinin zamanla aşınmasının nedeni sürtünme kuvvetidir.
- A ) YDYYD
- B ) YDYDY
- C ) YDYDD
- D ) DDYDD
4
Aşağıdakilerden hangisi sürtünme kuvvetini artırmak için yapılması gerekenlerden biri değildir?
- A ) Islak zeminlerin pürüzlü malzemeler ile kaplanması
- B ) Araç tekerlerine zincir takılması
- C ) Merdiven basamaklarının uçlarına bant yapıştırılması
- D ) Kapıların ve metal parçaların yağlanması
5
Yüksek atlama yapan bir sporcu neden belli bir yüksekliğe ulaşmakta zorlanır?
- A ) Fazla yükseğe atlayamadığından.
- B ) Yüksek atlamanın zorluğundan.
- C ) Yer çekimi kuvveti yüzünden.
- D ) Gücü fazlasına yetmediğinden.
6
Gemilerin uç kısımlarının dar olmasının nedeni nedir?
- A ) Su direncini artırmak
- B ) Su direncini azaltmak
- C ) Yerçekimi kuvvetini azaltmak
- D ) Sürtünme kuvvetini artırmak
7
Yukarıya fırlatılan bir cismin aşağıya düşmesine neden olan ............kuvvetidir.
Cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
- A ) itme
- B ) çekme
- C ) yer çekimi
- D ) çekim
8
Sürtünme kuvveti ile ilgili,
I. Cismin hareketine zıt yöndedir.
II. Cismi hızlandıran bir etkiye sahiptir.
III. Yüzeyin cinsine göre değişir.
ifadelelerinden hangileri doğrudur?
- A ) I, II ve III
- B ) I ve III
- C ) II ve III
- D ) I ve II
