Veremden Korunma Yollar� �iiri

Veremden Korunma Yollar�

01-01-2012

Tüberkülozdan korunma, toplum sa�l��n� ilgilendiren önemli bir konudur. Tüberküloz basiliyle kar��la�ma sonucu geli�en infeksiyon, vücut direncinin dü�tü�ü durumlarda aktif hastal�k geli�imine yol açar. �nfeksiyon geli�iminin önlenmesi birincil koruma, aktif hastal��a dönü�ümün önlenmesi de ikincil korumad�r. Tüberkülozdan korunma dört ba�l�k alt�nda s�ralanabilir:

1. Tüberkülozlu hastalar�n etkin �ekilde tedavisi,

2. Koruyucu ilaç tedavisi,

3. Henüz infekte olmam�� çocukluk ya� grubundaki bireylerin BCG a��s� ile korunmas�,

4. Tüberküloz bula�mas�n�n önlenmesi.

Tüberkülozlu Hastalar�n Tedavisi

Tüberküloz tedavisinde en önemli faktör ilaçlard�r. Dinlenme, beslenme ve iklim gibi faktörlerin etkileri önemsizdir. Bu nedenle verem tan�s� konulan hastalarda, gecikmeden ilaç tedavisine ba�lamak gereklidir. Ülkemizde genel olarak ba�lang�ç döneminde dört ilaç, idame tedavisinde ise en az iki ilaç kullan�lmaktad�r. Tedavide kullan�lan ilaçlar, hastan�n balgam�ndaki tüberküloz basil say�s�n� h�zla azaltmaktad�r. Ayn� zamanda öksürük say�s� da azalmaktad�r. Bu nedenlerle tedaviye ba�lad�ktan bir süre sonra verem hastalar� bula�t�r�c�l�klar�n� yitirmektedirler. Tedavi ba�ar�s�nda yeterli sürede düzenli ilaç kullan�m� en önemli unsurdur.

Koruyucu �laç Tedavisi

Koruyucu ilaç tedavisinin amac�, tüberküloz hastas� ile temas� olan ki�ide enfeksiyon geli�imini ya da tüberküloz enfekte ki�ide tüberküloz hastal�� geli�imini önlemektir. Topumda tüberküloz basili ile enfekte olmu� herkese koruyucu ilaç tedavisi verilmesi mümkün de�ildir; bu nedenle tüberküloz hastal�� geli�me riski yüksek olan gruplara ( küçük çocuklar, ba��kl�k sistemi bask�lanm�� hastalar vb) önerilmektedir.

Ülkemizde koruyucu tedavide genellikle tek ilaç alt� ay süreyle verilir. �laçlar�n düzenli kullan�lmas� ve yeterli sürenin tamamlanmas� çok önemlidir.

BCG A��s�

BCG, yani Bacille Calmette-Guerin, tüberküloz basilinin bütün yap�sal özelliklerini ta��yan, ancak hastal�k olu�turma yetene�i yok edilmi� bir Mycobacterium bovis su�udur. BCG, tüberküloz basilinin kanla ve lenfatik sistemle basilin yay�lmas�n� engeller. Böylece hayat� tehdit eden miliyer, menenjit TB gibi durumlar�n ortaya ç�k��n� azalt�r.

BCG a��s�, yan etkileri az olan bir a��d�r. A��dan sonra görülen komplikasyonlar daha çok a��n�n dozu, a��lama yeri ve derinli�i, a��lanan ki�inin ya�� ve ba��kl�k sisteminin durumuyla ilgilidir. Ülkemizde çocuklara BCG a��s� do�umdan 2 ay sonra yap�lmaktad�r.

Tüberküloz Bula�mas�n�n Önlenmesi

Verem hastal��n�n sa�lam ki�ilere bula�mas�n�n önlenmesinde en önemli faktör, hastalara h�zl� tan� konularak en k�sa sürede ilaç tedavisi ba�lanmas�d�r. �laç tedavisi ba�lanmayan hastalar ya�ad�klar� evde, çal��t�klar� ortamda vs. hastal�� bula�t�rmaya devam etmektedirler.

Tüberküloz hastal�� solunum yoluyla bula�an bir hastal�kt�r. Bu nedenle hastalar bula�t�r�c� olduklar� dönemde cerrahi maske kullanmal�, öksürük ya da hap��r�k s�ras�nda a��zlar�n� mendille kapatmal�d�r. Hastan�n en az�ndan balgam mikroskopisi negatif olana kadar ayr� bir odada tutulmas� önemlidir. Hastan�n odas�na girip ç�kanlar da mutlaka maske takmal�d�r.

Tüberküloz hastalar�n�n bulundu�u ortamlar� havaland�rmak, bu ortamlara temiz hava sa�lamak, havadaki bula�t�r�c� partikülleri azaltarak, bula�ma olas�l��n� azalt�r. Odan�n güne� görmesi ortamdaki basilleri öldürür.

Tüberküloz hastalar�n�n kulland�� mutfak malzemeleri (bardak, tabak, ka��k, çatal vs.), nevresim, havlu gibi ev gereçleri için normal temizlik yap�lmas� yeterlidir.

Hastanede Korunma Önlemleri

Bula�t�r�c� tüberküloz hastalar� (özellikle balgam yaymas� pozitif olanlar) hastaneye yat�r�l�nca mutlaka izole edilmelidirler. Tüberkülozdan �üphelenilen bir hasta, tan� konulana kadar bula�t�r�c� kabul edilmelidir ve buna uygun �ekilde izole edilmelidir.

TB hastalar� ayr� bir izolasyon odas�na al�nmal�d�r. Odan�n kap�s� kapal� tutulmal�, pencereler aç�k tutularak yeterince havaland�r�lmas� sa�lanmal�d�r. Hastalar�n bu odalardan ç�karken koruyucu bir maske takarak ç�kmalar� sa�lanmal�d�r.

�zolasyon odalar�n�n negatif bas�nçl� olmas� ya da bu mümkün de�ilse en az�ndan odalar�n do�al havaland�rma yöntemleriyle iyi havaland�r�lmas� gereklidir.

Odalara, TB hastalar�n�n bulundu�u koridor ve bölümlere ultraviyole (UV) lamba tak�lmas� önerilir. UV lambalar�n�n göze ve cilde yan etkileri oldu�undan, lamban�n alt�n� ve yanlar�n� kapatan plakalar ��n görülmesini engellemelidir.

TB hastalar� ile temas� olan personelin mutlaka solunum maskesi kullanmas� gereklidir. Kullan�lacak maske, tüberküloz basillerini filtre edebilecek yetenekte ve yüze iyi oturan tipte olmal�d�r.

Ülkemizde sa�l�k çal��anlar�n�n periyodik taramalar�n�n yap�lmas� gereklidir. Ba�lang�çta tüberkülin deri testi negatif olan personelin sonraki taramalarda pozitif hale gelmesi koruyucu tedavi gerektirir; koruyucu tedavi öncesi aktif hastal�k olmad�� gösterilmelidir. Taramalarda semptomlar�n kaydedilmesi yan�nda mutlaka akci�er filmleri çekilmelidir. Tüberkülin deri testinin pozitifli�i de �üphe uyand�r�r. �üphelenilen ki�ilerin üç kez balgamlar�nda ARB incelemesi yap�lmal�d�r.

�imdi Yazd�r