Ülkemizdeki ilköğretim okullarımızın çoğunda yeterli sayıda, bazılarında ise hiç yardımcı hizmetli bulunmamaktadır. Bu nedenle okullarımızda temizlik ve ısınma işleri başta olmak üzere birçok hizmet aksamaktadır. Bu okullarımızda kaloriferi yakmak ve temizlik yapmak için dışardan personel çalıştırılması gerekmektedir. Ancak ilköğretim okullarımız bu personelin çalıştırılması için maddi kaynaktan yoksundurlar.
Okullarımızın ihtiyacı olan temizlik maddeleri ve okulda yapılacak küçük çaplı onarımlar için de maddi kaynak gerekmektedir. Ayrıca yeni programların uygulamaya konulmasıyla ilköğretim okullarında eğitim ortamlarının geliştirilmesi, gerekli materyallerin alınması, ölçme araçlarının sağlanması ve çoğaltılması ciddi düzeyde maddi kaynak gerektirmektedir.
Okul yönetimleri, bu işler için gerekli kaynağı sağlayabilmek için öğrenci kayıtlarında velilerden bağış alma ve öğretim yılı boyunca okul-aile birlikleri aracılığı ile velilerden belirli miktarda aidat adı altında her ay para toplama yoluna gitmektedir. Okul-aile birliklerinin yasal olarak para toplamaya yetkisi yoktur ancak bağış kabul edebilirler, bu nedenle bu uygulama yasal değildir.
Sık sık velilerden bu konuda şikâyetler alınmakta, okul-aile birlikleri ve kurum yöneticileri hakkında soruşturma açılmaktadır.
Diğer yandan okul-aile birliklerinin birçoğunun toplamış olduğu para, tutulacak görevlinin sigorta pirimlerini karşılamadığından şahıslar genelde sigortasız olarak çalıştırılmakta, bu da ayrıca bir suç teşkil etmektedir. Bu kişilerden bazıları daha sonra ilköğretim okulu yöneticilerini kendilerini sigortasız çalıştırdığı gerekçesiyle dava ederek yöneticileri yüksek miktarlarda tazminat ödemeye mahkum ettirmektedirler.
Kalorifer kazanını yaktırmak için veya okulu temizletmek için hiç personeli olmayan yüzlerce okul müdürünün bu işleri nasıl yapacağının çözüme kavuşturulması ve bu zor durumdan kurtarılması gerekmektedir. Çünkü bir yandan velilere kayıtlarda para verilmemesi çağrısı yapılırken diğer yandan okula devlet ödenek göndermediği için okul yöneticileri zor durumda bırakılmaktadır.
Bilindiği gibi 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 2. maddesinde İlköğretim, ilköğrenim kurumlarında verilir; öğrenim çağında bulunan kız ve erkek çocuklar için mecburi, Devlet okullarında parasızdır. hükmü yer aldığından, eğitim öğretim çalışmalarının yürütülmesi veya diğer hizmetlerin alınması amacıyla velilerden her ne surette ve ne ad altında olursa olsun para talep edilemez. Talep edilmesi suçtur.
Anayasada hukuk devleti olarak tanımlanmış olan Devletimizin hukuk kurallarına aykırı hareket etmesi, bir yandan ilköğretim okullarında para toplamayı hukuk dışı kabul ederken diğer yandan gerekli personeli görevlendirmeyerek veya bunun için gerekli maddi kaynağı sağlamayarak ilköğretim okulu yöneticilerini bir açmaza sokması düşünülemez. Bu nedenle Bakanlığımızca İlköğretim okullarının maddi kaynak sıkıntılarını giderecek yasal çözümlerin bulunması zorunludur. 222 sayılı yasa gereğince veliden para toplama dışında çözümler bulunmalıdır.
Öneri:
1. Bakanlık yeterli sayıda Yardıcı hizmetli alımı yapmalıdır. Böylece okulların dışardan personel çalıştırma zorunluluğu ortadan kaldırılmalıdır.
2. Milli Eğitim Bakanlığının ilköğretim okullarındaki öğrenci sayılarını dikkate alarak ilköğretim okullarına her yıl ödenek göndermesi sorunun temel çözümdür.
a. Ödenek miktarı belirlenirken öğrenci başına bütçede belirlenecek miktar esas alınabilir (Örneğin öğrenci başına aylık . TL)
b. Ödenek miktarı öğrenci sayılarına gruplanarak belirlenebilir (Örneğin: öğrenci sayısı 100 e kadar olan okullara aylık . TL; Öğrenci sayısı 200 e kadar. TTL; öğrenci sayısı 300 e kadar TL vb.)
3. Şayet ödenek gönderilmesi uygulaması yapılamazsa, Bakanlığımızca geçmiş yıllarda özel öğretim kurumlarına öğrenci başına verilmesi düşünülen katkı payları benzeri bir uygulama da yapılabilir. Öğrenci başına aylık 1 TL verilmesi bile ilköğretim okullarımızın maddi kaynak sıkıntısını gidermede etkin çözüm olacaktır.
OKULLARIN MADDİ SIKINTILARINI MİLLET DEĞİL DEVLET ÇÖZMELİDİR
Doğan CEYLAN
Müfettişler Derneği Başkanı