TANIM
Elektrik enerjisinin, en ekonomik yollarla üretilmesini ve dağıtımını; elektrik donanımlarının, parça ve sistemlerinin yapımını planlayan ve sistemi kurup çalışmasını sağlayan kişidir.
A- GÖREVLER
- Elektrik enerjisi üreten termik, nükleer ve hidroelektrik santralların yapımı, çalıştırılması ve bakımını yapar,
- Elektriğin, üretildiği noktadan tüketileceği noktalara kadar, dağıtımında kullanılacak direklerin ve kabloların tasarımının ve hesaplarının yapılması ve dağıtımının gerçekleştirilmesi işlerini yapar,
- Elektrik enerjisi tüketen tesislerin (ev, fabrika, büro, park vb.) projesinin, montajının yapılması ve işletilmesi çalışmaları yapar,
- Bu işler için gerekli işgücü ve maliyetin hesaplar,
- Elektrik sistemlerinin verimini artırmak için araştırma ve geliştirme çalışmalarını yürütür.
KULLANILAN ALETVE MALZEMELER
- Ölçü aletleri (avometre, voltmetre, vatmetre, toprak meğer vb.)
- El aletleri (tornavida, pense, yankeski, çekiç vb.)
- Yüksek gerilim eldiveni,
- Yüksek gerilim neonlu ıstaka,
- Transformatör, jeneratör ve elektrik motorları.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Elektrik mühendisi olmak isteyen kimselerin,
- Üst düzeyde genel akademik yeteneğe, özellikle üst düzeyde sayısal yeteneğe,
- Fen alanında özellikle elektrikle ilgili kavramlarla akıl yürütebilme gücüne,
- Fizik konularına içten bir ilgiye,
- Birçok ayrıntıyı aynı anda algılama ve çabuk tepkide bulunma gücüne,
- Bir işi planlamadan önce derinliğine araştırma alışkanlığına,
- Düzenli ve sistemli çalışma alışkanlığına,
- Sorumluluk bilincine,
- İleriyi görebilme, koşulları değerlendirebilme ve değişik görüşleri anlamaya çalışma gücüne,
- Başkalarını yönetebilme, başkaları ile işbirliği yapabilme gibi kişilik özelliklerine
sahip olmaları gerekir.
Dikkatsiz olmak mesleğin yürütülmesini imkansız kılar.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Elektrik mühendisleri fabrikalarda, elektrik santrallarında, şantiyelerde, araştırma ve geliştirme laboratuarlarında çalışırlar. Genellikle büroda çalışırlarsa da zaman zaman santrallarda gürültülü, şantiyelerde tozlu ortamlarda görev yapmaları gerekir. Elektrik dağıtımı alanında çalışanlar ise görevlerini açık havada yürütmektedirler.
Elektrik mühendisleri çalışırken,
- İnşaat, makine, elektronik, bilgisayar ve endüstri mühendisleriyle,
- Tekniker ve teknisyenlerle,
- Topograflarla,
- Ekonomist ve işletmecilerle,
- Teknik ressamlarla,
- Müteahhitlerle
işbirliği halindedirler.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİNVERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi üniversitelerin Elektrik Mühendisliği ile Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümlerinde verilmektedir.
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILIOLUNMASI GEREKEN DERSLER
- Matematik,
- Fizik,
- Kimya.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için,
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavında (ÖSS) Elektrik Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği lisans programlarından biri için yeterli Sayısal (SAY) puan almak,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda Elektrik Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği lisans programları ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir.
- Bu yüksek öğrenim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
- Ancak kendi alan/kol/bölümlerin dışında bir yüksek öğrenim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
- Deniz Elektroniği, Deniz Haberleşme, Elektrik, Elektrik–Elektronik, Elektrik–Elektronik Teknikerliği, Elektronik, Elektronik Haberleşme, Endüstriyel Elektronik, Endüstriyel Otomasyon, Ev Cihazları Teknolojisi, Ev Gereçleri, Haberleşme, Haberleşme Teknolojisi, Hidroelektrik Santralları, Kontrol Sistemleri Teknolojisi, Mekatronik,Muhabere ve Elektronik Bilgi Sistemleri, Raylı Sistemler Elektrik- Elektronik Teknolojisi,Telekomünikasyon,Termik Santrallerde Enerji ÜretimiUçak Elektroniği, Uçak Elektrik ve Elektroniği, Uçak Elektroniği Oto Elektrik-Elektronik, Otomasyon, Radyo-Televizyon Tekniği, ön lisans programını başarı ile bitirenler ÖSYM tarafından açılan dikey geçiş sınavında başarılı oldukları taktirde Elektrik Mühendisliği, Elektrik–Elektronik Mühendisliği lisans programlarından birine dikey geçiş yapabilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİVE İÇERİĞİ
- Elektrik mühendisliği mesleğinin eğitim süresi 4 yıldır. Bu süre hazırlık sınıfı olan üniversitelerde 5 yıla çıkmaktadır.
- Eğitimin ilk yılında Matematik, Fizik, Kimya derslerine ağırlık verilir. Bu derslerin yanı sıra Bilgisayar Programlaması, Makine Bilgisi, Teknik Resim ve Ekonomi konulu dersler okutulur. Ayrıca, araştırma ve geliştirme faaliyetleri için ayrılmış alanda, uygulama yapılabilecek laboratuar olanakları bulunmaktadır. Eğitim süresince staj yapma ve bitirme ödevi hazırlama zorunluluğu vardır.
EĞİTİM SONUNDA ALINANBELGE DİPLOMA VE UNVAN
Elektrik-Elektronik Mühendisliği eğitimi veren üniversitelerde ilk 3 yıl aynı dersler alındıktan sonra 4. yılda öğrenciler kendi istekleri ile Elektrik veya Elektronik Bölümünü seçebilmektedirler. Bu şekilde mezun olan öğrencilere verilen unvanlar üniversitelere göre farklılıklar göstermektedir. Bazılarında Elektrik-Elektronik Mühendisi, bazılarında 4.yılda seçilen bölüme göre, bazılarında ise hangi bölümü bitirdiğine bakılmaksızın Elektrik Mühendisi unvanı verilmektedir.
E - ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Son yıllarda giderek artan mühendislik programlarının pek çoğunda iş bulma sorunu gündeme gelmekte iken elektrik mühendisleri bu konuda biraz daha şanslıdırlar. Elektrik enerjisinin kullanım alanının yaygın olması, elektrik mühendislerine duyulan gereksinimi artırmaktadır.
Ancak, üniversitelere göre değişen laboratuar, araç- gereç, kütüphane ve sosyal tesisler göz önüne alınırsa aradaki eğitim farkı ortaya çıkmaktadır. Bu fark, öğrencilerin kendi özverisi ve olanakları ile eksiklerini giderme dışında belirgin bir biçimde görülmekte, eksiklikler mezuniyet sonrasında da yaşanmaktadır. Aranan tecrübenin yetersizliği ve endüstriye uyum sağlayamama gibi nedenlerle düşük ücretle çalışmak zorunda kalınabilmektedir. Günümüzde birçok meslekte olduğu gibi elektrik mühendislerinin de yabancı dil bilgisine sahip olmaları daha iyi koşullarda iş bulmalarını kolaylaştırmaktadır.
Türkiye de özellikle 60lı yıllardan sonra, elektriğin yaygın olarak kullanımı, endüstrimizin ihracata yönelmesi ve daha sonraki yıllarda elektrik enerjisi üretimimizin artması, bu mesleğin istihdam alanını genişletmiştir.
Elektrik Mühendisliği programını bitirenlerden Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programını veya Milli Eğitim Bakanlığı ve Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) işbirliği ile açılan/açılacak pedagojik formasyon programını başarı ile tamamlayanlar Elektrik Öğretmeni olarak da çalışabilirler.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Öğrenciler, meslek eğitimi süresince Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunca verilen öğrenim ve harç kredisinden yararlanabilirler. Ayrıca çeşitli kurum ve kuruluşlarca verilen burslardan şartları uyanlar yararlanabilirler.
EĞİTİM SONRASI
- Eğitim sonrası, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışılıyorsa, teknik hizmet sınıfından ücret alınır, zam ve tazminatlardan yararlanılır,
- Özel işyerlerinde çalışanlar için, mesleğin ilk yıllarında ücret biraz daha düşük, deneyim kazandıktan sonra, yabancı dil bilgisi de olanların ücret düzeyleri yüksektir.
- Kendi işyerlerini kuranlarda ise kazanç değişkendir.
G- MESLEKTE İLERLEME
Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler.
Elektrik mühendisleri pek çok alanda yöneticiliğe yükselebilmektedirler (şantiye şefi, başmühendis, grup mühendisi, genel müdür yardımcısı, genel müdür vb.).
BENZER MESLEKLER
- Elektronik mühendisliği,
- Nükleer enerji mühendisliği,
- Elektronik ve haberleşme mühendisliği.