4. Sınıf Maddenin Ölçülebilir Özellikleri Nelerdir?

Maddenin Ölçülebilir Özellikleri Nelerdir?

Maddenin ölçülebilir özellikleri şunlardır.

~ Kütle

~ Hacim

✔ Kütle Nedir?

Kütle, maddenin ölçülebilir özelliğidir. Her maddenin belirli bir miktarı vardır.

→ Madde miktarına kütle denir.

→ Katı maddelerin kütlesi eşit kollu veya elektronik terazi ile ölçülür.

→ Maddenin kütlesi, bir maddenin sahip olduğu madde miktarıdır. Kilogram (kg) veya gram (gr) gibi birimlerle ölçülür.

→ 1 kg= 1000 gr

→ Brüt Kütle : Madde ile birlikte kabın kütlesine denir.

→ Net Kütle : Sadece maddenin kütlesine denir.

→ Dara : Boş kabın kütlesine denir.

~ Net kütle = Brüt kütle – Dara

Örnek: İçi yağ dolu 20 kg zeytinyağı tenekesinin darası 1 kg'dır. Buna göre net kütle kaç kg'dır?

Brüt kütle= 20 kg
Dara = 1 Kg
Net kütle= ?
Net kütle = Brüt kütle – Dara
Net kütle= 20-1 = 19 kg

→ Sıvıların kütlesi ölçülürken önce kabın kütlesi tartılır, sonra içine sıvı madde konulup tekrar tartılır. Son bulunan miktardan kabın kütlesi çıkarılarak kabın içindeki sıvının kütlesi bulunur.

→ Kütle bulunulan yere göre değişmez. Her yerde aynıdır. Bir insanın Dünya’da da Ay’da da kütlesi aynıdır.

✔ Hacim Nedir?

→ Maddelerin boşlukta kapladığı yere hacim denir. Hacim, maddelerin ölçülebilir özelliğidir. Hacim ölçüsü birimi litre (L) ve mililitredir (mL).

→ 1000 mL = 1 L

→ Sıvıların hacimlerini ölçmek için dereceli silindir kullanırız.

✔ Düzgün şekli olmayan katıların hacimleri, dereceli silindirle ölçülür.

~ Dereceli kabın içine sıvı dökülür. Sıvının hacmi not edilir. Daha sonra sıvının içine hacmi ölçülecek katı madde bırakılır. Dereceli kaptaki sıvının yükseldiği değer belirlenip not edilir. İki değer arasındaki fark katı maddenin hacmini verir

✔ Kütle ve ağırlık farklı kavramlardır.
→ Bir cismin değişmeyen madde miktarına kütle denir.
~ Eşit kollu terazi ile ölçülür.
~ Birimi gramdır. (g)
~ Bir cismin kütlesi her yerde aynıdır.

→ Bir cisme etki eden yer çekim kuvvetine ağırlık denir.
~ Dinamometre ile ölçülür.
~ Birimi Newton’dur. (N)
~ Bir cismin ağırlığı bulunduğu yere göre değişir.

*** Bir cismin Ay‘daki ağırlığı , Dünya‘daki ağırlığının altıda birine eşittir.
Örneğin; Dünya‘da 72 kg ağırlığa sahip bir insanın Ay‘daki ağırlığı 72 : 6 = 12 kg ‘dir.