Yıl 19 Mayıs 1919 Türk tarihindeki dönüm noktalarından biri...Yalnız ulu önder Atatürk’ün Samsun’a ayak bastığı tarih deÄŸil aynı zamanda “Gençlik ve Spor Bayramı”.
Atatürk Millî Mücadele döneminde Türk milletini ileri götürecek ve köhnemiÅŸ fikirlere karşı gelecek olanların genç fikirler olduÄŸunu görmüÅŸtü. Bu nedenle de “gençlik” kavramı Atatürk için ayrı bir önem taşıyordu. Atatürk gençlerden bahsederken sık sık, yaÅŸ sınırı dışında fikri olarak gençliÄŸi yani, fikirde yeniliÄŸi ifade etmekteydi. O’nun ÅŸu sözü çok anlamlıdır: “Genç fikirli demek, doÄŸruyu gören ve anlayan gerçek fikirli demektir.”
Atatürk’ün gençliÄŸe armaÄŸan ettiÄŸi ve “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanan 19 Mayıs’ın önemini anlayabilmek için onun 16–19 Mayıs 1919 tarihleri arasında gerçekleÅŸtirdiÄŸi Ä°stanbul-Samsun yolculuÄŸunu bir kez daha hatırlamamız gerekir.
Atatürk’ün Samsun’a ayak basışı, Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki önemli olaylardan biridir. Türk Milleti Birinci Dünya Savaşı sonrasında kötüleÅŸen koÅŸullar içinde kurtuluÅŸ çareleri ararken büyük bir lider, Mustafa Kemal Atatürk ortaya çıktı ve Samsun’a ayak basarak “KurtuluÅŸ” yolunu açtı. Bu nedenle Atatürk’ün 16–19 Mayıs 1919 tarihleri arasında gerçekleÅŸtirdiÄŸi, Ä°stanbul’dan baÅŸlayan yolculuÄŸu bir kurtuluÅŸ dönemini simgeler. Ata’nın Samsun’a ayak basışının taşıdığı önemi, onun “Büyük Nutku”nu 19 Mayıs 1919 tarihi ile baÅŸlatmasından da anlayabiliriz.
Samsun iÅŸgal kuvvetleri için önemli noktalardan biriydi. Stratejik bakımdan büyük öneme sahipti ve Karadeniz’den Orta Anadolu’ya açılan en rahat ve güvenilir kapıydı. Ä°ngilizler 9 Mart 1919 tarihinde Samsun’a askerî birlik çıkarmışlardı.
Buna tepki olarak Türk Makinalı Tüfek birliÄŸinden Hamdi adındaki bir teÄŸmenin askerlerini alarak daÄŸa çıkması dikkatleri bu bölgeye çekti ve Ä°ngiliz Yüksek KomiserliÄŸi’nin de Türk halkının silâhlandığı konusundaki ÅŸikâyetleri üzerine bu bölgeye güvenilir bir kumandanın olaÄŸanüstü yetkilerle gönderilmesine karar verildi. Bu kumandan Mustafa Kemal Atatürk’tü ve Atatürk uzun zamandan beri ülkenin içinde bulunduÄŸu bu umutsuz duruma üzülüyor ve birÅŸeyler yapmak için Anadolu’ya geçmek istiyordu. Bu O’nun için bulunmaz fırsattı. Ä°stanbul-Samsun yolculuÄŸu öncesinde Atatürk’le PadiÅŸah Vahdettin arasında geçen konuÅŸmayı Atatürk ÅŸöyle anlatır:
“-PaÅŸa, PaÅŸa!... Åžimdiye kadar devlete çok hizmet ettin! Bunların hepsi artık bu kitaba girmiÅŸtir! Bunları unutun, asıl ÅŸimdi yapacağın hizmet hepsinden daha önemli olabilir... PaÅŸa, PaÅŸa... Devleti kurtarabilirsin! “ Ulu önder, bu sözler üzerine düÅŸüncelerini ÅŸöyle dile getirir:
Bu sözlerden hayrete düÅŸtüm. Acaba Vahdettin benimle içtenlikle mi konuÅŸuyor?...O Vahdettin ki... Bütün yaptıklarından piÅŸman mı olmuÅŸtur? Aldatıldığını mı anlamıştı? Fakat böyle bir yorum ile baÅŸka konulara giriÅŸmeyi ürkütücü saydım, kendine karşılık verdim:
—KiÅŸiliÄŸe güveninize ve bana bunca yüz veriÅŸinize teÅŸekkür ederim... Elimden gelen hizmeti esirgemeyeceÄŸime lütfen güveniniz...”
Atatürk bu konuÅŸmada plânlarının sezilmiÅŸ olabileceÄŸi duygusuna kapılmıştı ama, O’nu bekleyen ve O’na güvenen bir“Türk Milleti” vardı.
Atatürk ile beraber 16 Mayıs 1919 Cuma günü baÅŸlayacak yolculuÄŸa gemi kaptanı Ä°smail Hakkı Durusu dışında 18 kiÅŸi eÅŸlik eder.
Atatürk beraberindeki kiÅŸilerle 16 Mayıs 1919 Cuma günü öÄŸleden sonra “Bandırma” adındaki eski bir vapurla Galata rıhtımından ayrılır. Bandırma Vapuru bir gün sonra, saat 21.40 sıralarında Ä°nebolu’ya varır.
18 Mayıs 1919 Pazartesi günüyse beklenen yolculuÄŸun sonuna gelinir. Yolcular Kalyon Burnu denilen yerden sandallarla Merkez iskelesine çıkarılırlar. Bu sandallardan birinin sahibi olan Ä°smail Yurtsever anılarında, o zaman için Atatürk’ü tanımadığını söyler, Atatürk’ü sandalda ve Samsun’da iken geniÅŸ yakalı lejyon kaputu ve başında kalpakla gördüÄŸünü anlatır. Atatürk, Ä°stanbul’dan baÅŸlayan ve Samsun’da sona eren yolculuk esnasında, görevli bir askerdi ve giyimi de buna uygundu ancak Samsun’a ayak bastığı günden birkaç gün sonra asker deÄŸil, sivil olarak hareket edecekti.
Atatürk’ün Samsun’a çıkışında gördüÄŸü manzara pek parlak deÄŸildi. Åžehirde Ä°ngiliz iÅŸgal kuvvetleri vardı. Pontusçular sokaklarda kol geziyordu. Halk kendisini koruyamayacak durumdaydı. Atatürk bugün müze haline getirilen Hıntıka Palas’ta kaldıkları süre içinde hep bu sorunları düÅŸündü, yolculukta geçirdiÄŸi uykusuz geceler sona ermemiÅŸti; ÅŸimdi de burada uykusuz geceler baÅŸlıyordu. Ama O’nda ve O’nun gibi düÅŸünenlerde bu azim oldukça hiçbir engel aşılmaz deÄŸildi.
Bu yolculuk Türk Milleti için bir dönüm noktası, kurtuluÅŸun baÅŸlangıcıydı. Atatürk, Millî Mücadele’yi baÅŸlatmak üzere Samsun’da Anadolu topraklarına ayak bastığı 19 Mayıs 1919 tarihinin önemi nedeniyle bu günü Türk gençliÄŸine armaÄŸan etti. Atatürk: “Gençler! Benim gelecekteki emellerimi gerçekleÅŸtirmeyi üstlenen gençler! Bir gün bu memleketi sizin gibi beni anlamış bir gençliÄŸe bırakacağımdan dolayı çok memnun ve mesudum” derken Türk gençliÄŸine olan güveni ifade ediyordu. O’nun ÅŸu sözleri de hepimiz için bir rehber olmalıdır: “Beni görmek demek, mutlaka yüzümü görmek deÄŸildir. Benim fikirlerimi benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız, bu kâfidir”.
19 Mayıs 1919 ile ilgili yazı
Atatürk Millî Mücadele döneminde Türk milletini ileri götürecek ve köhnemiÅŸ fikirlere karşı gelecek olanların genç fikirler olduÄŸunu görmüÅŸtü. Bu nedenle de “gençlik” kavramı Atatürk için ayrı bir önem taşıyordu. Atatürk gençlerden bahsederken sık sık, yaÅŸ sınırı dışında fikri olarak gençliÄŸi yani, fikirde yeniliÄŸi ifade etmekteydi. O’nun ÅŸu sözü çok anlamlıdır: “Genç fikirli demek, doÄŸruyu gören ve anlayan gerçek fikirli demektir.”
Atatürk’ün gençliÄŸe armaÄŸan ettiÄŸi ve “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanan 19 Mayıs’ın önemini anlayabilmek için onun 16–19 Mayıs 1919 tarihleri arasında gerçekleÅŸtirdiÄŸi Ä°stanbul-Samsun yolculuÄŸunu bir kez daha hatırlamamız gerekir.
Atatürk’ün Samsun’a ayak basışı, Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki önemli olaylardan biridir. Türk Milleti Birinci Dünya Savaşı sonrasında kötüleÅŸen koÅŸullar içinde kurtuluÅŸ çareleri ararken büyük bir lider, Mustafa Kemal Atatürk ortaya çıktı ve Samsun’a ayak basarak “KurtuluÅŸ” yolunu açtı. Bu nedenle Atatürk’ün 16–19 Mayıs 1919 tarihleri arasında gerçekleÅŸtirdiÄŸi, Ä°stanbul’dan baÅŸlayan yolculuÄŸu bir kurtuluÅŸ dönemini simgeler. Ata’nın Samsun’a ayak basışının taşıdığı önemi, onun “Büyük Nutku”nu 19 Mayıs 1919 tarihi ile baÅŸlatmasından da anlayabiliriz.
Samsun iÅŸgal kuvvetleri için önemli noktalardan biriydi. Stratejik bakımdan büyük öneme sahipti ve Karadeniz’den Orta Anadolu’ya açılan en rahat ve güvenilir kapıydı. Ä°ngilizler 9 Mart 1919 tarihinde Samsun’a askerî birlik çıkarmışlardı.
Buna tepki olarak Türk Makinalı Tüfek birliÄŸinden Hamdi adındaki bir teÄŸmenin askerlerini alarak daÄŸa çıkması dikkatleri bu bölgeye çekti ve Ä°ngiliz Yüksek KomiserliÄŸi’nin de Türk halkının silâhlandığı konusundaki ÅŸikâyetleri üzerine bu bölgeye güvenilir bir kumandanın olaÄŸanüstü yetkilerle gönderilmesine karar verildi. Bu kumandan Mustafa Kemal Atatürk’tü ve Atatürk uzun zamandan beri ülkenin içinde bulunduÄŸu bu umutsuz duruma üzülüyor ve birÅŸeyler yapmak için Anadolu’ya geçmek istiyordu. Bu O’nun için bulunmaz fırsattı. Ä°stanbul-Samsun yolculuÄŸu öncesinde Atatürk’le PadiÅŸah Vahdettin arasında geçen konuÅŸmayı Atatürk ÅŸöyle anlatır:
“-PaÅŸa, PaÅŸa!... Åžimdiye kadar devlete çok hizmet ettin! Bunların hepsi artık bu kitaba girmiÅŸtir! Bunları unutun, asıl ÅŸimdi yapacağın hizmet hepsinden daha önemli olabilir... PaÅŸa, PaÅŸa... Devleti kurtarabilirsin! “ Ulu önder, bu sözler üzerine düÅŸüncelerini ÅŸöyle dile getirir:
Bu sözlerden hayrete düÅŸtüm. Acaba Vahdettin benimle içtenlikle mi konuÅŸuyor?...O Vahdettin ki... Bütün yaptıklarından piÅŸman mı olmuÅŸtur? Aldatıldığını mı anlamıştı? Fakat böyle bir yorum ile baÅŸka konulara giriÅŸmeyi ürkütücü saydım, kendine karşılık verdim:
—KiÅŸiliÄŸe güveninize ve bana bunca yüz veriÅŸinize teÅŸekkür ederim... Elimden gelen hizmeti esirgemeyeceÄŸime lütfen güveniniz...”
Atatürk bu konuÅŸmada plânlarının sezilmiÅŸ olabileceÄŸi duygusuna kapılmıştı ama, O’nu bekleyen ve O’na güvenen bir“Türk Milleti” vardı.
Atatürk ile beraber 16 Mayıs 1919 Cuma günü baÅŸlayacak yolculuÄŸa gemi kaptanı Ä°smail Hakkı Durusu dışında 18 kiÅŸi eÅŸlik eder.
Atatürk beraberindeki kiÅŸilerle 16 Mayıs 1919 Cuma günü öÄŸleden sonra “Bandırma” adındaki eski bir vapurla Galata rıhtımından ayrılır. Bandırma Vapuru bir gün sonra, saat 21.40 sıralarında Ä°nebolu’ya varır.
18 Mayıs 1919 Pazartesi günüyse beklenen yolculuÄŸun sonuna gelinir. Yolcular Kalyon Burnu denilen yerden sandallarla Merkez iskelesine çıkarılırlar. Bu sandallardan birinin sahibi olan Ä°smail Yurtsever anılarında, o zaman için Atatürk’ü tanımadığını söyler, Atatürk’ü sandalda ve Samsun’da iken geniÅŸ yakalı lejyon kaputu ve başında kalpakla gördüÄŸünü anlatır. Atatürk, Ä°stanbul’dan baÅŸlayan ve Samsun’da sona eren yolculuk esnasında, görevli bir askerdi ve giyimi de buna uygundu ancak Samsun’a ayak bastığı günden birkaç gün sonra asker deÄŸil, sivil olarak hareket edecekti.
Atatürk’ün Samsun’a çıkışında gördüÄŸü manzara pek parlak deÄŸildi. Åžehirde Ä°ngiliz iÅŸgal kuvvetleri vardı. Pontusçular sokaklarda kol geziyordu. Halk kendisini koruyamayacak durumdaydı. Atatürk bugün müze haline getirilen Hıntıka Palas’ta kaldıkları süre içinde hep bu sorunları düÅŸündü, yolculukta geçirdiÄŸi uykusuz geceler sona ermemiÅŸti; ÅŸimdi de burada uykusuz geceler baÅŸlıyordu. Ama O’nda ve O’nun gibi düÅŸünenlerde bu azim oldukça hiçbir engel aşılmaz deÄŸildi.
Bu yolculuk Türk Milleti için bir dönüm noktası, kurtuluÅŸun baÅŸlangıcıydı. Atatürk, Millî Mücadele’yi baÅŸlatmak üzere Samsun’da Anadolu topraklarına ayak bastığı 19 Mayıs 1919 tarihinin önemi nedeniyle bu günü Türk gençliÄŸine armaÄŸan etti. Atatürk: “Gençler! Benim gelecekteki emellerimi gerçekleÅŸtirmeyi üstlenen gençler! Bir gün bu memleketi sizin gibi beni anlamış bir gençliÄŸe bırakacağımdan dolayı çok memnun ve mesudum” derken Türk gençliÄŸine olan güveni ifade ediyordu. O’nun ÅŸu sözleri de hepimiz için bir rehber olmalıdır: “Beni görmek demek, mutlaka yüzümü görmek deÄŸildir. Benim fikirlerimi benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız, bu kâfidir”.
BENZER ŞİİRLER