TANIM
Tramvayı/metroyu şehir içinde güzergah hattı üzerinde kurallara uygun olarak kullanarak yolcu taşıma işini yapan kişidir.
A- GÖREVLER
-Tramvayı/metroyu yola çıkarmadan önce gerekli kontrolleri yapar,
-Belirlenen hareket çizelgesine uygun olarak, seyir esnasında aracın hızını ve duraklarda harcanan zamanı ayarlayarak Tramvayı/metroyu kullanır,
-Seyir esnasında, yol güzergahını sürekli gözlemler ve hat üzerindeki uyarı ve işaretlere uyar, yaylara ve karayolu araçlarına dikkat eder,
- Tramvaya biniş esnasında yolcuların bilet atmalarını kontrol eder,
-Arızalarda ve kazalarda gerekli müdahaleyi yaparak, kaza raporu tutulmasını sağlar (emniyet ve hareket amirliği tarafından), kendisine iletilen talimatları yerine getirir ve gereken tedbirleri alır ,
-Tramvayın/metronun bakım kartlarını tutar,
-Yolcuları gerektiğinde bilgilendirir ve yönlendirir,
-Yolcuların dilek ve şikayetlerini amirlerine bildirir.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Tramvay/metro sürücü belgesi,
- Tramvay/metro matris ve römorkları,
- Hatlardaki makaslar,
- Katener hattı ,
- Bakım kanalları,
- Bilet okuma makineleri,
- Elektronik biletler ve elektronik sürücü kartları.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Vatman olmak isteyenlerin;
-Bedensel ve zihinsel açıdan herhangi bir özrü olmayan,
-Göz-el-ayak ve işitme organlarını eşgüdüm içinde kullanabilen,
-Görme ve işitme duyuları keskin,
-Renkleri ayırt edebilen,
-Sorumluluk sahibi, dikkatli,
-Sabırlı, hoşgörülü, soğukkanlı, refleksleri güçlü,
kimseler olmaları gerekir.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Vatman şehir içi tramvay/metro hattı güzergahı üzerinde gidiş-geliş yapan aracı kullanır. İş oturarak araç içerisinde yapılır. Tam gün çalışma, gece çalışması, vardiyalı çalışma, hafta sonu çalışması ve nöbet tutma durumu söz konusudur. Meslektaşlarıyla, müşteriler ve yolcularla (öğrenciler-gençler, çocuklar, yaşlılar, hastalar-özürlüler) iletişim içinde bulunurlar. Çalışma ortama sıcak, soğuk ve gürültülü olabilir.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Bu mesleğinin eğitimi, tramvayın/metronun kullanıldığı illerde belediyeler tarafından düzenlenen mesleki eğitim kurslarında verilmektedir.
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
-Türkçe
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
-En az lise veya dengi okul mezunu olmak ,
-Askerliğini yapmış olmak,
-35 yaşından büyük olmamak,
-Bedensel ve zihinsel özürü bulunmamak,
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Belediye başkanlığının vatman ihtiyacı üzerine, belediye bünyesinde çalışmakta olup vatmanlığa geçmek isteyen kadrolu personel ile dışarıdan müracaat eden adaylara; belediyelerde 2-3 aylık teorik ve pratik bir eğitim verilmektedir. Kurs süresi sonunda Belediyeler tarafından oluşturulan komisyonca, yazılı sınav yapılarak, başarılı görülen adaylar vatman olarak göreve başlatılmaktadırlar.
2-3 aylık kurs süresi içinde vatman adaylarına;
-Raylı sistem teknolojisi ile ilgili genel bilgi,
-Çalışma kuralları ve emniyet düzenlemeleri,
-Araç bilgisi,
-Sinyalizasyon, makas sistemi, kataner sistemi, tramvay kontrol sistemleri, telsiz sistemleri,
-Acil durum ve normal dışı durum,
-Sürücü prosedürleri, tramvay/metro servis talimatnamesi,
-Trafikle ilgili bilgiler,
-Bölgesel şartlar ve güzergahlar,
-Halkla ilişkiler (yolcuya karşı davranışlar)
bilgileri kazandırılmaktadır.
İlk eğitim sonrasında adaylar, tecrübeli bir vatman nezaretinde 15 gün süreli deneme sürüşleri yapar.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Kurs eğitimini başarı ile tamamlayanlara Belediyeden onaylı Tramvay/Metro Sürücü Belgesi ile Vatman unvanı verilmektedir.
E - ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Ülkemizde Belediyeler bünyesinde vatman çalıştıran tramvay/metro/raylı sistem işletmeleri Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, Kayseri ve Konya illerinde hizmet vermektedirler.
Bu meslek yaygın ve her yerde icra edilebilir bir meslek değildir. Farklı illerdeki tramvay/metro/raylı sistem işletmelerinde gerekli ek eğitim alındıktan sonra iş bulabilme imkanı vardır.
Raylı sisteme yönelik toplu taşıma uygulamasının diğer illere de yaygınlaştırılması durumunda bu meslekte iş bulma olanağı daha da artacaktır.
Meslekte bayanlarda çalışabilmektedir.
Ayrıca işsiz kalınma durumunda E sınıfı ehliyeti bulunan vatmanlar isterlerse kamu ve özel kuruluşlarda Otobüs Şoförlüğü de yapabilirler.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Kurs eğitimi süresince dışarıdan vatman olmak üzere müracaat eden adaylara herhangi bir kazanç söz konusu değildir. Belediyede kadrolu olarak görev yapmakta iken vatmanlığa geçmek isteyen aday personelde ise önceden almakta oldukları ücretlerden herhangi bir kesinti yapılmamaktadır.
EĞİTİM SONRASI
Belediyelerde kadrolu olarak ve toplu sözleşmeye dayalı olarak çalışanlar asgari ücretin 3-4 katı ücret alır, taşeron firma personeli olarak vatmanlık yapanlar ise asgari ücretin yaklaşık 2 misli civarında ücret alırlar.
G- MESLEKTE İLERLEME
-Periyodik aralıklarla Belediyeler bünyesinde hizmet içi eğitimler verilmektedir. Bu kapsamda gerek İl Emniyet Müdürlüğü Trafik Şube Müdürlüğü gerekse işletme bünyesinde vatmanları motive edici eğitimler verilmektedir.
-Mesleğinde başarılı olanlar, trafik kontrolörü, eğitmen, hareket şefi veya işletme şefi olabilirler.
BENZER MESLEKLER
-Otobüs Şoförü,
-Tren Sürücüsü(Makinist),