TANIM
Modelci tarafından ahşap ve polyesterden hazırlanmış makine parçalarına ait modelleri döküm kumu içine kalıplayan ve ergitilen maden ya da alaşımlarını hazırlanmış kalıplara veya metal kalıplar içerisine dökerek istenen şekli veren, döküm sonucu elde edilen parçalar üzerinde oluşan fazla kısımları çeşitli yöntemlerle temizleyerek düzelten kişidir.
A- GÖREVLER
Dökümcülük, karmaşık ve ustalık gerektiren bir meslektir. Diğer endüstri dallarında olduğu gibi, istenen parçaların temiz, sağlam, gerekli özelliklerde ve ucuz elde edilmeleri temel amaçtır. Bunun için teknolojik gelişmelerle yeni yöntemler geliştirilmiş ve makineleşmeye gidilmiştir. Meslek elemanları çalıştıkları işyerlerine göre H- EK BİLGİLER bölümünde belirtilen alanlarda uzmanlaşsalar da genel olarak aşağıda belirtilen görevleri yerine getirirler.
- Kum kalıpları hazırlar ve döküme hazır hale getirir,
- Döküm yolu ile elde edilecek parçanın kullanılacağı yere göre hangi metal veya alaşımdan yapılması gerektiğine karar verir,
- Metalleri teknolojik bilgilere göre ergitir veya alaşımlar hazırlar,
- Ergitilmiş metali veya alaşımı daha önce hazırlanmış kalıplara döker,
- Dökümü yapılan parçada, fazla kısımları temizler ve işlemeye hazır hale getirir.
KULLANILAN ALETVE MALZEMELER
- Çeşitli makine parçaları modelleri,
- Kurutma fırını,
- Ergitme ocakları,
- Silis kumu,
- Kalıpçı küreği, kaşığı, şiş,
- Kum eleme makinesi,
- Kum hazırlama ve tavlama makineleri,
- Tokmak,
- Kalıplama makineleri, kalıp bozma makineleri,
- Körük, hava kompresörü,
- İş temizleme makineleri,
- Alaşım elementleri,
- Bakır makas,
- Sıcaklık ölçüm cihazları,
- Seyyar lamba,
- Su üfleyicisi,
KULLANILAN ALETVE MALZEMELER
- Kaldırma ve taşıma donanımı,
- Pota,
- Döküm kumu, kalıp kumu,
- Metal veya ahşap kalıplama dereceleri,
- Basınçlı döküm makineleri,
- Savurma döküm makineleri.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Döküm teknisyeni olmak isteyenlerin;
- Dikkatli, temiz ve titiz çalışma alışkanlığına sahip,
- El ve gözü eşgüdümle kullanabilen,
- Bedence sağlam ve güçlü, uzun süre ayakta çalışabilen
kimseler olmaları gerekir.
Ruhsal ve bedensel açıdan % 50yi aşan özrü olanlar ile kronik bronşit, akciğer tüberkülozu ve kalp rahatsızlıkları olanlar bu meslekte çalışamazlar.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Fabrika ve dökümhaneler gibi sıcak, ergimiş metal kokulu, gürültülü, kuru havalı ortamlarda çalışırlar. Çalışma sırasında çok dikkatli olmak gerekir, aksi halde yanma tehlikesi vardır. Döküm yapılacak parçaları çizenlerle, modelcilerle ve parçayı işleyenlerle iletişim halinde çalışırlar.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi, endüstri meslek liselerinde ve yeterli müracaat olması durumunda tüm mesleki eğitim merkezlerinde verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNEGİRİŞ KOŞULLARI
Endüstri meslek liselerine giriş için ilköğretim okulu mezunu olmak yeterlidir. Başvuru sayısı fazla olduğunda, diploma notuna göre yapılan sıralamayla öğrenci kaydı yapılır.
Çıraklık eğitimine giriş için;
- En az ilköğretim okul mezunu olmak,
- 14 yaşını doldurmuş olmak,
- Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri sahibi ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gereklidir.
EĞİTİMİN SÜRESİVE İÇERİĞİ
Mesleki eğitim, endüstri meslek liselerinde 4 yıl, mesleki eğitim merkezlerinde 3 yıl sürelidir.
Endüstri meslek liselerinde öğrencilere Teknik Resim ve Meslek Teknolojisi ile Atölye, Meslek Resmi, Meslek Teknolojisi ve Atölye, Meslek Resmi, Meslek Teknolojisi, Atölye ve Laboratuar dersleri okutulur. Ayrıca 9. sınıfta genel kültür derslerinin yanısıra tanıtım ve yönlendirme dersi de ilave edilmiştir. 2. Sınıftan itibaren öğrenciler uygulamalı derslerden Atölye derslerini haftada 3 gün işletmelerde gerçek üretim ortamında yaparlar.
Çıraklık eğitiminde ise haftada 5 gün işletmede pratik, 1 gün okulda teorik eğitim alınır. Çıraklık eğitimde ise kültür derslerinin yanı sıra; Takoz niteliğindeki modellerin kalıbını yapmak.
- Döküm hazırlığı sırasında, kalıplara ağırlık yüklemek, tampon yapmak ve ceke takmak,
- Dökülen işleri kumdan çıkartmak, çapakları kırmak ve toplamak.
- Tabii ve sentetik maça kumları hazırlamak,
- Dökümden çıkan parçaları taşlamak,
- Biten işleri ambarlamak gibi pratik ve teorik dersleri birlikte almaktadırlar.
EĞİTİM SONUNDA ALINANBELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Endüstri meslek lisesi mezunları "Meslek Lisesi Diploması" ve "Teknisyen" unvanı, çıraklık eğitimini tamamlayanlara eğitim sonunda katıldıkları kalfalık sınavında başarılı olmaları durumunda "Kalfalık" Belgesi ve Kalfa unvanı alırlar.
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Döküm teknisyenleri fabrikalarda, dökümhanelerde ve büyük endüstri işletmelerinde çalışabilirler. İş bulma olanakları sanayileşme ile doğru orantılıdır. Oldukça karmaşık, yorucu ve ustalık isteyen bir iş olan dökümcülük alanında nitelikli elemanlara her zaman ihtiyaç vardır.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Çıraklık eğitimi öğrencileri işyerlerinde çalışırken asgari ücretin %30ndan az olmamak üzere ücret alırlar.
Endüstri meslek lisesi öğrencileri, işletmelerdeki stajları sırasında asgari ücretin %30ndan az olmamak üzere ücret alırlar.
EĞİTİM SONRASI
Meslek elemanları işe ilk başladıklarında asgari ücret düzeyinde gelir elde etmektedirler. Kişilerin başarı durumlarına göre zamanla bu ücret iki veya üç kat artmaktadır.
G-MESLEKTE İLERLEME
Meslek liselerinin Döküm bölümlerinden mezun olanlar, istedikleri taktirde, Döküm, Makine, Metalografi ve Malzeme Muayenesi ile Metalurji Malzeme ön lisans programına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler.
- Ayrıca meslek liselerinin bu bölümünden mezun olanlar ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girip başarılı olmaları ve Döküm Öğretmenliği lisans programlarını tercih etmeleri durumunda ek puan almaları nedeniyle diğer bölümlerden mezun olanlara göre öncelikle yerleştirilmektedir.
- Mesleki eğitim merkezlerinde kalfalık belgesini alanlar, Milli Eğitim Bakanlığı nın mesleklerin özelliklerine göre belirlediği sürelerde ustalık eğitimi kurslarına devam edip, başarılı olmaları durumunda ustalık belgesini alırlar.
- Ayrıca, en az üç yıl süreli mesleki ve teknik orta öğretim kurumlarından diploma almış veya çıraklık eğitimini başarı ile bitirmiş ve Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen süre kadar mesleğinde çalışmış ya da en az beş yıl kalfa olarak çalıştığını belgelemek şartı ile ustalık sınavına doğrudan katılarak, başarı göstermeleri durumunda ustalık belgesini alırlar. Ustalık belgesi ile kendi işyerlerini açabilirler. Kendi işyerini kuranlar girişimci olarak da ilerleme kaydedebilirler.
Ustalık belgesine sahip olanlar Ayrıca, işyerinde aday çırak, çırak, kalfa ve öğrencilerin iş yerinde çalıştırması için de mesleki eğitim merkezlerinde düzenlenen İş Pedagojisi kursuna katılıp, başarılı olmaları durumda Usta Öğreticilik belgesine
BENZER MESLEKLER
- Modelci (Polyester),
- Modelci (Ahşap),
- İzabeci,
- Kalıpçı.
H- EK BİLGİLER
Meslek elemanları;
- Metal modelci (makine modelci),
- Maçacı (kum kalıp hazırlayan kişi),
- Metal dökümcü,
- Ocakçı, izabeci,
- Kalıp bozma işçisi,
- Kum kalıpçı olarak uzmanlaşabilirler.