Sindirim Sistemi
Sindirim, yiyeceklerin sindirim sistemi içinde parçalanarak ve dönüştürülerek vücut tarafından kullanılabilir hale getirilmesi sürecidir. Sindirim sistemi, tükettiğimiz besinlerin kan dolaşımına geçebilir şekilde işlenmesinden sorumlu olan yapılar ve organlar bütünüdür. Bir başka deyişle besinlerin sindirilmesini sağlayan sisteme sindirim sistemi adı verilir.
Sindirim sistemi, insan vücudunun yaşamsal fonksiyonlarını sürdürmesi için gerekli olan besinlerin işlenmesi, emilmesi ve atıkların atılması süreçlerini gerçekleştiren karmaşık bir yapılar ve organlar bütünüdür. Bu süreçler boyunca, besinler
mekanik ve
kimyasal sindirime uğrayarak vücudun ihtiyaç duyduğu enerji ve yapı taşlarını sağlar.
Besinler ince bağırsakta en küçük birimlerine kadar ayrılıp kana olayına
emilim denir.
✔
Fiziksel Sindirim: Besinlerin fiziksel olarak küçük parçalara ayrılmasına
fiziksel sindirim denir.
→ Ağızda dişlerin yardımıyla ve midede kaslarının kasılıp gevşemesi besinler küçük parçacıklara ayrılırken, ince bağırsakta yağların fiziksel sindirimi gerçekleşir.
✔
Kimyasal Sindirim: Salgılar yardımıyla besinlerin parçalanmasına
kimyasal sindirim denir.
→ Ağızda tükürük yardımıyla karbonhidratların kimyasal sindirimi,
→ Midede, mide öz suyu ile proteinlerin kimyasal sindirimi,
→ İncebağırsakta pankreas özsuyu ile karbonhidratların, yağların ve proteinlerin kimyasal sindirimi gerçekleşir.
Sindirim Sistemi Organları
➠
Ağız
Sindirim süreci ağızda başlar. Dişler, besinlerin parçalanmasına yardımcı olurken, tükürük bezlerinden salgılanan tükürük, besinlerin ıslatılmasını ve kimyasal sindirimin gerçekleşmesini sağlar. Bu aşamada, besinler yutak adı verilen yapıya ulaşır. Aynı zamanda ağızda tükürük bezinin salgısı sayesinde
karbonhidratların kimyasal sindirimi de burada başlar
➠
Yutak
Yutak, ağız ve burun boşluğu ile yemek ve soluk borusunu birleştiren bölgedir ve
besinleri yemek borusuna yönlendirir.
➠
Yemek Borusu
Yemek borusu, yutaktan gelen besinleri mideye iletmekle görevlidir. Yapısında bulunan kaslar yardımıyla
besinleri mideye iletmek yemek borusunun görevidir.
➠
Mide
Mide, besinlerin mekanik ve kimyasal sindirimini sağlayan önemli bir organdır. Mide kasları, besinlerin çalkalanarak karışmasına ve çorba kıvamına gelmesine yardımcı olurken, midede üretilen enzimler de kimyasal sindirim sürecine katkıda bulunur. Midenin salgıladığı mide asidi ve enzimler sayesinde de
proteinlerin kimyasal sindirimi burada başlar.
➠
İnce Bağırsak
Besinler mideden ince bağırsağa geçer. İnce bağırsak, sindirimin devam ettiği ve emilimin gerçekleştiği bölümdür. İnce bağırsakta üretilen salgılar, pankreas ve karaciğerden gelen salgılarla birleşerek besinlerin
kimyasal sindirimini tamamlar. İnce bağırsak, sindirim sisteminin en uzun bölümü olup, emilim sürecinin gerçekleştiği ve besinlerin kan dolaşımına geçtiği yerdir. İnce bağırsağın iç yüzeyinde bulunan girinti ve çıkıntılar, emilim yüzeyini genişleterek bu sürece katkı sağlar.
Yağların kimyasal sindirimi ince bağırsakta başlar ve son bulur.
➠
Kalın Bağırsak
Kalın bağırsak, sindirim sisteminin son bölümüdür ve ince bağırsaktan daha kısa bir yapıya sahiptir. Kalın
bağırsakta su emilimi gerçekleşir ve besinlerin
parçalanamayan kısımları atık madde olarak anüse iletilir. Kalın bağırsakta bulunan faydalı bakteriler ise vitamin üretimi sağlayarak beslenmeye katkıda bulunur.
Sindirime Yardımcı Organlar
➠
Karaciğer: Yağların sindirimi için gerekli olan safra (öd) salgısını üreterek sindirime yardımcı olur.
➠
Pankreas: Pankreas öz suyundaki enzimler sayesinde karbonhidrat, protein ve yağların kimyasal sindirimi gerçekleşir.
Sindirim sistemi, düzgün bir beslenme ve yaşam tarzı ile desteklenmelidir. Yeterli ve dengeli bir diyet, sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasına katkıda bulunarak, vücudun enerji ihtiyacını karşılaması ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi açısından önemlidir. Ayrıca, yeterli su tüketimi ve düzenli egzersiz, sindirim sisteminin verimli çalışmasını destekler ve sindirim problemleri yaşanmasını engeller.
Besinlerin Kimyasal Sindirime Uğradıkları Organlar
Besin |
Kimyasal Sindirimin Başladığı Yer |
Kimyasal Sindirimin Tamamlandığı Yer |
Karbonhidratlar |
Ağız |
İnce bağırsak |
Proteinler |
Mide |
İnce bağırsak |
Yağlar |
İnce bağırsak |
İnce bağırsak |
✦ Vitaminler, mineraller ve su, sindirime uğramadan doğrudan kana geçer.
Sonuç olarak,
sindirim sistemi, vücudun enerji ihtiyacını karşılamak, yaşamsal fonksiyonlarını sürdürmek ve atıkların atılması süreçlerini gerçekleştiren temel bir sistemdir. Bu nedenle, sindirim sisteminin sağlığını korumak ve işlevlerini desteklemek için dikkatli bir beslenme ve yaşam tarzı benimsemek önemlidir.
Sorular ve Cevaplar
●
Sindirim tüm organlarda görülür mü? ➠ Yutak, yemek borusu ve kalın bağırsakta görülmez.
●
Kimyasal sindirim hangi organlar gerçekleşir? ➠ Ağız, mide ve ince bağırsakta olur.
●
Sindirilmiş besinlerin kana geçtiği organ hangisidir? ➠ İnce bağırsakta
●
Sindirilmeden kana geçen besinler hangileridir? ➠ Su, vitamin ve minerallerdir.
