Mehmet Âkif Ersoy, (d. Mehmet Ragif, 20 Aralık 1873, İstanbul - ö. 27 Aralık 1936, İstanbul), baba tarafından Arnavut, anne tarafından Özbek asıllı Türk olan Cumhuriyet Dönemi şairi, veteriner hekim, öğretmen, vaiz, hafız, Kuran mütercimi,yüzücü, milletvekili.
Türkiye Cumhuriyeti
in ulusal marşı olan İstiklâl Marşı
ın güftekârıdır. Vatan şairi ve milli şair unvanları ile anılır. Çanakkale Destanı, Bülbül en önemli eserlerindendir. II. Meşrutiyet döneminden itibaren Sırat-ı Müstakim (daha sonraki adıyla Sebilür-Reşad ) dergisinin başyazarlığını yapmıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında milletvekili olarak 1. TBMMde yer almıştır
HAYATI
Mehmet Âkif Ersoy, 1873 yılının aralık ayında İstanbulda, Fatih ilçesinin Karagümrük semtinde Sarıgüzel mahallesinde dünyaya geldi. Nüfusa kaydı, babasının doğumundan sonra imamlık yaptığı ve Âkifin ilk çocukluk yıllarını geçirdiği Çanakkale in Bayramiç ilçesinde yapıldığı için nüfus kağıdında doğum yeri Bayramiç olarak görünür . Annesi Buharadan Anadoluya geçmiş bir ailenin kızı olan Emine Şerif Hanım; babası ise Kosova ın İpek kenti doğumlu, Fatih Camii medrese hocalarından Mehmet Tahir Efendidir. Mehmet Tahir Efendi, ona doğum tarihini belirten Ragif adını verdi. Babası vefatına kadar Ragif adını kullansa da bu isim yaygın olmadığı için arkadaşları ve annesi ona Âkif ismiyle seslendi, zamanla bu ismi benimsedi. Çocukluğunun büyük bölümü annesinin Fatih, Sarıgüzeldeki evinde geçti. Kendisinden küçük, Nuriye adında bir kızkardeşi vardır.
İstiklâl Marşı
ı yazması
Osmanlıda kullanılan Arap alfabesiyle yazılmış İstiklal Marşı
Aynı dönemde Millî Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi Beyin ricası üzerine arkadaşı Hasan Basri Bey kendisini ulusal marş yarışmasına katılmaya ikna etti. Konulan 500 liralık ödül nedeniyle başlangıçta katılmayı reddettiği bu yarışmaya, o güne kadar gönderilen şiirlerin hiç biri yeterli bulunmamıştı ve en güzel şiiri Mehmet Âkifin yazacağı kanısı mecliste hâkimdi. Mehmet Âkifin yarışmaya katılmayı kabul etmesi üzerine kimi şairler şiirlerini yarışmadan çektiler. Şairin orduya ithaf ettiği İstiklâl Marşı, 17 Şubat günü Sırat-ı Müstakim ve Hâkimiyet-i Milliyede yayımlandı. Hamdullah Suphi Bey tarafından mecliste okunup ayakta dinlendikten sonra 12 Mart 1921 Cumartesi günü saat 17:45 e ulusal marş olarak kabul edildi. Âkif, ödül olarak verilen 500lirayı Hilal-i Ahmer bünyesinde, kadın ve çocuklara iş öğreten ve cepheye elbise diken Darül Mesai vakfına bağışladı.
Eserleri
Şairin Safahat adı altında toplanan şiirleri 7 kitaptan oluşmuştur. Şair, İstiklâl Marşı
ı Safahata koymamıştır. Nedenini ise şöyle açıklar: Çünkü ben onu milletimin kalbine gömdüm.
1.Kitap: Safahat (1911) - 44 manzume içerir. Siyasal olaylar, mistik duygular, dünyevi görevlerden bahsedilir.
2.Kitap: Süleymaniye Kürsüsünde (1912) - Süleymaniye Camisi
e giden iki kişinin söyleşileri ile başlar, kürsüde Seyyah Abdürreşit İbrahimin konuşturulduğu uzun bir bölümle devam eder.
3.Kitap: Hakkın Sesleri (1913) - Topluma İslami mesajı yaymaya çalışan on manzumedir. Ateizme, ırkçılığa, umutsuzluğa çatılmaktadır.
4.Kitap: Fatih Kürsüsünde (1914) - Fatih Camisi
e giden iki kişinin söyleşileri ile başlar, vaizin uzun konuşması ile devam eder. Tembellik, irtica (gericilik), batı taklitçiliği eleştirilir.
5.Kitap: Hatıralar (1917) - Âkifin gezdiği yerdeki izlenimleri ve toplumsal felaketler karşısında Allaha yakarışını içerir.
6.Kitap: Asım (1924) - Hocazade ile Köse İmam arasındaki konuşmalar şeklinde tasarlanmış tek parça eserdir. Eğitim-öğretim, ırkçılık, savaş vurgunculuğu, batıcılık, gibi pek çok konudan bahseder.
7.Kitap: Gölgeler (1933) - 1918-1933 arasında yazılmış 41 adet manzumeyi içerir. Herbiri, yazıldıkları dönemin izlerini taşır. Üç tanesi ayet yorumu şeklindedir.
8.Kitap: Safahat (Toplu Basım) (ilki 1943) - 6 Safahatıı bir araya getirir. 1943 eki toplu basımının sonuna Âkifin hayattayken basılmamış şiirlerini içeren Damadı Ömer Rıza Doğrul tarafından bir araya getirilmiş 16 manzumeden ibaret Son Safahat başlıklı bölüm eklenmiştir.
2011 Mehmet Akif Ersoy Yılı
Mehmet Akif Ersoyun ölümünün 75. ve İstiklal Marşının Kabulünün 90. Yılı olması nedeniyle 2011 yılı T.C. Başbakanlığı tarafından Mehmet Akif Ersoy Yılı olarak kabul edilmiştir. Yıl boyunca yapılacak çalışmaların sorumluluğu Kültür ve Turizm Bakanlığı
a verilmiştir.