TANIM
Petrol ve doğalgazın bulunması, çıkarılması, depolanması ve nakledilmesi ile uğraşan ve bu konuda araştırmalar yapan kişidir.
A- GÖREVLER
- Petrol ve doğalgazın nerelerde ve ne miktarda bulunduğunu saptamaya çalışır,
- Jeolojik ve jeofizik etütleri yapılan bölgede jeolojik numuneler üzerinde araştırmalar yapar, elde edilen verileri değerlendirir,
- Sondaj için kullanılacak araç ve gereçleri saptar,
- Sondaj faaliyetlerinin ekonomik, emniyetli ve hızlı bir şekilde yürütülmesi için gerekli önlemleri alır ve sondaj faaliyetlerini denetler,
- Petrol ve doğalgaz çıkarılması metodlarını geliştirmek ve yenileştirmek için araştırmalar yapar,
- Isıl yöntemlerini ve kimyasal yöntemleri kullanarak üretimi gerçekleştirir,
- Akıcılığı çok düşük olan ağır petrol rezervlerinin, sıcak su vererek veya yerinde yakma yöntemiyle akıcılığını artırır,
- Kimyasal yöntemleri kullanarak, petrolün içindeki karbondioksit gazını basınç altında karıştırıp üretilmeyen petrol yüzdesini azaltır,
- Ham petrol ve doğalgazın depolanması ve nakledilmesi ile ilgili projeler hazırlar, depolanmasını ve nakledilmesini denetler.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Sondaj makineleri,
- Çeşitli borular,
- Değişik killerden yapılmış sondaj çamurları,
- Çimento ve çimento karışımları,
- Sondaj kurtarma aletleri,
- Çizim, hesaplama ve ölçüm için gerekli malzemeler.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Petrol ve doğalgaz mühendisi olmak isteyenlerin;
- Üstün akademik yeteneğe ve sayısal düşünme gücüne sahip,
- Bir işi planlayıp uygulamaya koyabilen,
- Bir konuyu derinliğine araştırma isteği duyan,
- Mantıklı ve tedbirli,
- Tertipli ve düzenli çalışan,
- Ayrıntılara dikkat eden,
- İyi gözlem yapabilen, yaratıcı
kimseler olmaları gerekir.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Petrol ve doğalgaz mühendisleri görevlerini genellikle arazide ve açık havada, kısmen laboratuarlarda yürütürler. Çalışma ortamı sıcak, soğuk veya tozlu olabilir. Petrol ve doğalgaz mühendisleri, jeoloji mühendisleri, maden mühendisleri, tekniker ve işçilerle işbirliği halinde çalışmak durumundadırlar. Görevleri seyahat etmelerini gerektirebilir.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi aşağıda adı verilen üniversitelerin Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği bölümünde verilmektedir.
- İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi,
- Orta Doğu Teknik Üniversitesi (Ankara) Mühendislik Fakültesi,
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
- Matematik,
- Fizik,
- Kimya.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için,
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavında (ÖSS) Petrol ve Dogalgaz Mühendisliği lisans programı için yeterli Sayısal (SAY) puan almak,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda Petrol ve Dogalgaz Mühendisliği lisans programı ile ilgili en az bir yüksek öğretim programını tercih etmek gerekmektedir.
Bu yüksek öğrenim proğramında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen,Fen Bilimleri, Klasik Fen,Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/ kol/bölümlerin dışında bir yüksek öğrenim proğramını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
Jeoteknik Teknikerliği ,Petrokimya, Petrol Sondajı ve Üretimi, Rafineri, Rafineri ve Petrokimya, Sondajcılık, ön lisans programını başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavında başarılı oldukları takdirde, Petrol ve Dogalgaz Mühendisliği lisans programına dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleki eğitim liseden sonra 4 yıl lisans düzeyindedir. İstanbul Teknik Üniversitesinde isteyen öğrencilere kontenjan dahilinde 1 yıl süreli Yabancı Dil Geliştirme Programı uygulanır. Ortadoğu Teknik Üniversitesinde 1 yıl süreli "İngilizce Hazırlık Programı" uygulanır. Öğretim dili İngilizcedir. Her iki fakültede de hazırlık sınıfı 4 yıllık öğretim süresine dahil değildir.
- İlk iki yıl; matematik, fizik, kimya gibi temel bilim dersleri ile temel mühendislik derslerine ağırlık verilirken, petrol mühendisliği ile ilgili dersler son iki yılda verilmektedir.
- 3. ve 4.yıllarda petrol mühendisliği ile ilgili olarak alınan meslek dersleri; Sondaj Mühendisliği, Petrol Üretim Mühendisliği - Petrol Rezervuar Mühendisliği, Petrol Jeoloji İlkeleri, Doğalgaz Mühendisliği, Petrol Ekonomisi gibi derslerdir.
- Eğitim, teorik ve uygulamalı olarak yapılmaktadır. Toplam 8 haftalık yaz stajı mezun olabilmek için zorunludur.
- İlk 4 haftalık stajın 2. yıl sonunda sondaj teknikleri konusunda, ikinci 4 haftalık stajın 3. yıl sonunda üretim ve/veya rezervuar mühendisliği konusunda yapılması tercih edilir.
- Ayrıca son sınıfta petrol mühendisliği konusunda araştırma yapma ve rapor yazma zorunluluğu vardır.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara Petrol ve Doğalgaz Mühendisi lisans diploması ve Petrol Doğalgaz Mühendisi" unvanı verilir.
E - ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
- Ülkemizde petrol mühendisliği,çalışma alanı kısıtlı bir meslektir. Petrol rezervlerinin ve rafinerilerinin belli bölgelerde ve az sayıda oluşu iş bulma olanağını da zorlaştırmaktadır.
- Yeni petrol ve doğalgaz kaynaklarının araştırılmasının maliyeti çok fazla olduğundan bu konuda çalışmalar yeterli değildir.
- Ancak ülkemizde petrol ve doğalgaz mühendisi yetiştiren eğitim kurumlarının fazla olmaması ve halen mesleki eğitim veren iki üniversitedeki bölümlerin kontenjanlarının da diğer mühendislik bölümlerine göre oldukça düşük olması, bu bölüm mezunlarının iş bulmalarını kolaylaştırmaktadır.
- Çalışma alanı fazla olmasa da, bu konuda araştırmalar yapacak bilim adamlarına ihtiyaç vardır.
- Petrol ve doğalgaz mühendisleri; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı ve bağlı şirketlerinde, Maden Tetkik Arama, Devlet Su İşleri, BOTAŞ ve yabancı şirketlerde çalışabilirler.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
- Eğitim süresince herhangi bir kazanç yoktur. Ancak Kredi ve Yurtlar Kurumundan mezuniyetten sonra aylık taksitlerle ödemek koşuluyla, öğrenim ve harç kredisi alınabilir.
- Ayrıca, yaz aylarındaki staj süresince, özel şirketler kendi ücret politikalarına göre az da olsa bir ücret ödeyebilmektedir. Ancak staj süresince işletmenin ücret ödeme zorunluluğu yoktur.
EĞİTİM SONRASI
- Eğitim sonrasında yeni göreve başlayan bir petrol ve doğalgaz mühendisi kamu sektöründe asgari ücretin yaklaşık 3 katı kadar aylık ücret almaktadır.
- Özel sektörde alınan ücretler çok değişik olup, kişinin yabancı dil bilgisine, erkekse askerliğini yapıp yapmadığına, mesleki bilgisine vb. özelliklerine göre farklılık gösterebilmektedir. Kesin bir rakam verilememekle birlikte, özel sektörde çalışan yeni mezun bir petrol ve doğalgaz mühendisi asgari ücretin 4-5 katı kadar aylık ücret almaktadır.
G- MESLEKTE İLERLEME
Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora ve doktora yaparak akademik kariyer yapabilir ayrıca üniversitelerde, araştırma görevlisi, yrd. doçent, doçent ve profesör olarak görev yapabilirler.
Çalıştığı kuruluş veya şirkette üst düzey yöneticiliğe kadar yükselebilir.
BENZER MESLEKLER
- Jeoloji Mühendisliği,
- Jeofizik Mühendisliği,
- Maden Mühendisliği.