İnsan dolaşım sistemi, oksijen ve besin maddelerinin vücutta taşınması ve metabolik atık maddelerin uzaklaştırılması için hayati öneme sahiptir. İnsan dolaşım sistemi, büyük kan dolaşımı ve küçük kan dolaşımı olmak üzere iki ana bölüme ayrılır.
Büyük kan dolaşımı ve küçük kan dolaşımı nerede başlar nerede biter?
»
Büyük Kan Dolaşımı: Kalp ile vücudumuz arasında olur.
»
Küçük Kan Dolaşımı: Kalp ile akciğer arasında olur
Büyük Kan Dolaşımı
Büyük kan dolaşımı, kalbin sol tarafından başlayarak vücuttaki tüm organlara ve dokulara oksijen ve besin maddeleri taşıyan ve karbondioksit ve diğer metabolik atıkları toplayarak kalbin sağ tarafına geri getiren dolaşım sistemidir. Sistem şu şekilde işler:
✱ Sol karıncıktan pompalanan oksijen açısından zengin kan, aort adı verilen büyük atardamardan vücuda dağılır.
✱ Aort, daha küçük atardamarlara ve sonunda kılcal damarlara ayrılır.
✱ Kılcal damarlar, hücrelere oksijen ve besin maddeleri verir ve karbondioksit ile atık maddeleri toplar.
✱ Kılcal damarlar, toplardamarlara dökülür ve toplardamarlar, kalbin sağ tarafına geri döner.
✱ Oksijenden yoksun kan, sağ atriuma girer ve buradan sağ karıncığa geçer, bu noktada küçük kan dolaşımına başlar.
Küçük Kan Dolaşımı
Küçük kan dolaşımı, kalbin sağ tarafından başlayarak akciğerlere karbondioksit açısından zengin kanı taşıyan ve oksijenle yüklenmiş kanı kalbin sol tarafına geri getiren dolaşım sistemidir. Sistem şu şekilde işler:
✱ Sağ karıncıktan pompalanan oksijen açısından fakir kan, pulmoner arter adı verilen damarlara taşınır.
✱ Pulmoner arterler, akciğerlere gider ve kılcal damarlara ayrılır.
✱ Akciğerlerdeki kılcal damarlar, kanı oksijenle yükler ve karbondioksiti boşaltır.
✱ Oksijen açısından zengin kan, pulmoner venler aracılığıyla kalbin sol atriumuna geri döner.
✱ Sol atriumdan sol karıncığa geçen kan, büyük kan dolaşımına başlar.
Büyük kan dolaşımı ve
küçük kan dolaşımı, insan vücudunun yaşamsal fonksiyonlarını sürdürmesi için hayati öneme sahip iki temel dolaşım sistemidir. Büyük kan dolaşımı, oksijen ve besin maddelerini vücudun tüm organlarına ve dokularına taşırken, küçük kan dolaşımı akciğerlerde kanın oksijenle yüklenmesini ve karbondioksitin atılmasını sağlar. Bu iki dolaşım sistemi, birbirleriyle sürekli etkileşim içinde olarak kanın sürekli dolaşımını ve vücuttaki hücrelerin ihtiyaç duyduğu oksijen ve besin maddelerinin teminini sağlar.
Küçük büyük kan dolaşımı amacı nedir?
Bu iki dolaşım sistemi,
insan vücudunun enerji üretimi,
atık maddelerin uzaklaştırılması ve
homeostazis sağlama gibi temel yaşamsal fonksiyonları için birbirleriyle yakından ilişkilidir. Kalp, bu sürecin merkezinde yer alarak, her iki dolaşım sistemi arasında kanı pompalamak ve uygun basıncı korumak için çalışır.
Küçük ve büyük kan dolaşımının temel amacı, vücutta kanın sürekli ve etkili bir şekilde dolaşarak, hücrelerin oksijen ve besin maddelerine erişimini sağlamak ve aynı zamanda hücrelerden üretilen metabolik atıkları uzaklaştırmaktır.
Küçük Kan Dolaşımı Amaçları:
→ Karbondioksit açısından zengin kanı akciğerlere taşımak ve orada gaz değişimi süreci ile karbondioksitin atılmasını sağlamak.
→ Akciğerlerde kanın oksijenle yüklenmesi ve bu oksijen açısından zengin kanı kalbin sol tarafına geri taşımak.
Büyük Kan Dolaşımı Amaçları:
→ Oksijen ve besin maddeleri açısından zengin kanı kalbin sol tarafından vücudun tüm organlarına ve dokularına taşımak.
→ Hücrelerde metabolizma süreci sırasında üretilen karbondioksit ve diğer atık maddeleri toplamak ve bu atıkları kalbin sağ tarafına geri taşımak.
Bu iki dolaşım sistemi, kalp tarafından pompalanan kanın vücuttaki hücrelerin yaşamsal işlevlerini sürdürmesi için ihtiyaç duyduğu oksijen ve besin maddelerinin taşınmasını ve aynı zamanda atık ürünlerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. Bu sayede, vücut enerji üretimi, hücre yenilenmesi, hormon salgılanması ve homeostazis gibi temel yaşamsal fonksiyonları gerçekleştirebilir.
Büyük ve küçük kan dolaşımının sağlıklı ve düzgün işlemesi, genel sağlık, enerji seviyeleri ve vücut fonksiyonlarının korunması için önemlidir. Herhangi bir dolaşım bozukluğu, organlara yeterli oksijen ve besin maddesi sağlanamaması ve metabolik atıkların birikmesi gibi sorunlara yol açarak, yaşamsal fonksiyonların ve genel sağlığın olumsuz etkilenmesine neden olabilir.
