Dünya Çocuk Hakları Günü, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 1954 yılında ilan edildi, ancak 20 Kasım 1959’a kadar BM Genel Kurulu tarafından kabul edilmedi. Dünya üzerindeki tüm çocuklar için farkındalık yaratmak amacıyla her sene 20 Kasım’da kutlanmaktadır. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu UNICEF, çocukların refahını arttırmak için belirlenen bugüne toplumu ve tüm kuruluşları teşvik etmiştir. Çocuk Bayramı Chelsea’deki Evrensel Kurtarıcı Kilisesinin papazı Dr. Charles Leonard tarafından ilk defa 1857 yılı Haziran’ın ikinci pazar gününde kutlanmaya başlamıştır. Çocuklara adanan bu özel hizmet gününün ardından Leonard, 20 Kasım gününe “Gül Günü” adını vermiştir. Daha sonrasında ise bu isim Çiçek Pazarı ve son olarak Çocuk Bayramı olarak adlandırılmaya başlandı.
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Çocuk Bayramı, ilk kez 1920 yılında milli bayram ilan edilmiştir. Çocuk Bayramı Türkiye Cumhuriyeti’nde 23 Nisan olarak belirlendi. Ancak bu özel günün net bir açıklığa kavuşturulması ve gerekçelerinin belirlenmesi için resmi bir onay ihtiyacı duyuldu. Resmi karar ise 1929 yılında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından ulusal çapta ilan edildi.
Milletler Cemiyeti tarafından 1924 yılında satın alınan BM bu özel günün kendi çocuk hakları beyannamesi olarak kabul etmiştir. Orijinal metin aşağıdaki gibidir;
Çocuk Hakları beyannamesinin genişletilmiş versiyonu için BM, hükümetleri bu hakları tanımaya, kabul görmeleri için çabalamaya ve bu belgeyi uluslararası açıdan geniş bir yelpazede yayınlamak için ek olarak 10 ilke kabul etti. 20 Kasım 1989 yılında BM Genel Kurulu, Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni kabul etmiştir. Çocuk Hakları Sözleşmesi, çocukların medeni, ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel ve sağlık haklarını koruyan, düzenleyen bir insan hakları sözleşmesidir. Bu sözleşmeyi kabul eden uluslar, uluslararası hukuka göre sözleşmeye bağlı kalmalı ve çocukların çıkarlarına yönelik hareket etmeleri gerekmektedir.
2012 yılının Eylül ayında BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon tarafından yürütülen girişim ile çocukların eğitimi için büyük projeler başlatıldı. İlk hedef 2015 yılına kadar her çocuğun okula gidebilmesini sağlamaktı. İkinci hedef ise okullarda öğrenilen bilgi ve becerileri geliştirmek ve son olarak da barışı ve saygıyı, çevresel kaygıyı teşvik etmek amacıyla eğitim politikaları uygulamaktı.
Dünya Çocuk Hakları Günü Hangi Amaçları Taşımaktadır?Uluslararası anlamda oldukça özel bir gün olan Dünya Çocuk Günü, sadece bir kutlama aracı değil, aynı zamanda dünya çapında yapılan çocuk istismarını, sömürüsünü, ayrımcılığı ve çocuğa karşı yapılan şiddeti durdurmak ve farkındalık yaratmak için kurulmuş bir gündür. Detaylı bir araştırma sonucunda dünya çapında yaşları 5 ila 14 arasında değişen ve zorla çalıştırılan 153 milyon çocuk olduğu tespit edilmiştir. Bu özel günün en temel amacı işte bu sömürüyü ve işkenceyi durdurmaktır.
Savaş ve yoksulluğun ardından çocukların ve insanların hakkının korunması için dikkat çekmek amacıyla Dünya Çocuk Hakları Günü kutlanmaktadır. Çocukların yetişkinlerden ayırt edilmesi gerektiği inancını savunan bu sözleşme ile yapılan sömürülerin son bulması ve farkındalık oluşturulması hedeflenmektedir. 54 maddelik genişletilmiş sözleşme ile BM, ulusal devletleri iç hukuklarında değişiklik için zorlamıştır. Toplamda 193 ülkenin imzası bulunan bu sözleşme, en kısa süre içinde yürürlüğe giren ve en fazla imzacıya sahip sözleşme ünvanını taşımaktadır. Bu geri dönülemez bir anlaşmadır. Çocukların cinsiyeti, dini, sosyal statüsü ve etnik kökeni gibi farklılıklar bu sözleşmede anlamsızdır. Bu sözleşmenin en başlıca ilkesi her çocuğun aynı haklara sahip olmasıdır. Bu sözleşmeye imza atan her ülke belirlenen kurallara uymak zorunda ve kanunlarını buna göre düzenlemeleri gerekmektedir. Her ülke beş yılda bir uyum raporu yayınlamak ile mükelleftir.
Uluslararası Af Örgütü’nün yayınladığı raporlara göre, pornografi, şiddet ve diğer yasa dışı faaliyetlerin yaşandığı ülkelerde çocuk istismarının yaygın olduğu tespit edilmiştir. Dünya çapında 165 milyon yetim çocuk olduğu ve her gün 22.000 çocuğun tedavi edilebilir hastalıklardan öldüğünü belirtmiştir. Son olarak günümüzde halen milyonlarca çocuğun okula erişimi olmadığı ve bu zihniyetin devam ettiği görülmektedir. BM’ye sunulan raporlarda 43 ülkeden sadece 14’ü sözleşme ve yasaları uygun hale getirmiş, diğer ülkeler ise ya yani kanunlar çıkarmış ya da benzer kanunlar ile antlaşmaya uymayı tercih etmiştir.
Komitenin oluşturduğu sözleşmeye rağmen hala, çocuklar toplum tarafından istismara uğruyor ve engellenmek istenen her şeye karşı en savunmasız kesim oldukları görülmektedir.