TANIM
Toplumsal, ekonomik, kültürel, bilimsel olgu ve olaylarla ilgili bilgileri derleyen ve derlemiş olduğu bilgileri istatistik tekniklerini kullanarak yorumlayan ve sayısal olarak ifade eden, karar vericiye öneriler sunan kişidir.
A- GÖREVLER
- Hangi alanda ve hangi konuda bilgi toplayacağını belirleyerek konuyla ilgili deney düzenini ve örnekleme planını hazırlar,
- İstenen bilgiyi almayı sağlayacak soru listesi (anket) hazırlar,
- Anketin uygulanacağı grubun niteliklerini ve sayısını belirler,
- Anketi uygulayacak kişileri eğitir,
- Toplanan bilgilerin uygun yöntemlerle bilgisayara yüklenmesini sağlar,
- Bilgileri sınıflandırır, aralarındaki ilişkiyi belirler,
- Küçük bir gruptan elde edilen bilgilerin daha geniş gruplarda ne derece geçerli olduğu konusunda tahminlerde bulunur, testler yapar,
- Bilgileri tablolara işler, etkili bir biçimde sunumu için grafikler hazırlar,
- Değişik bilgi toplama yöntemleri önerir ve geliştir.
- İstatistikçiler mevcut ve başkaları tarafından toplanan bilgilerin işlenmesi (sınıflandırılması, çözümlenmesi, yorumlanması gibi) aşamasında da görev yaparlar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Bilgisayar, istatistiksel paket programları,
- Hesap makinesi,
- İstatistik tablo ve cetveller.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
İstatistikçi olmak isteyenlerin;
- Üstün düzeyde akademik yeteneğe,
- Matematiksel kavramlarla düşünebilme ve problem çözebilme, soyut düşünme yeteneğine sahip,
- Derinliğine araştırmaya meraklı,
- Dikkatli, sabırlı,
- Ayrıntılarla uğraşmaktan sıkılmayan,
kimseler olmaları gerekir.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
İstatistikçiler genellikle büroda bilgisayar başında çalışırlar. Bilgi toplama aşamasında zaman zaman alan çalışması yaparlar. Çalışma saatleri düzenlidir, ancak işin niteliği ve koşullarına göre değişkenlik gösterebilir. Çalışırken birinci derecede verilerle, özel anlamı olan sayı ve sembollerle uğraşırlar.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Meslek eğitimi çeşitli üniversitelere bağlı Fen ve Fen-Edebiyat fakültelerinin İstatistik bölümlerinde verilmektedir.
Meslek eğitiminin yapıldığı üniversiteler:
- Anadolu Üniversitesi Fen Fakültesi
- Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi
- Çukurova Üniversitesi Fen – Edebiyat Fakültesi,
- Dokuz Eylül Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
- Ege Üniversitesi Fen Fakültesi
- Fırat Üniversitesi(Elazığ) Fen Edebiyat Fakültesi,
- Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
- Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi
- İstanbul Ticaret Üniversitesi, Fen – Edebiyat Fakültesi,
- Kırıkkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
- Mimar Sinan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
- Muğla Üniversitesi, Fen – Edebiyat Fakültesi
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sinop Fen-Edebiyat Fakültesi
- Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
- Osman Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
- Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
- Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
- Matematik.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için,
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavında (ÖSS) İstatistik, lisans programı için yeterli Sayısal (SAY) puan almak,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda İstatistik, lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir.
Bu yüksek öğretim programlarında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/kol/bölümlerinin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
Bilgisayar Donanımı, Bilgisayar Operatörlüğü, Bilgisayar Operatörlüğü ve Teknikerliği,Bilgisayar Programcılığı,Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama, Bilgisayar ve Enformasyon SistemleriKalite Kontrol, ön lisans programlarını başarı ile bitirenler ÖSYM tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavında başarılı oldukları takdirde İstatistik lisans programına dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.
Eğitim süresince;
- İstatistiğin işlevleri temel kavramları, değişkenler, yüzdeler ve oranlar,
- Fonksiyonlar, limit, süreklilik, türev, eğitim çizimleri integraller, çok değişkenli fonksiyonlar,
- Vektör ve uzaylar, matrisler ve matris uzaylar, permütasyonlar ve determinantlar,
- Matrisler, determinantın özellikleri, hesaplaması, ilgili programlar,
- Diferansiyel denklemlerle ilgili bilgiler ve uygulamalar,
- Olasılık tanımı, örnek uzay kavramı, koşullu olasılık, değişken kavramı, yoğunluluk fonksiyonu yardımıyla mod, medyan, aritmetik ortalama ve varyasyon hesaplaması, tesadüfi değişken kavramı, kesikli ve sürekli dağılımlar, bileşik dağılımlar,
- Tesadüfi değişkenlerin toplamları ve dağılımı, merkez limit teorisi, basit tesadüfi örnekleme,
- Ortalamalar ile ilgili uygulamalar, basit düzeyde regrasyon analizi uygulamaları, zaman serileri, çoklu regrasyon analizi ve parametrik olmayan tekniklerle ilgili uygulamalar,
- Tahmin ve tahmin yöntemleri, güven aralıkları, hipotez testleri, regrasyon ve korelasyon, varyans analizi,
- Örnekleme ve tamsayılar, örnekleme kuramının temel öğeleri, örnekleme tekniklerinin irdelenmesi,
- Simetri ve başlıklı ölçüler, normal dağılım işlevi, olasılıklı örnekleme dağılımları, kestirim, istatistiksel sınama,
- Araştırma çeşitleri, araştırmanın aşamaları, problem seçimi, kaynak tarama, veri toplama, analiz, sonuç, soru cetveli hazırlanması, anket tekniği, görüşme, anket değerlendirme,
- Bilgisayarın tanımı, sınıflandırılması, programlama olgusu, yazılım ve ürünleri, paket programı, akış şeması, basic programlama dili, kodlama giriş/çıkış komutları, fonksiyonlar, matrisler üzerinde işlemler, programlama elemanlarının istatistik uygulamalarda kullanımı, istatistikte kütük kullanımı ve uygulamaları,
- Cobol programlama dili özellikleri, program denetimi, giriş çıkış işlemleri, pascal programlama dili ve kullanımı,
- Çok değişkenli istatistik teknikleri ve testleri,
- Karar ve karar alma ortamları, istatistik karar alma kurumlarında karar alma yöntemleri,
- Zaman serisi tanımı, unsurlar, unsurların belirlenmesi,
- Karar kavramı ve istatistiksel karar alma ile ilgili bilgiler ve deney düzenleme,
- Ekonometri ile ilgili kapsamlı bilgiler, kalite, kalite kontrol, toplam kalite kontrolün tarihçesi, kontrol grafikleri, kabul planları, güvenilirlik,
- Kararlar ve modeller, doğrusal programlama ve model ile ilgili varsayımlar ve tanımlar, çözüm teknikleri, optimizasyon ile ilgili kavramlar ve optimizasyonun işletmelerde uygulanması, şebeke analizi, oyun teorisi, tamsayılı programlama,
- Bilimsel yöntem ve istatistiğin yeri, deney tasarım ilişkileri,
- Proje kavramı ve çalışmaları, proje değerlendirme yöntemleri projenin ulusal ekonomi açısından değerlendirilmesi ve yöntem organizasyon açısından değerlendirilmesi,
- Halkla ilişkiler kavramı, tarihsel gelişimi, halkla ilişkiler ve reklam, iletişim kavramları, kitle iletişim araçları, halkla ilişkilerde istatistiğin önemi, halkla ilişkiler kampanyalarından örnekler,
- Yönetime giriş, işletmenin yapısı, işletmelerde karar verme süreci, kararlarda maliyet giderleri ve talep çözümlemesi, kararlarda rekabet ve kar yaklaşımı,
- İktisat, iktisat teorisi ve politikası, değer ve fiyat teorisi, faktör fiyatlarının oluşumu, milli muhasebe ve milli hasıla, para teorisi ve para politikası, uluslararası ekonomi, iktisadi gelişme,
- Demografinin tanımı, demografinin tarihsel gelişimi, nüfus teorileri, nüfus politikaları, demografik bilgi kaynakları,
- Statik demografi, dinamik demografi, Türkiyedeki demografik bilgi kaynakları, hayat tabloları konularında eğitim alırlar.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara İstatistik lisans diploması ve "İstatistikçi" unvanı verilir.
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
İstatistikçiler; hastanelerin istatistik bürolarında, Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ), Bankalar, Emniyet Teşkilatı (özellikle trafik alanında) gibi kamu kuruluşlarının araştırma ve bilgisayar birimlerinde çalışırlar. Üniversitelerin, istatistik bölümlerinde öğretim elemanı olarak, ayrıca piyasa ve kamuoyu araştırma şirketlerinde görev yapabilirler.
İstatistik mesleği günlük yaşantı ve birçok bilim dalı ile iç içedir. Teknolojik gelişme ile birlikte biyoloji, işletmecilik, demografi, ekonomi, mühendislik, sağlık, sigortacılık, pazarlama ve tüketim araştırması, tıp, yöneylem araştırması, psikoloji, sosyal bilimler ve kalite kontrol alanlarında istatistik bilgisine ve istatistikçiye duyulan gereksinim daha da artmaktadır.
Antropoloji, arkeoloji, kütüphanecilik, hukuk ve politikada hali hazırda bilgisayar sistemlerinin bileşenlerinin ve programların geliştirilmesinde istatistikçiler rollerini genişletmektedirler.
Meslekle ilgili eğitimlerinde teorik istatistik bilgisi yanında, uygulamalı istatistik ve bilgisayar programlama dersleri almaları nedeniyle istatistikçilerin çalışma alanları çok geniştir. Bilgisayar programcısı olarak çalışabilecekleri gibi analizler yapan planlama ünitelerinde, kalite kontrol birimlerinde, üretim kontrolü aşamalarında, teknolojik gelişme aşamasında veya tarımla ilgili sektörlerde deney düzenleyici olarak görev alabilirler.
Gelecekte yasal değişiklikler sonucu kamu kurumları dışında istatistiki bilgi toplayan ve değerlendiren özel şirket ve danışmanlık bürolarının açılmasına izin verilmesi gündeme gelebilir.
Çalışmalarda bilgisayar kullanımının yaygınlaştırılması ve fonksiyonlarının artması meslekte kullanılan yöntemlerde değişikliğe neden olabilir.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Meslek eğitimi sırasında, herhangi bir kazanç söz konusu değildir. Ancak, öğrenciler Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun sağlamış olduğu kredi ve yurt hizmetlerinden yararlanabilmektedirler. Çeşitli kurum ve kuruluşlarca başarılı öğrencilere karşılıksız veya mecburi hizmet karşılığı verilen burs olanağı da vardır.
EĞİTİM SONRASI
Eğitimin tamamlanmasından sonra kamu kurum ve kuruluşlarında teknik hizmetler sınıfında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre ilk defa göreve başlayanlar teknik eleman olarak 8. derecenin 1. kademesinden maaş alırlar.
Özel kuruluşlarda ise çok daha yüksek ücretle çalışma olanağına sahiptirler.
G- MESLEKTE İLERLEME
Mesleki eğitimini tamamlayan istatistikçiler kamu sektöründe görev alırlarsa, çeşitli kademelere yükselebilirler (şef, müdür yrd., müdür vb).
Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler.
İstatistikçiler matematiksel ve uygulamalı istatistik, yöneylem araştırması, bilgi sistemleri, aktüerya ve sigortacılık alanında uzmanlaşabilirler.
BENZER MESLEKLER
- Matematikçi,
- Sistem Analisti.