TANIM
Bir tiyatro oyunundaki bir kahramanı sahnede canlandıran kişidir.
A- GÖREVLER
-Yönetmen tarafından kendisine uygun görülen rolü inceler,
-Benimsediği takdirde kahramanının sözlerini beller,
-Kahramanın ruh halini anlamaya ve davranışlarını canlandırmaya çalışır,
-Oyunun kendi payına düşen kısmını yalnız başına ve yönetmen gözetiminde birçok defa prova eder,
-Oyunun genel provalarına katılır,
-Temsil saatlerinde oyundaki rolünü oynar.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
-Sahnelenecek oyun metni, tekst veya senaryo,
-Rolün gerektirdiği kostümler, aksesuarlar ve takılar,
-Makyaj malzemeleri,
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Tiyatro oyuncusu olmak isteyenlerin;
-Düzgün bir beden yapısına ve iyi bir ses tonuna,
-Çok güçlü bir belleğe,
-Başkalarının duygularını anlayabilme ve başkalarının davranışlarını özümleyip canlandırabilme,
-Düzgün konuşabilme, dans edebilme yeteneklerine sahip,
-Yaratıcı, coşkulu,
-Yönergeye uygun davranabilen, düzenli, disiplinli
kimseler olmaları gerekir.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Tiyatro oyuncusu genellikle kapalı mekanlarda çok ender olarak açık havada çalışır. Büyük salonlarda ve açık havada temsil verirken oyuncunun sesini iyi ayarlaması gerekir. Oyuncu görev yaparken rejisörle, kostüm ve makyajcılarla, diğer oyuncularla doğrudan iletişim halindedir ve dolaylı iletişimi seyirci ile kurma çabasındadır.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi; liseden sonra girilebilen çeşitli üniversitelere bağlı Devlet Konservatuarları, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi ile Güzel Sanatlar Fakültelerinin Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinin Tiyatro bölümlerinde verilmektedir.
Ayrıca Belediyelerde, Kültür Merkezlerinde, Halk Eğitim Merkezlerinde, üniversitelerin Sürekli Eğitim Merkezlerinde ve Özel sanat eğitimi verilen yerlerde tiyatro oyunculuğu eğitimi verilmektedir.
Öte yandan, özel tiyatrolarını kurmuş olan sanatçılar, kadrolarında yetenekli gençlere de yer vererek, onların sahne sanatlarının yürütüldüğü ortamlarda yetişmelerine yardımcı olmaktadırlar.
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI OLUNMASI GEREKEN DERSLER
-Türkçe,
-Müzik,
-Beden Eğitimi.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için;
Güzel Sanatlar Lisesinin Tiyatro bölümü için; İlköğretimi bitirerek yazılı, sözlü, uygulamalı sınavda başarı olmak,
- İlgili üniversitelerin Tiyatro bölümünde okumak için; lise veya dengi okulu mezunu olmak, ÖSYM tarafından yapılan ÖSS sınavına katılarak üniversitelerin belirlediği taban puanı almak ve yapılacak olan, Özel Yetenek Sınavında başarılı olmak gerekmektedir.
Turizm Animasyonu ön lisans programını başarı ile bitirenler ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavında başarılı oldukları takdirde Tiyatro" lisans programına dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.
Eğitim süresince öğrencilere: Tiyatro Kuramları, Çizimli Tiyatro Mekan Bilgisi, Sahne Bilgisi, Türk Tiyatro Tarihi, Dünya Tiyatro Tarihi, Sahne Çalışması, Tiyatroya Başlangıç ve Metodoloji, Dramatik Yazarlık, Eleştiri-İnceleme, Tiyatro Yönetimi, Geleneksel Kaynaklar, Oyun Yönetmenliği, Hareket ve Emprovizasyon, Konuşma ve Ses Eğitimi gibi alan derslerinin yanı sıra, Yabancı Dil, Türk Dili ve Edebiyatı, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi gibi genel kültür dersleri verilmektedir.
Öğrenciler okuldaki eğitimleri süresince, uygulamaya yönelik sahne çalışmalarının yanı sıra, tiyatrolarda da görev alabilmektedirler.
Tiyatro usta-çırak ilişkisiyle gelişen, tecrübeye dayalı bir meslektir. Özellikle, her oyun öncesi yapılan prova çalışmaları ve ilgili inceleme ile araştırmalar eğitim niteliği taşımaktadır,
Öğrencilerin ileride seçecekleri mesleklerde başarılı olabilmeleri için oyun yazarlığı, eleştirmenlik, sahne uygulaması, sahne tasarımı ve oyunculuk konularında eğitim ve uygulama yapılmaktadır. Her yıl, birkaç temsilci bu uygulamalardan örnekler sergilemektedir. Tiyatro sanatı üzerine ekol ve üslup araştırmaları, tiyatro toplulukları, yönetmenler, oyuncular ve yazarlar hakkında monografik çalışmalar, seyirci araştırmaları, geleneksel ve çağdaş Türk tiyatrosu üzerine tez çalışmaları yapılmaktadır. (Ayrıntılı bilgi için H-Ek Bilgilere bakınız.)
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara Tiyatro / Oyunculuk lisans diploması ve "Tiyatro Oyuncusu unvanı verilir.
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Bir oyuncunun başarı veya başarısızlığı halkın ilgisine göre belirlenir, dolayısıyla başarılı olabilmek ve bunun devamlılığını sağlayabilmek için sanatçının sürekli kendini yenilemesi, kültürel alt yapısını geniş tutması, gelişmesi için her türlü çabayı göstermesi gerekmektedir. Aksi halde, işsiz kalma riski söz konusudur.
Topluma bir takım mesajlar vermek amacıyla, yaşanılan veya tecrübelerden hareketle yaşanılacağı düşünülen sosyal, kültürel, ekonomik vb. olayların yorumlanmasıyla ortaya konulan eser içeriğindeki kişiliklerin seyirci veya dinleyicilere yansıtılması sanatın toplumsallaşma sürecinde ve toplumun olaylara bilinçli yaklaşımında ipuçları vermesi açısından çok önemli bir yeri vardır. Bu denli güçlü eğitici rolü olan bu sanat dalı, sinemacılığın gelişmesi, televizyon ve radyoda da yerini bulmasıyla çok geniş ve çok yönlü çalışma alanına sahip olmuştur.
Oyuncular: devlet tiyatroları, büyük şehir belediyelerine bağlı şehir tiyatroları ve özel tiyatrolar ile TRT, özel radyo ve televizyonlarda, film şirketlerinde video kuruluşlarıyla, reklamcılık sektöründe (çeşitli sanat dallarında, dergi ve gazetelerin sanat bölümlerinde) çalışabilir veya kendi kadrolarını oluşturarak tiyatrolarını kurabilirler (oyun yazarlığı yeteneği olanlar tiyatro metni, dramatik metin yazabilirler).
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Eğitim süresince herhangi bir kazanç yoktur. Ancak, mezuniyet sonrası geri ödenmek üzere Kredi ve Yurtlar Kurumundan "Öğrenim ve Harç Kredisi" alınabilir.
Ayrıca, öğrenimleri süresince sahnelenen oyunlarda görev almaları halinde, öğrenciler rolleri ve ilgili diğer çalışmaları (prova, inceleme, araştırma) karşılığında belli bir kazanç elde edebilmektedirler.
EĞİTİM SONRASI
Oyuncular: devlet tiyatroları, büyük şehir belediyesi şehir tiyatroları, TRT gibi kamuya ait kurumlarda sözleşmeli olarak görev almaları halinde, meslekteki tecrübeleri ve başarıları doğrultusunda asgari ücretin 4 ila 6 katı arasında bir ücret almaktadırlar. Bu ücrette, her yıl Kültür Bakanlığınca belirlenen oranlarda değişiklikler söz konusudur. Sözleşmeli olarak bu kuruluşların kadrolarında yer almayanlar ise yevmiye karşılığı (günlük, haftalık, oyun başı vb.) çalışmaktadırlar.
Oyuncuların: özel tiyatrolar, film şirketleri gibi özel kurum ve kuruluşlarda çalışmaları halinde, ücretleri işverenle yapmış oldukları anlaşmalarla, tecrübeleri, oyunda aldıkları roller göz önünde bulundurularak belirlenmektedir.
G- MESLEKTE İLERLEME
Kendilerini yetiştirme çabası içindeki oyuncular, başarı göstermeleri halinde büyük oyunların kadrolarında yer alabilir veya kendi kadrolarını oluşturabilirler.
Dram, trajedi veya komedi türü oyunlarda uzmanlaşabilirler.
Devlet tiyatrolarında ve özel tiyatrolarda "Rejisör", "Yönetici" , Teknik Eleman konumuna geçebilirler.
BENZER MESLEKLER
-Opera sanatçısı,
-Pandomimci,
-Rejisörlük,
-Şovmenlik,
-Yönetmenlik,
-Oyun Yazarlığı.
H- EK BİLGİLER
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI
-Sahne çalışması yaparken vücutta düşme sonucu kırıklar oluşabilir.
-657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 1310 Sayılı Kanuna tabi, sözleşmeli olarak çalışırlar.
-Çalışma şartlarının ağır olması, oyuncuların gergin olmalarına neden olabilir. Bu nedenle yönetmelik gereği sağlık açısından 9 aylık çalışma 1 yıl çalışma olarak sayılır.
SORUMLULUK
Rejisör tarafından kendisine verilen roldeki çizgileri, sufleleri ve prova parçalarını, konuşma ve tavırları yorumlamaktan; belirlenen zamanlarda yönetmen gözetiminde provalara katılmaktan, rolünü en iyi şekilde seyirci ve dinleyici karşısında sergilemekten sorumludur.
İŞ GÜVENLİĞİ
Özellikle yorumlanacak davranışın tehlikesi doğrultusunda dikkatli olunmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.
TİYATRO BÖLÜMÜ ÖĞRETİM PROGRAMI DERS İÇERİĞİ
Sahne Bilgisi: Oyun, oyun yeri, oyun yönetmeni, araştırma, yorum ve yorum tekniği hakkında kuramsal bilgiler verir.
Tiyatro Tarihi: Dünya tiyatrosunu, tiyatro edebiyatı, mimarisi ve tekniği yönünden inceler.
Türk Tiyatro Tarihi: Türk tiyatrosunun başlangıcından günümüze kadar olan gelişimini inceler.
Tiyatro Kuramları ve Dramaturgi Problemleri: Tiyatro düşüncesini tarihsel gelişimi içinde ele alır. Son iki yılda (Dramaturgi Problemleri dersinde) tiyatro sanatını estetik özellikleriyle tartışır.
Sahne Çalışması: Sahne bilgisi derslerinde, öğretilen kuramsal bilgiler uygulanır.
Tiyatroya Başlangıç ve Metodoloji: Tiyatronun temel bilgileri, ana kavramları ve tiyatroya yaklaşımda temel yöntemler öğretilir.
Dramatik Yazarlık: Tiyatro, TV., Radyo ve Sinema yazarlığı ve sahne uygulamaları hakkında temel bilgiler verilir ve uygulama yaptırılır.
Eleştiri-İnceleme: Tiyatro eserleri ayrıntılı olarak incelenir ve eleştiri yöntemleri uygulanır.
Tiyatro Yöntemi: Tiyatro toplulukları birer işletme birimi olarak ele alınıp, ekonomik ve hukuksal yönleriyle incelenirler.
Çizimli Tiyatro Mekanı Bilgisi: Sahne yapılarıyla her türlü sahne araç ve gerecinin teknik çizimi öğretilir.
Geleneksel Kaynaklar: Eski çağların ve Avrupa dışındaki ülkelerin tiyatrolarının çağdaş tiyatroya kaynaklığı incelenir.
Oyun Yönetmenliği: Sahneye koyuculuk bilgisi verilir. Modern reji sorunları uygulamalı olarak incelenir