Çocuğunuz Disleksi Olabilir! İşte Belirtiler ve Tavsiyeler?
Toplumun bilinçlenmesi ve farkındalığın artmasıyla daha sık duyulmaya başlayan disleksi, bir tür nörolojik hastalıktır. Kişinin okuma ve yazma fonksiyonlarını olumsuz yönde etkileyen rahatsızlık, beynin sembolleri ve kelimeleri hangi seslerden meydana geldiğini algılaması olarak tanımlanır. En basit tabiriyleyse, kod çözme sorunları nedeniyle kişinin okuma güçlüğü yaşamasıdır.
Disleksi bireyleri diğerlerinden ayıran en önemli özellik genellikle zeki ve çalışkan olmalardır. Hatta günümüzde ismi dünya çapında ünlü olan bazı bilim adamlarının disleksi olduğu düşünülmektedir. Buna karşın disleksi bireylerin beyinleri kelimeleri farklı şekillerde anlamlandırdıkları için bu durum kelimelerin çözümlenmesini, hecelenmesini ve tanınmasını son derece güçleştirmektedir. Bu nedenle ilkokul çağındaki disleksi hastalığına sahip olan çocuklar, akranları tarafından yeterince anlaşılamadığından dışlanmayla karşı karşıya kalabilirler. Böylelikle çocuk yalnızlaşır ve sosyal ilişkileri zayıflar.
Her ne kadar toplumun büyük bir kesimi tarafından disleksinin zeka, işitme ve görme bozukluklarından meydana geldiği düşünülse de gerçek sorunun bunlarla alakasız ve nörolojik olduğu bilimsel kanıtlanmıştır. Disleksi hastası olan çocuklar özel bir eğitim programı ve özel derslerle okulda başarılı olabilirler. Öte yandan, yapılan bazı bilimsel araştırmalar göre, disleksi hastası olan çocukların okul başarısında akranlarının önüne bile geçtiği gözlemlenmiştir. Bu noktada çocuğun gelişimi için duygusal destekte son derece önemlidir. Disleksi için geliştirilmiş bir tedavi olmamasına karşın erken değerlendirme ve müdahale en iyi sonucu verir. Bazen yıllarca teşhisi mümkün olmaz ve yetişkinliğe kadar teşhis edilemez; ancak yine yardım istemek için asla geç değildir.
Disleksi Belirtileri Nelerdir?
Disleksinin çocuk okula başlamadan önce ebeveynler tarafından tespit edilebilmesi oldukça nadir görülen bir durumdur. Rahatsızlık genellikle öğretmenlerin dikkati sonucu tespit edilebilse de yine de bazı erken ipuçları soruna işaret edebilir. Hastalığın en belirgin işaretleri ise çocuğun okumaya başladığı dönemde kendini gösterir.
Okul Öncesi Disleksi Belirtileri Küçük çocukların disleksi riski altında olduklarını belirten işaretler;
1- Çocuğun geç konuşması
2- Kelime öğrenmesinin yavaş olması
3- Kelimeleri doğru şekilde oluşturamaması
4- Harfleri, sayıları ve renkleri anımsamakta ve adlandırmakta güçlük çekmesi
5- Tekerleme ezberlemekte ya da tekerleme oyunlarını oynamakta zorlanması
Okul Çağında Disleksi Belirtileri
Çocuğun okula başlamasıyla birlikte disleksinin belirtileri daha net gözlemlenir. Bu belirtiler aşağıdaki gibidir;
- Yaşına göre olması gereken okuma düzeyine erişememesi
- Duyduklarını işleme ve anlama sorunlarının baş göstermesi
- Doğru kelimeyi bulmak için uzun süre düşünmesi ve cevap vermede zorluk yaşaması
- İşlerin sırasını hatırlamakta normalden fazla zorlanması
- Harfler ve kelimelerdeki benzerlikleri ve farklılıkları görmede zorluk yaşaması
- Bilmediği bir kelimeyi telaffuz edememesi
- İmla zorluğu yaşaması
- Okuma ve yazma görevini yerine getirmek için normal sürenin çok üzerinde zaman harcaması
- Okuma içeren faaliyetlerden kaçınma davranışı göstermesi
Genç ve Yetişkinlerde Disleksi Belirtileri
Gençlerde ve yetişkinlerde görülen disleksi belirtileri, çocuklardakiyle hayli benzerdir. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir.
- Kişinin okuma zorluğu yaşaması
- Okuma ve yazma eylemlerini gerçekleştirmek için yoğun uğraş
- İmla konusunda sıkıntı yaşamak
- Okumayı içeren faaliyetlerden kaçınma davranışı göstermek
- İsim ya da kelimeleri yanlış telaffuz etme, yeni kelimeleri anlamada güçlük çekme
- Bir olayı özetlemekte zorlanma
- Yabancı dil öğrenmede sorun yaşamak
- Matematik öğrenmede zorlanma
Disleksinin Nedenleri
Disleksinin nedenlerini tespit etmek ve tedavi geliştirmek üzerine çalışmalar uzun yıllardır devam ediyor; ancak henüz hastalığın nedenleri tespit edilebilmiş değil. Eldeki tek veri ise bu rahatsızlığın gen ya da beyin gelişimi farklılıklarından meydana geldiğidir. Bu sonuca varılmasının ana nedeni disleksi rahatsızlığına sahip olan bireylerin kardeşlerinin %40’ında okuma güçlüğüne rastlanmasıdır. Aynı şekilde bu bireylerin ebeveynlerinin genellikle %49’u disleksi hastasıdır. Ayrıca bilim adamları tarafından yapılan araştırmalar, okuma ve anlama güçlüğünün bağlı olduğu birkaç genin tespit edilmesini sağlamıştır.
Disleksinin beyin anatomisi ve işleyişinden meydana geldiğinin varsayılmasının ana nedeni, disleksi hastası olan ve ol
