İnsanoğlu dünyada var olduğundan beri, hep anlama ve anlaşılma isteği içerisinde olmuştur. Konuşma dili henüz yokken, ilkel insanlar, işaret diliyle anlatmaya çalışmışlar, duygu ve düşüncelerini. Mağara duvarlarına çizilen resimler de, duygu ve düşüncelerinin yansıması olmuştur. Zamanla işaret dili, çivi yazısı derken, Sümerlerin yazıyı bulmalarıyla, insanlar, kolayca iletişim kurmaya başlamışlar.
Peki çağlar öncesinden beri, ki kıyamete kadar da devam etmesi muhtemel olan, bu , insanın kendini anlatma isteğinin sebebi nedir? Neden iletişim kurma ihtiyacı içerisindedir insanlar?
İnsan, sosyal bir varlıktır. Diğer insanlarla bir arada olma, yardımlaşma ihtiyacı içerisindedir. Bu ihtiyacı doğduğu andan itibarendir. Çünkü, dünyadaki milyonlarca canlı arasından, doğduğunda en çaresiz olan varlık, insandır. Bakıma muhtaçtır, kendi başına hiçbir şey yiyemez, içemez, ihtiyaçlarını karşılayamaz. Hayatta kalabilmek için diğer insanlara muhtaçtır. Dolayısıyla diğer insanların desteği ile hayata tutunan insanın, bu süreçte, istek ve arzularını, kızgınlıklarını kırgınlıklarını, hayallerini, umutlarını, beklentilerini de diğer insanlara anlatma, onların duygu düşünce davranışlarını da anlama ihtiyacı içerisindedir. İnsanın hayati önem taşıyan bu ihtiyacı, bireyin yaşantısında, iletişim sürecini, kaçınılmaz kılar.
Öncelikle iletişim sürecinin tanımını yapalım. İletişim; iki yada daha fazla bireyin, bir olay yada durum hakkındaki, duygu ve düşüncelerini, tavır ve tepkilerini, jest mimik ve beden duruşunun da yardımı ile, sözlü yada sözsüz olarak birbirlerine iletme ve iletilen mesaja tepkide bulunma sürecidir. Bu süreçte bireylerin birbirlerine karşı tutumları, iletilen mesajın anlaşılır olup olmaması, iletişim ortamı vb. faktörler sürecin kalitesini etkilemektedir. Sağlıklı bir iletişim süreci için tarafların, önyargılardan arınık, empatik bir tutumla, aktif bir şekilde dinleyerek (göz teması kurma, dinlediğini hissettirme ve hımm-evet-devam et vb devam ettirici/cesaretlendirici tepkiler verme) anlama-anlatma çabası içerisinde olmaları oldukça önemlidir. Aksi halde iletişim problemleri yaşanabilmektedir.
Şimdi de iletişim sürecini olumsuz etkileyen/engelleyen faktörlerin birkaçından kısaca bahsedelim:
* Kültürel farklılıklar zaman zaman iletişim problemlerine neden olabilmektedir. Bir kültürde kullanılan, bir söz ya da jest, mimiğin anlamı, diğer bir kültürde farklı bir anlam taşıması, tarafların birbirlerini doğru anlamalarını engelleyebilir.
* Emir verme, yönlendirme, öğütleme, göz dağı verme, sert bir dille uyarma gibi, karşı taraf üzerinde üstünlük kurmaya yönelik tavırlar, iletişimin sonlanmasına veya tarafların birbirleri üzerinde üstünlük kurma yarışına dönüşebilir. Dolayısıyla bu durum da süreci olumsuz etkiler.
* Kişiliğe yönelik saldırganca tutumlar ile değerlere yönelik acımasızca yapılan eleştiriler de, tarafların savunmaya geçmesine, sürecin olumsuz etkilenmesine neden olur.
* Kılı kırk yararcasına incelemek, aşırı uç sorular sormak veya konuyu değiştirmek de iletişim sürecini olumsuz etkiler.
* İletişim ortamının ısı, ışık, ses durumu da süreci etkiler.örneğin, aşırı gürültünün olduğu bir ortamda mesajın doğru anlaşılması güçleşebilir. Hatta yanlış anlaşılmasına bile neden olabilir.
* İlgilenmeme, yeterince dinlemem, göz ile dışarıda bırakma (ortamda bulunan diğer kişilerle ilgilenip biri ya da birkaçı ile ilgilenmeme, göz temasından kaçınma) durumu da iletişim sürecini olumsuz etkilemektedir.
Sonuç olarak sağlıklı bir iletişim kurmamız, diğer insanları tanıma, anlama bizim kendimizi ve çevremizi tanımamıza yardımcı olacak ve insan olmamızın bize yüklediği özelliklerin farkında olmamızı sağlayacaktır. Bu sayede davranışlarımıza ve düşüncelerimize yön vererek daha mutlu bir hayata, doya doya ve dolu dolu yaşayacağımız bir hayata sahip olabiliriz. Yüzünüzden tebessüm eksik olmasın
