TANIM
Haber kaynakları ile ilişki kurarak sürekli haber toplayan, gerektiğinde olayları yerinde izleyen, haberi yazılı veya sözlü olarak bağlı bulunduğu radyo veya televizyon kurumuna ileten kişidir.
A- GÖREVLER
Radyo televizyon muhabirleri ilgilendikleri olaylara göre siyasal, sosyal, ekonomi, spor ve eğlence gibi alanlarda uzmanlaşmaktadırlar. Ancak hangi alanla ilgilenirlerse ilgilensinler bir radyo ve televizyon muhabiri şu görevleri yerine getirir;
- Haber kaynaklarından kendisine iletilen haberleri okur, bunları önemine göre sıraya koyar ve derinliğine incelenmesi uygun görülen olaylar için bir gündem oluşturur,
- Bir olayla ilgili olarak haber toplamak için, en doğru ve ayrıntılı haberi alabileceği haber kaynaklarını belirler,
- Görüşeceği kişileri telefonla arayarak isteğini belirtir ve randevu ister,
- Kameraman ünitesi ile ilişki kurar ve görüşmenin yayınlanacağı yeri ve saati belirtir,
- Haber alacağı kişiye soracağı soruları hazırlar,
- Kararlaştırılan saatte haber kaynağı ile görüşmesini yapar, görüntüleri kameramana kaydettirir,
- Haberi yazar ve amirine onaylatır,
- Gerektiğinde kitap, kaset vb. kaynaklardan arşiv taraması yapar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Ses kayıt cihazları (teyp vb.),
- Ses montaj aletleri,
- Bilgisayar,
- Fax, Teleks,
- Çeşitli kırtasiye malzemeleri.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Radyo televizyon muhabiri olmak isteyenlerin;
- Normalin üstünde sözel yeteneğe sahip,
- Sosyal olaylara ilgili,
- Derinliğine araştırma merakı olan,
- Başkaları ile iyi ilişki kurabilen kimseler olmaları gerekir.
Yaratıcılık mesleki başarıyı artırıcı etkendir.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Radyo televizyon muhabirlerinin çalışma ortamları çok değişkendir. Olayın niteliğine göre açık, kapalı, gürültülü, tozlu ve hatta tehlikeli olabilir. Muhabirlerin haberlerini yazdıkları büro ortamı çok sayıda kişinin çalıştığı gürültülü bir ortamdır. Muhabirler birinci derecede insanlarla etkileşim halinde görev yaparlar.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Muhabirlik mesleğinin eğitimi için 4 yıllık lisans mezunu olmak yeterlidir. Ancak, bu mesleğin eğitimi çoğunlukla Halkla ilişkiler ve Tanıtım, Radyo, Televizyon ve Sinema, İletişim Sanatları vb. bölüm mezunlarının bu alanda çalıştıkları gözlenmektedir.
Mesleğe en yakın eğitim veren eğitim yerleri aşağıda sıralanmıştır.
- Anadolu Üniversitesi (Eskişehir) İletişim Bilimleri Fakültesi, Sinema ve Televizyon Bölümü,
- Anadolu Üniversitesi (Eskişehir) İletişim Bilimleri Fakültesi, İletişim Sanatları Bölümü,
- Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi, Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü,
- Bahçeşehir Üniversitesi. İletişim Fakültesi, Sinema ve Televizyon Bölümü,
- Beykent Üniversitesi (Ankara) Güzel Sanatlar Fakültesi, Sinema-Televizyon Bölümü,
- Dokuz Eylül Üniversitesi (İzmir) Güzel Sanatlar Fakültesi, Sinema-Televizyon Bölümü,
- Ege Üniversitesi (İzmir) İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü,
- Erciyes Üniversitesi (Kayseri) Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema-Televizyon Bölümü,
- Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi (Ankara) Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü,
- İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü,
- İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü,
- Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü,
- Marmara Üniversitesi (İstanbul) Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema-Televizyon Bölümü,
- Mimar Sinan Üniversitesi (İstanbul) Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema ve Televizyon Bölümü,
- Selçuk Üniversitesi (Konya) İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü,
- Yeditepe Üniversitesi (İstanbul) İletişim Fakültesi Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü,
- Akdeniz Üniversitesi (Antalya) İletişi Fakültesi, Halkla İlişkiler Bölümü,
- Atatürk Üniversitesi (Erzurum) İletişim Fakültesi, Halkla ilişkiler Bölümü,
- Anadolu Üniversitesi (Eskişehir) İletişim Bilimleri Fakültesi ,Halkla İlişkiler bölümü
- Ankara Üniversitesi (Eskişehir) İletişim Fakültesi , Halkla ilişkiler bölümü
- Bahçeşehir Üniversitesi (İstanbul) İletişim Fakültesi ,Halkla ilişkiler Bölümü
- Başkent Üniversitesi (Ankara) İletişim Fakültesi ,Halkla İlişkiler bölümü
- Ege Üniversitesi (İzmir) İletişim Fakültesi, Halkla ilişkiler bölümü
- Galatasaray Üniversitesi (İstanbul) İletişim Fakültesi , Halkla ilişkiler bölümü
- Gazi Üniversitesi (Ankara) İletişim Fakültesi, Halkla ilişkiler bölümü
- İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler bölümü
- Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi, Halkla ilişkiler Bölümü
- Maltepe Üniversitesi (İstanbul) İletişim Fakültesi , Hakla İlişkiler bölümü
- Marmara Üniversitesi (İstanbul) İletişim Fakültesi Halkla ilişkiler bölümü
- Selçuk Üniversitesi (Konya) İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler bölümü
- Yeditepe Üniversitesi (İstanbul) İletişim Fakültesi Halkla ilişkiler bölümü
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Ayrıca, TRTde verilen hizmet öncesi eğitimler, Anadolu Teknik Liseleri, Anadolu Meslek Liseleri Radyo-TV bölümleri de bu mesleğin eğitim yerleri arasındadır.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için,
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavında (ÖSS) İletişim Fakültesi - Radyo Televizyon ve Sinema, İletişim Fakültesi - Halkla İlişkiler ve Tanıtım lisans programlarından biri için Öğrenci Seçme Sınavında (ÖSS) yeterli Sözel (SÖZ) puan almak,
Büro Yönetimi, Büro Yönetimi ve Sekreterlik, Büro Yönetimi ve Yönetici Asistanlığı, e-Ticaret, Film Yapım Teknikleri, Fotoğrafçılık, Fotoğrafçılık ve Kameramanlık, Halkla İlişkiler, Halkla ilişkiler ve Reklamcılık, Halkla ilişkiler ve Tanıtım, İletişim ve Halkla İlişkiler, İnternet ile Pazarlama, Masaüstü Yayıncılık, Ofis Teknolojileri ve Yönetimi, Pazarlama/ Pazarlama ve Satış, Perakende Satış ve Mağaza Yönetimi, Perakendecilik ve Mağaza Yönetimi, Piyasa Araştırmaları ve Pazarlama, Piyasa Araştırmaları ve Reklamcılık, Radyo ve Televizyon Yayımcılığı, Radyo ve Televizyon Programcılığı, Bilgisayar Destekli Yayıncılık, Reklamcılık Yönetimi, Satış ve Reklam Yönetimi, Satış Yönetimi, Sekreterlik, Sosyal Bilimler, Televizyon Yapım ve Yönetimi, Televizyon ve Radyo Programcılığı, Tıbbi Mümessillik ve Pazarlama, Ön Lisans programlarından mezun olduklarında ÖSYM tarafından yapılan dikey geçiş sınavında başarılı olduklarında Radyo Televizyon ve Sinema, Halkla ilişkiler ve Tanıtım, İletişim Sanatları lisans programlarına dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Anadolu Teknik Liseleri Radyo-Televizyon bölümüne girebilmek için ilköğretim mezunu olmak ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan Orta Öğretim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavını kazanmak gerekmektedir
İletişim Fakülteleri Radyo -TV ve Sinema bölümlerinde eğitim süresi 4 yıldır.
TRTde;
- 4 yıllık fakültelerden mezun kişilerin kabul edildiği muhabirlik yazılı sınavında başarılı olan adaylar 6 aylık hizmet-içi eğitime alınmaktadırlar.
Hizmet öncesi kurslarda;
- Haber yazma (TV Haberi, Merkez Haberleri, Yurt Haberleri ve Dış Haberler),
- Röportaj tekniği,
- Diksiyon,
- Fonetik,
- Kompozisyon,
- Montaj tekniği
gibi konularda eğitim alırlar.
Bu kurs sırasında ara sınavlar yapılır. Kurs bitiminde yazılı ve pratik (görev başında) sınava girerler. Son olarak mülakat yapılır.
Mülakatta başarılı olan kişiler stajyer muhabir olarak göreve alınırlar. Stajyer muhabirlik süresi 3 yıldır. 3 yıl bitiminde stajyer muhabirler tez hazırlarlar ve bu tezleri uygun görülürse muhabir unvanını elde ederler.
- Anadolu Teknik Liseleri Radyo-Televizyon Bölümünün eğitim süresi, birinci yılı yabancı dil hazırlık sınıfı olmak üzere 5 yıldır. Bu süre içerisinde öğrenciler; ortak genel kültür dersleri yanında; Ses ve Görüntü, Kayıt Cihazları, Kitle İletişim Araçları, Film ve TV Temel Kavramları,
- Radyo-TV Temel Kavramları, Radyo-TV Program Yapımı, Temel Gazetecilik, Tanıtma Yöntemleri ve Reklam Tasarımı, Senaryo Yazımı, Sinema Tarihi, Radyo-TV Haberleri, Fotoğraf Uygulamaları, Elektrik-Elektronik Bilgisi, Alıcı-Vericiler, Radyo-TV Programı, Yayın Uygulamaları derslerini alırlar.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitim sonunda İletişim Fakültesi mezunları Lisans Diploması alırlar. Mezunlar Radyo, Televizyon ve Sinema sektöründe Haber muhabiri, Program yapımcısı vb. görev yaparlar.
Anadolu İletişim Meslek lisesi mezunları meslek lisesi diploması ile Teknisyen unvanı alırlar.
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Radyo TV muhabirleri, TRT Kurumunun bütün kanallarında (radyo ve TV), özel televizyon kanallarında, özel radyolarda, yerli ve yabancı haber ajanslarında görev yapabilirler.
- Olayların geçtiği her yerde (arazi, konferans salonu, sokak, cadde vb.),
- Bürolarda,
- Montaj stüdyosunda çalışırlar.
TV kanallarının artmasıyla birlikte mesleğe olan ihtiyaç sürekli artış göstermektedir. Ancak ilgili üniversite mezunlarının haricinde diğer 4 yıllık yüksekokul mezunlarının da mesleğe geçişleri mümkün olduğundan ve mesleğe geçiş için birkaç aşamalı yarışma sınavı gerektiğinden oldukça zor elde edilebilecek bir meslektir.
İnsanların bilgilenme ve haber alma ihtiyaçları sürekli var olduğundan, toplum hayatında bu meslek önemli bir yer tutmakta ve teknolojinin sürekli gelişmesiyle haberi daha hızlı ve modern yöntemlerle ulaştırmak mümkün olmaktadır. (Örn: Modern kayıt ve montaj stüdyoları vb.) Televizyon kanallarının sayısının sürekli artması mesleğe olan ihtiyacı arttırmaktadır.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
- İletişim fakültelerinde öğrenime devam eden öğrencilere istedikleri takdirde yüksek öğrenim ve katkı (harç) kredisi ödenmektedir.
- TRTde 6 aylık hizmet-içi eğitim süresince meslek adaylarına ücret ödenmemektedir.
EĞİTİM SONRASI
- Bu meslekte ücretler, çalışılan yer ve deneyime göre değişiklik göstermekte olup, TRTde radyo-TV muhabiri olarak çalışanların ücreti ile özel televizyon kanallarında çalışanların ücreti farklılık göstermektedir. TRTde görev yapanlar yaklaşık asgari ücretin 4 katı civarında ücret alırlar. Özel televizyonlarda ise anlaşmaya bağlı olarak asgari ücretin 10 katı kadar ücret alabilmektedirler.
G- MESLEKTE İLERLEME
Lisans eğitiminden sonra alanlarında mastır (yüksek lisans) ve doktora eğitimi alarak, akademik kariyer yapabilirler, yüksek öğretim kurumlarında araştırma görevlisi, doçent, profesör gibi unvanlarla öğretim üyesi olarak görev yapabilirler.
- İdari kadrolara geçiş mümkün olabilmektedir. Bu da uzun bir iş tecrübesi gerektirmektedir. (Müdür yardımcısı, müdür vb.)
- Yabancı dil bilgisi kişinin dış ülkelerde görev almasını sağlayabilir.
BENZER MESLEKLER
- Gazete Muhabiri.
H - EK BİLGİLER
TRTde bu meslekte çalışabilmek için;
- 30 yaşını doldurmamış, 4 yıllık üniversite mezunu olan ve görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile özürü bulunmayan kişiler TRTnin açmış olduğu yazılı sınava katılmak zorundadırlar. (Giriş şartları yıllara göre değişebilir.) Genel duyurulu yazılı sınav sonucu başarılı olan kişiler muhabirlik mesleğine ilk adımı atarlar.
Adaylar;
- Anadolu Üniversitesinin ilgili bölümüne girebilmek için ayrıca özel yetenek sınavında başarılı olmak gerekmektedir.
- Yazılı sınavla birlikte kompozisyon sınavına girerler,
- Yazılı sınavı kazananlar mülakata çağırılırlar,
- Mülakatı kazanan kişiler, 6 aylık hizmet öncesi kurslara alınırlar.
- Anadolu Teknik Liseleri Radyo-Televizyon bölümüne girebilmek için ilköğretim okulu mezunu olmak ve Milli Eğitim Bakanlığının açtığı Orta Öğretim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavını kazanmak gerekmektedir.