Zamirler

İsimlerin yerine kullanılan sözcüklerdir.Bütün zamirler sıfatlardan farklı olarak isim çekim eki alabilir.

Zamirler

A)Kişi (Şahıs) Zamirleri:

Sadece insan isimlerinin yerini alan zamirlerdir.

• *Ben, sen, o;biz, siz, onlar.
• *Görüyorum beni okşayan gözlerindeki geceyi.
• *Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?
• * “Bana kucaklarında seni getiriyorlar;
• Ben de sonra o seni getiriyorum sana.”
• *Mavi denizlerin ötesinde bulacağım seni .
• *Bizim buralarda her yıldız kaydığında biri ölür.
• *Sizler bu ülkenin geleceğisiniz.
• * Ben senin en çok bana yansımanı sevdim.
• *Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların.
• *Güneş,sadece onun gözlerinde doğardı.
• *Onun yüreğinde sevgi çiçekleri açardı.
• *O,bu davaya yüreğini koymuştu.
• *Zor durumda kaldığında onlar yardım ediyordu.

UYARI: “O” ve “onlar” zamirleri bir insanı anlatıyorsa kişi zamiri,insan dışındaki bir varlığı anlatıyorsa işaret zamiri olur.

• *Onu çöpe atan ondan başkası olamaz.
• *Onu bu yörede sadece onlar dokur.

NOT:Şahıs zamirleri ile isim tamlaması kurulabilir.Bu durumda şahıs zamiri sadece tamlayan olabilir.

• *Benim denizlerim senin gözlerindir.
• *Akşamı seyredeyim senin bakışlarında.
• *Bizim atalarımız bu topraklarda bir tarih yazdı.

UYARI:Şahıs zamirleri kesinlikle iyelik eki almaz.

• *Dönüşlülük Zamiri: “Kendi” zamiridir.Bu zamir,cümlede asıl şahıs zamirinin yerine kullanıldığı gibi,yerine kullanıldığı şahıs zamiriyle de yan yana olabilir.Bu durumda anlatım pekiştirilmiş olur.
• *Bu evi ben temizledim.
• *Bu evi kendim temizledim.
• *Bu evi ben kendim temizledim.(pekiştirilmiş)
• *Yol aldım sevdalarda kendimi bulmak için.
• *Kendini bir de arkadaşının yerine koy.
• *Şu dünyada ne yaparsak kendimize yaparız.
• *Beni çağırmadınız,kalkıp ben kendim geldim.

B)İşaret (Gösterme) Zamirleri:

İsimlerin yerini işaret yoluyla alan zamirlerdir.

• *Bu, şu, o;bunlar, şunlar, onlar;öteki, beriki, şöyle;böyleleri, öylesi.
• *O,bu yörenin en meşhur yemeğidir.
• *Duvardaki yazıları bu yazdı.
• *Bu,bir büyük şanlı mazinin hatırasıdır.
• *Bunlar her sabah aynı otobüse binerler.
• *Ötekini bilmiyorum ama beriki işin farkında değil.
• *Şunları kimsenin görmeyeceği bir yere koy.

NOT: “Böylesi-böyleleri”, “şöylesi-şöyleleri” biçimindeki zamirlere “tarz anlamlı zamirler” de denir.

• *Böyleleriyle fazla samimi olmayacaksın.
• *Ömrümde böylesini görmedim.
• *Şöyleleri ham karpuzdur.

C)Belgisiz Zamirler:

İsimlerin yerini belirsiz şekilde (kişi,işaret) karşılayan zamirlerdir.

• *Bazıları,kimileri,hiç kimse,kimse;herkes,birkaçı,biri,hepsi;tümü,başkaları,hiçbiri,birçoğu.
• *Bazıları futbol,bazıları basketbol oynar.
• *Hiçbirimiz ondan bu davranışı beklemiyorduk.
• *Kimseye haber vermeden evden ayrıldı.
• *Hiç kimse senin nazını çekmeye mecbur değil.
• *Bu ailede herkes kendi dünyasında yaşıyor.
• *Başkalarının ne dediği beni ilgilendirmez.
• *Biri yer,biri bakar kıyamet ondan kopar.
• *Meclisin aldığı karara birçoğu tepki gösterdi.

D)Soru Zamirleri:

İsimlerin yerini soru yoluyla alan zamirlerdir.

• *Ne?, kim?;nereye?, kime?;hangisi?, kaçı?
• *Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?
• *Kimdir bana gülen yeşillik balkonundan?
• *Nereye baksam hep seni hatırlıyorum.
• *Şu dünyada insan kime güvenebilir ki?
• *Bunca zamandır ne konuştunuz?
• *Elindeki makası nereye koyduğunu bilmiyor.
• *Elindeki kitaplardan hangisini aldın?

E)İlgi Zamiri (-ki):

Ek halinde olup kendinden önceki bir sözcüğün yerini tutar.

• *Senin ki can da bizim ki patlıcan mı?
• *Tencerenin dibi kara senin ki benden kara.

UYARI:İlgi zamiri olan –ki’yi bağlaç olan ve sıfat yapan –ki ile karıştırılmamalıdır.

• *Evdeki hesap çarşıya uymaz.
• *Şemsiyen yoksa benimkini alabilirsin.
• *Ben ki o gri karmaşadan aldım yağmurlu yüzümü.

F)İyelik Zamiri:

Ek halinde olup üzerine geldiği varlığın hangi şahsa ait olduğunu bildirir.Bunlar aynı zamanda iyelik ekleridir.

• *Sana gül getirdim gönlümün bahçesinden.
• *Ölüm siyah bir tütsü yakıyor gözlerimde.
• *Yüzün bir kır çiçeği gibi usulca söner.
• *Bir gül yaprağıyla örtüldü üstümüz.
• *Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede.
• *Mutluluk başınızı bir dost omzuna dayamaktır.