Tezgahtarlık (Perakende Satış Elemanı) mesleği ve iş olanakları

TANIM

Perakende satış elemanı, perakende mal satışı yapan ticarethanelerde müşteriye malı tanıtan ve satmaya çalışan kişidir.

A- GÖREVLER

- Satılacak malları cins, kalite ve fiyatlarına göre sınıflandırır. Özürlü veya kullanılmaz durumdaki malları ayırarak ilgili birimlere gönderir,
- Satışa sunulacak malları teslim alır, mal giriş kayıtlarını tutar ve etiketler,
- Malları raflara yerleştirir, vitrin düzenlemesine yardımcı olur,
- Müşteriyi psikolojik olarak etkilemeye çalışır ve onu, satın almaya teşvik eder,
- Satılan malın satış fişini düzenler ve her gün satılan malların dökümünü yapar, günlük satış cirosunu hesaplar ve satış fişlerini mal çıkış defterine işler,
- Mal stoklarını kontrol ederek bir sonraki satış günü için ne kadar satış yapabileceğini ilgililere bildirir ve ona göre depodan mal getirtir.

KULLANILAN ALET VE MALZEMELER

Tezgahtar sattığı malzemeye göre değişik nesnelerle çalışır.
Çalışmaları sırasında;
- Çeşitli mallar ve satış fişi kullanır.

B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER

Perakende satış elemanlarında şu özellikler aranır:
- Bir çok şeye aynı anda dikkat edebilmek,
- Güler yüzlü ve sabırlı olmak, başkalarını etkileyebilmek,
- Uzun süre ayakta durabilmek,
- Yönergelere uygun davranabilmek,
- Ellerini çabuk ve ustalıkla kullanabilmek.

Tezgahtarlık mesleği için genellikle en az lise mezunu 18-35 yaşları arasında olan kişiler tercih edilirler.
Aşırı derecede görme, konuşma, işitme özrü olanlar, insanlarla iletişim kuramayan ve tek başına çalışmaktan hoşlanan kişiler bu meslekte başarılı olamazlar.

C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI

Satış elemanlarının çalışma ortamı sattıkları malın türüne göre değişir. Örneğin, inşaat malzemesi satan işyeri tozlu olabilirken gözlük satan bir işletme çok temiz olabilir.
Perakende satış elemanları çalışmalarında birinci derecede insanlarla ilgilidirler. İş, sürekli ayakta durmayı gerektirir. Bu yüzden meslek üyeleri arasında bel rahatsızlığı, varis gibi hastalıklar görülmektedir.
Ayrıca çalışma yoğunluğunda özel günlere ve mevsimlere bağlı olarak değişiklik olabilmektedir. (örn, hafta sonu çalışması.)

D- MESLEK EĞİTİMİ

MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER

- Milli Eğitim Bakanlığı Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı pratik kız sanat okulları ile Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğünün Mesleki Eğitim Merkezleri ile Halk Eğitim Merkezlerinde "Satış Elemanlığı meslek kursu verilmektedir.
- Meslek eğitimi işe girme ile başladığından işyerinin özelliğine göre ya görüşme (mülakat) usulü ile ya da yazılı sınavla veyahut başka bir görevde iken üstün performans göstererek anılan mesleğe alınıp yetiştirilme durumu söz konusu olabilmektedir.

MESLEK EĞİTİMİNEGİRİŞ KOŞULLARI

Çıraklık eğitimine başlayabilmek için;
- En az ilköğretim okulu mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş olmak,
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir.
MEB tarafından meslek kurslarına girebilmek için ilköğretim mezunu olmak, bünyesi ve sağlık durumu itibarı ile kurs programının gerektirdiği niteliklere sahip olmak gerekmektedir.

EĞİTİM SÜRESİ VE İÇERİĞİ

Tezgahtarlık mesleğinin eğitim süresi işyerinin eğitim politikasına göre değişiklik gösterir. Bu süre meslek adayının yeteneklerine göre de değişebilir. Araştırmalar sonucunda mesleğin eğitim süresinin 6 ay ile 1 yıl arasında olduğu belirlenmiştir.
Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü pratik kız sanat okullarında açılan meslek kursunda uygulanan eğitimde,
- Türkçe (Güzel Konuşma),
- Muhasebe-Ekonomi,
- Matematik,
- Yabancı Dil,
- Satış Teknikleri ve Pazarlama,
- Bilgisayar,
- Kişisel Bakım ve Görgü Kuralları dersleri verilmiştir.
Bu eğitim programının içeriğine ilişkin ayrıntılı bilgi H- Ek Bilgiler bölümünde yer almaktadır.

EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA VE UNVAN

Meslek kurslarını bitirenlere "Kurs Bitirme Belgesi" verilir

E - ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI

Perakende satış elemanlarının orta ve büyük ticarethanelerde çalışma olanakları vardır. Hizmet sektörünün gelişmesine paralel olarak tezgahtarlık mesleğinin önemi ve bu meslek elemanlarına duyulan ihtiyaç artmaktadır. Süper ve mega marketlerin ortaya çıkışı, nitelikli eleman ihtiyacını daha da artırmaktadır. Özellikle büyük illerde, turistik yörelerde iş bulma olanağı fazladır.

Kendisini tezgahtarlık mesleğinde yetiştiren kişi, sermayesi olduğu takdirde kendi işini de kurabilir.

F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ

EĞİTİM SÜRESİNCE

Mesleki eğitim iş başında yapıldığından, işe başlamada meslek adayı ile işveren arasında yapılan anlaşma sonucu belirlenen ücret ödenmektedir. Bu ücret asgari ücret düzeyinde veya daha fazla olabilmektedir. Eğitim boyunca meslek adayının karşılaması gereken herhangi bir masraf söz konusu değildir.

EĞİTİM SONRASI

Meslek eğitimini tamamlayan ve tezgahtar olarak göreve başlayan elemanlara işyerinin ücret politikalarına paralel olarak değişik sistemlerde ücret ödenmektedir. Bazı işyerleri aylık ücret öderken, bazıları da yüzde usulü ve prim şeklinde ödeme yapmaktadır.
İşe ilk girişte genellikle asgari ücret uygulanmakta, gösterilen performansa ve işyerinin niteliğine göre ücret artışları söz konusu olmaktadır.
Araştırmalarımızda tezgahtar olarak çalışanların, ortalama net asgari ücretin 1,5-2 katı ücret aldıkları saptanmıştır. Bu miktarlar yörelere göre de değişiklik gösterebilmektedir.
Ayrıca, işyerlerinin durumuna göre, kazanç sayılabilecek yemek, servis veya başka olanaklardan da faydalanabilirler.

G- MESLEKTE İLERLEME

Meslekte ilerleme; daha çok ücrette artış, sorumluluğun artırılması şeklinde olmaktadır.
- Tecrübe ve yeteneğe göre bölüm sorumlusu veya satış sorumlusu olabilirler.
- Meslekte yeterli performansı gösterenler büyük işyerlerinde daha fazla ücretle çalışma olanağı bulabilirler.

BENZER MESLEKLER

- Satış reklamcısı (demonstratör),
- Satıcı (toptan ticaret),
- Sokak satıcısı (işportacı).

H- EK BİLGİLER

MEB Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü ve Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü pratik kız sanat okullarında açılan meslek kurslarında perakende satış elemanı kurs programında okutulan dersler aşağıda yer almaktadır.

Muhasebe ve Ekonomi
- Muhasebe ve ekonominin temel ilke ve kavramları,
- İşletmelerde kullanılan belgeler ve defter tutma,
- İşletmenin yapısı ile ilgili genel bilgiler,

Matematik
- Dört işlem,
- Yüzdelik hesap,

Yabancı Dil
- Müşterinin ne istediğini anlayacak kadar güncel konuşma dilini öğrenir.

Genel Mal Satış Bilgisi
- Satış bilgisi ve satış teknikleri,
- Müşteri,
- İşveren ve çalışma arkadaşlarıyla ilişkiler,
- Mağaza ve reyon düzenleme,

Branş Mal Satış Bilgisi
- Üretilen malın üretim özellikleri,
- Malların kalite, koruma-saklama özellikleri,
- Satış özellikleri hakkında bilgiler,

Bilgisayar
- Bilgisayar ve işletmelerde kullanılan sistemler hakkında temel bilgi,
- Bilgisayarda işletme ile ilgili paket programların kullanılması,
- İşletmede kullanılan elektronik cihazlar hakkında bilgi,

Türkçe
- Dil bilgisi kuralları,
- Güzel konuşma kuralları (sesin temposu, telaffuz).

Kişisel Bakım ve Görgü Kuralları
- Kişisel bakım,
- Güzel vücut duruşu, güzel yürüme teknikleri,
- Görgü kuralları ve davranış biçimleri.

BENZER