Obsesif kompulsif bozukluk, çocukluktan yetişkinliğe kadar her insanda görülebilen psikoloji temelli bir rahatsızlık türüdür. Bu psikolojik rahatsızlık çeşidi, obsesyon ve kompulsiyon olarak iki şekilde ele alınmaktadır. Obsesyon, kişilerin zihinlerine istem dışı bir şekilde gelen ve zihne her geldiğinde soruna sebep olan düşüncelere ya da imgelere denmektedir. Obsesyonun daha basit ve anlaşılır bir tanımı; takıntıdır. Kişiler, çoğu zaman bu takıntı durumunun mantıklı olmadığını fark edebilmekte fakat düşünceyi düşünmeye engel olmamakta; takıntıya sebep olan durumun üstesinden kendi başına gelememektedir. Kompulsiyon ise obsesyonların yani takıntıların yaratmış olduğu sorunu azaltmaya yarayan, kişilerin kendisini yapmak zorunda hissettiği davranışlar olarak ele alınmaktadır. Kompulsiyonun anlaşılır olacak bir diğer tanımı; zorlantıdır.
Obsesif kompulsif bozukluk sahibi olan kişiler, obsesyonlarının olumsuz etkilerini azaltmak için kompulsif davranışlarda bulunur. Çünkü bu, takıntılı olan düşüncelerin zihinden uzaklaştırılmasına yardımcı olmakta ve obsesif durumların yaratmakta olduğu sorunu azaltmaktadır. Bu sebeple kompulsif davranışlar sık sık tekrarlanmaktadır. Obsesif kompulsif bozukluk durumunda kompulsif davranışların sergilenmesi ilk zamanlarda kişilerin sıkıntısını oldukça azaltmaktadır fakat daha sonra büyük oranda yaşanan sıkıntılarda artış gözlemlenmektedir. Üstelik zorlantıların sayısı da artmaktadır. Dolayısı ile obsesyonların azaltılması için başvurulan yöntemler ilerleyen dönemlerde içinden çıkılmaz bir durum haline gelmektedir.
Obsesif kompulsif bozukluk hemen hemen her yaşta görülebilmektedir. Bu nedenle özellikle ebeveynlerin bu sağlık sorunu hakkında bilinç sahibi olması gerekmektedir ve çocuklarını iyi gözlemlemelidir. Önlem alınması gereken durumlarda da en kısa süre içerisinde gerekli önlemler alınmalıdır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Örnek İncelemesiObsesif kompulsif bozukluk çocuklarda ve ergenlik döneminde olan kişilerde yaygı olarak görülebilmektedir. Bu psikoloji temelli olan rahatsızlığın önüne geçilebilmesi ve gerekli tedavinin uygulanabilmesi için öncelikle teşhisin konması gerekmektedir. Küçük yaşta olan çocuklar ve ergenler, bu durumların bir rahatsızlık olduğunu çoğu zaman fark edemediklerinden dolayı, bu durumda en büyük görev ebeveynlere düşmektedir. Dolayısı ile obsesif kompulsif bozukluk nedir, ne gibi belirtileri vardır gibi konularda bilinç sahibi olunmalıdır.
Örneğin; 15 yaşındaki bir erkek çocuğu okula gittiğinde veya halka açık bir alanda yer alan herhangi bir mekana girdiğinde ilk olarak yanında taşıdığı temiz bir mendil aracılığı ile oturacağı masa ve sandalyeyi ayrıntılı olarak siliyor ve daha sonra masanın üzerine koyacağı eşyalarını silip masanın üzerine koyuyor. Aynı erkek çocuğu, bu alanlardaki yani halka açık olan alanlardaki lavaboları ve tuvaletleri kullanmıyor. Bir yerden başka bir yere giderken ulaşım araçlarındaki tutunma yerlerine tutunmuyor ve dış mekanlardaki kapı kollarını tutarak kapı açma kapama işlemlerini gerçekleştirmiyor. Eğer çocuğun yapmaktan kaçındığı bu davranışların yapılması zorunlu ise öncelikle tutulacak olan yer iyice bir mendil aracılığı ile temizleniyor ve tutma işlemi bu şekilde gerçekleştiriliyor. 15 yaşındaki erkek çocuğu dışarıdan eve döndüğünde ise eve girer girmez ilk olarak kıyafetini çıkartıyor ve yıkanmak üzere kirli sepetine atıyor. İşte bu durumdaki bir çocukta kesin olarak obsesif kompulsif bozukluk sorunu bulunmaktadır.
Bu örnekten anlaşılacağı üzere; 15 yaşında olan erkek çocuğunda kendisine dışarıdan mikrop bulaşacağı korkusu, endişesi yani obsesyonu bulunmaktadır. Çocuğun bu düşüncesinden dolayı gerçekleştirdiği silme ve dezenfekte etme davranışı da kompulsif olmaktadır. Bu bağlamda, çocukta kirlenecek olma ve mikrop kapacak olma düşüncesinden dolayı ayrıntılı olarak temizlik yapma düşüncesi vardır. Bu durum için önlem alınmadığı zaman bu obsesyon giderek gelişmekte ve kompulsif davranış sayısında da artış olmaktadır. Örneğin çocuk, oturacağı yeri daha önce iki kere siliyor ise giderek bu sayıyı arttıracaktır. Bu gibi durumlar hızlı bir gelişme gösterebileceği için en kısa sürede önlem alınmalıdır.
Çocuk ve Ergenlerde En Sık Rastlanılan ObsesyonlarHer çocukta ve her ergende, her türlü obsesyon görülebilmektedir. Fakat toplumumuzda karşılaşılan obsesif kompulsif bozukluk vakalarına bakıldığı zaman bazı rahatsızlıklara daha fazla rastlandığı görülmektedir. Ergenlerde ve çocuklarda en fazla karşılaşılan obsesyonlar genel olarak şunlardır:
Ergen ile çocuklarda en fazla rastlanan obsesyon türü; bulaşmadır. Bulaşma obsesyonu çocuktan çocuğa göre farklılıklar göstermektedir. Bu nedenle bazı çocuklar kir, leke, toz gibi istenmeyenlerin bulaşacağını bazı çocuklar da mikrop ve bakteri gibi zararlı şeylerin bulaşacağını düşünmektedir. Bu obsesyonların bastırılması için ise yaygın olarak başvurulan kompulsif davranış; sürekli olarak bedensel temizlik yapmak ve bulunulan alanda temizlik yapmaktır.
Çocuk ve Ergenlerde En Sık Rastlanılan Kompulsif DavranışlarErgen kişilerde ve çocuklarda en sık rastlanılan obsesyon bulaşma takıntısı olduğu için en sık rastlanılan kompilasyon da; temizleme ve temizlenmedir. Bunun dışında en yaygın kompilasyonlar ise şunlardır:
Obsesif kompulsif bozukluk durumları çeşitli şekillerde belirti vermektedir. Bu belirtiler çoğu zaman çocukların kendisi tarafından fark edilmemektedir ve bu nedenle ailelerin çocuklarını iyi bir şekilde gözlemlemesi gerekmektedir. Özellikle çocuklarda ve ergenlik çağında olan kişilerde ortaya çıkan belirtiler şunlardır:
Obsesif kompulsif bozukluk yaşanmasına neden olabilecek pek çok durum bulunmaktadır. Bu rahatsızlığın nedeni tek bir şeyden kaynaklanabileceği gibi pek çok faktörün bir araya gelmesi ile de kaynaklanabilmektedir. Fakat bu rahatsızlığın toplumumuzdaki en önemli ve en yaygın olan nedeni; çocukların gelişim çağında etkili olan kişilerdir. Bu kişiler genellikle aile bireylerinden biri;İ en çok da anne ve baba olmaktadır. Çocuklarını aşırı titiz ve düzenli olarak yetiştiren kişiler ilerleyen yıllarda çocuklarında obsesif kompulsif bozukluk görülmesine neden olabilmektedir.
Genetik yatkınlık durumu da obsesif kompulsif bozukluk nedenleri arasındadır. Ayrıca yaşanılan travmatik olaylardan kaynaklı olarak da bu rahatsızlıklar gelişme gösterebilmektedir
Okb (Obsesif Kompülsif Bozukluk) Belirtileri
Obsesyon ve kompulsiyonlar toplumdan topluma, kültürden kültüre değişiklik gösterebilir. Ülkemizde ve tüm dünya toplumlarında en sık görülen obsesyon ve kompulsiyon türleri aşağıda örnekler verilerek sıralanmıştır.
Yaygın obsesyon belirtileri:
Yaygın kompülsiyon belirtileri: